Бүтээлийн нэр
Улсын Их Хурлын гишүүнийг бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эрх зүйн зохицуулалт
Зохиогч
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Монгол Улсад хууль ёсоор оршин суугаа хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө тэгш байна, хүнийг эрхэлсэн ажил, албан тушаалаар ялгаварлан гадуурхаж үл болно хэмээн Үндсэн хуулиндаа тусгасан. Ардчилсан улс болохынхоо хувьд төлөөллийн ардчиллын зарчмаар сонгуулиар өөрийн төлөөлөөний хүнээ сонгож төрийн үйл ажиллагааг эрхлүүлэхээр илгээдэг болоод багагүй хугацааг үджээ. Ард түмнээс сонгогдсон төлөөлөгч болох Улсын Их Хурлын гишүүн бүрэн эрхийнхээ хугацаанд хууль зөрчих , өөрсдөө ашигтай нөхцөл байдлыг бүрдүүлэх , гэмт хэрэг үйлдэх г.м олон асуудалд холбогдон төрд итгэх ард түмний итгэлийг бууруулж байна. 1992 оноос өнөөг хүртэл нийтдээ арав гаруй гишүүний бүрэн эрхийг гэмт хэрэгт холбогдсон асуудлаар шалгахаар түдгэлзүүлэх хүсэлтийг Улсын Их Хуралд гаргасан боловч 3 гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэн шалгах боломжийг олгосноор гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдож шүүхээс ял оноосон байдаг. Ерөнхий прокуророос 2018 он гарсаар нэг гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх хүсэлтийг Улсын Их Хуралд гаргасан боловч Улсын Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдлын хорооноос Улсын Их Хурлын тухай хуульд зохих нэмэлт, өөрчлөлтийг хийсний дараа шийдвэрлэх боломжтой, ерөнхий прокурорт хүсэлт тавих эрх нь ч байхгүй болчихсон учраас одоо шийдвэрлэх боломжгүй гэсэн тайлбарыг өгсөн. Дахин гишүүд гэмт хэрэгт холбогдсон асуудал яригдаж олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр хэн холбогдсон нь тодорхой болж буй нь ард түмэн Улсын Их Хурлын гишүүдэд шүүмжлэлтэй хандах, ёс зүйгүй харилцаа, бие авч яваа байдалд харамсах, гэмт хэрэгт холбогдсон эсэхийг нь шалгуулах хүсэл сонгогчдод хэдийнээ бий болжээ.
Зарим судлаачид Үндсэн хуулийн Улсын Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдалд өөрчлөлт оруулах ч талаар ярих болж үндэслэлийг “халдашгүй байдлыг цадиггүй байх боломж мэт ойлгож хэлэх хэлэхгүй үгийн ялгааг мэдрэхээ больж, хэлсэн үг, хийсэн хэргийнхээ төлөө хариуцлага хүлээдэггүй дархлаа мэтээр ойлгон газар авч, түүнийг төр өөгшүүлээд байвал нийгэм цадигаа алдан дэг журам, эмх цэгц, ёс алдагдаж ард түмэндээ хайрлан хүндлэгдэх ариун ёс талаар болно” гэж үзсэн нь өнөөгийн нийгмийн төрийн түшээдийн хариуцлаггүй, ёс зүйгүй үйлдэл, бодит байдалтай салшгүй холбоотой. Хуулиар Улсын Их Хурлын гишүүнд олгосон бүрэн эрх нь хэний ч нөлөөллөөс ангид шудрагаар ажлаа хийх боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор ард түмнээс өгсөн эрх юм. Ард түмнээс өгсөн бүрэн эрхээ ард түмнийхээ эрхийг зөрчихөд ашиглаж байгаа тэдэнд халдашгүй байх эрх зохимжтой эсэхэд эргэлзэх цаг үе иржээ. Иймээс Үндсэн хуулийн үзэл санаа болон холбогдох эрх зүйн зохицуулалтыг судлах, бодит байдалд дүн шинжилгээ хийх, бусад улсын зохицуулалтыг авч үзэх замаар Улсын Их Хурлын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх асуудлыг судлан шийвэрлэж болох зарим арга замыг эрэлхийллээ.
Зарим судлаачид Үндсэн хуулийн Улсын Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдалд өөрчлөлт оруулах ч талаар ярих болж үндэслэлийг “халдашгүй байдлыг цадиггүй байх боломж мэт ойлгож хэлэх хэлэхгүй үгийн ялгааг мэдрэхээ больж, хэлсэн үг, хийсэн хэргийнхээ төлөө хариуцлага хүлээдэггүй дархлаа мэтээр ойлгон газар авч, түүнийг төр өөгшүүлээд байвал нийгэм цадигаа алдан дэг журам, эмх цэгц, ёс алдагдаж ард түмэндээ хайрлан хүндлэгдэх ариун ёс талаар болно” гэж үзсэн нь өнөөгийн нийгмийн төрийн түшээдийн хариуцлаггүй, ёс зүйгүй үйлдэл, бодит байдалтай салшгүй холбоотой. Хуулиар Улсын Их Хурлын гишүүнд олгосон бүрэн эрх нь хэний ч нөлөөллөөс ангид шудрагаар ажлаа хийх боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор ард түмнээс өгсөн эрх юм. Ард түмнээс өгсөн бүрэн эрхээ ард түмнийхээ эрхийг зөрчихөд ашиглаж байгаа тэдэнд халдашгүй байх эрх зохимжтой эсэхэд эргэлзэх цаг үе иржээ. Иймээс Үндсэн хуулийн үзэл санаа болон холбогдох эрх зүйн зохицуулалтыг судлах, бодит байдалд дүн шинжилгээ хийх, бусад улсын зохицуулалтыг авч үзэх замаар Улсын Их Хурлын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх асуудлыг судлан шийвэрлэж болох зарим арга замыг эрэлхийллээ.
Түлхүүр үг
Улсын Их Хурлын гишүүн, бүрэн эрх, халдашгүй байдал, эргүүлэн татах, түдгэлзүүлэх
Бичигдсэн огноо
2018-05-01
Хуудсын тоо
11
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2019-11-08
Товч мэдээлэл үзсэн
3734
Бүрэн эхээр нь үзсэн
41
Эшлэлийн тоо
32
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
О.Хишигмөнх
“Улсын Их Хурлын гишүүнийг бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эрх зүйн зохицуулалт” (2018), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/598
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
legal talk+ №03 – Цэц шинэчлэгдэх үү?
15 hours ago
"Төв банкны бие даасан, хараат бус байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт" сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал - 2021
19 hours ago
Special Ep4: УИХ-ын 2023 оны Хавар, Намрын ээлжит чуулганаар ямар хуулиуд хэлэлцэгдэж байна вэ?
19 hours ago
Special Ep3: ChatGPT хуулийн салбарт
1 week ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч ба байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээ
2024-04-19
-
Гэмт хэрэгт сэрдэгдэж буй хүнд хууль сануулж, өөрийнх нь эсрэг гэрчийн мэдүүлэг авахыг сэжигтэн, яллагдагчаас мэдүүлэг гаргуулахаар шахалт үзүүлсэнд тооцно
2024-04-08
-
21 нас хүрээгүй хүнийг архидан согтууралд уруу татсан тохиолдолд гэмт хэрэгт тооцох үндэслэл болно
2024-04-01
-
Judilogy
2024-04-22 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Tsogoo Lkhagva
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Шүүхийн сургалт, судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн
2024-04-19 Сэтгүүлдуудаж байна ! -
Пүрвээгийн Баттулга, Болор-Эрдэнийн Төрболд
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-04-16 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Alternative NGO
2024-04-12 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2024-04-10 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Зоригтбаатарын Ганзориг, Мөнхтөмөр Маралмаа, Баттөрийн Мягмарсүрэн, Нээлттэй Нийгэм Форум, Равданбямбын Оюундэлгэр, Бат-Эрдэм Төрбат
2024-04-10 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Лхамсүрэнгийн Отгонбаяр
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Тунгалагсайхан Болор-эрдэнэ
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !