Баяраагийн Батаа : Зам тээврийн гэмт хэргийн зүйлчлэлийн зарим асуудал

Бүтээлийн нэр

Зам тээврийн гэмт хэргийн зүйлчлэлийн зарим асуудал

Зохиогч

Баяраагийн Батаа

Хэлбэр

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Салбар

Шүүх эрх мэдэл, Эрүүгийн эрх зүй

Бүтээлийн товч

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Дөчин есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүгч ... гагцхүү хуульд захирагдана.” гэж, мөн хуулийн Тавьдугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Улсын дээд шүүх, бусад шүүх нь Үндсэн хуульд нийцээгүй, албан ёсоор нийтлээгүй хуулийг хэрэглэх эрхгүй.” гэж тус тус зааснаас үзвэл манай улс нь зөвхөн бичмэл хуулийг хэрэглэх иргэний эрх зүйн бүлийн улс орон болох нь тодорхой байна. Иргэний эрх зүйн бүлийн улс орны эрх зүйн тогтолцооны нэг гол шинж нь Эрүүгийн хуулийг төрөлжүүлэн нэгтгэсэн байдаг бөгөөд аливаа гэмт хэргийн шинжийг урьдаас хуульчлан тогтоодог онцлогтой. Өөрөөр хэлбэл, зөвхөн бичмэл эрх зүйд тулгуурлах ба шүүхийн жишиг буюу урьд хэрхэн яаж шийдвэрлэж байсан шүүхийн практик нь эрх зүйн эх сурвалж болдоггүй. Mатериаллаг эрүүгийн эрх зүйн онолд гэмт хэргийг зүйлчлэх асуудал онцгой байр суурь эзлэх бөгөөд тодорхой онол, арга зүй, үе шаттайгаар гэмт хэргийн шинжийг үйл баримттай харьцуулан шалгаж, тохирох хэм хэмжээг сонгож хэрэглэх нь онолын хийгээд практикийн ач холбогдолтой байдаг. Манай улсын эрх зүйн тогтолцоонд ямар үйлдэл, эс үйлдэхүйг, эсхүл тодорхой үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас ямар хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцохыг зөвхөн хууль тогтоогч гагцхүү Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид хуульчлан тогтоодог билээ. Тэгэхээр хууль тогтоогчийн үзэл санаа, хуулийн өөрчлөлтийг сайтар ойлгож, хуулийг нэг мөр зөв ойлгон хэрэглэх асуудал бол гэмт хэргийг зүйлчлэх онолын ойлголт болохын зэрэгцээ практикт хэн нэгнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял халдаах эрх зүйн үндэс болох юм.

Иймд автотээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэргийн шинжийг хууль тогтоогч өөрчлөн тогтоосонтой холбогдуулан зүйлчлэлийн зарим асуудал шүүхийн практикт хөндөгдөж байгааг хуульч, судлаачийн үүднээс энэхүү нийтлэлдээ онолын болон практикийн талаас нь дэлгэн харуулахыг зорив.

Түлхүүр үг

Автотээврийн хэрэгсэл, хөдөлгөөний аюулгүй байдал, гэмт хэргийн зүйлчлэл, гэмт хэргийг зүйлчлэх үе шат, гэмт хэргийн үндсэн шинж, эрүүжих, эрүүгүйжих, материаллаг бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэрэг, хэлбэрийн бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэрэг

Бичигдсэн огноо

2022-07-28

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2023-06-22

Товч мэдээлэл үзсэн

1163

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Б.Батаа “Зам тээврийн гэмт хэргийн зүйлчлэлийн зарим асуудал” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1615

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

1. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс. С.Нарангэрэл. УБ. 1988. 7 дахь тал.

2. Эрүүгийн эрх зүй дэх гэмт хэрэг зүйлчлэлийн онол. Б.Ганболд. УБ. 2001. 9 дэх тал.

3. Латинаар: nullum crimen, nulla poena sine lege

4. All countries compared for Government > Civil law system (nationmaster.com) CIVIL LAW SYSTEM-ийн улс орнууд: Албани, Андорра, Ангол, Аргентин, Аруба, Австри, Азербайжан, Бельги, Боливи, Босни-Херцеговин, Бразил, Болгар, Чили, БНХАУ, Колумби, Коста-Рика, Куба, Чех, Конго, Дани, Доминикан, Зүүн Тимор, Эквадор, Египет,Эстони, Финланд, Франц, Герман, Грек, Гватемал, Гвиней, Гвиней-Бисау, Хаити, Унгар, Исланд, Индонез, Итали, Япон,Йордан, Латви, Ливан, Ливи, Люксембург, Мексик, Монтенегро, Морокко, Мозамбик, Нидерланд, Норвег, Парагвай, Перу, Польш, Португал, Катар, Румын, ОХУ, Серби, Словак, Словени, Испани, Швед, Швейцар, Сири, Турк, Украйн, Эмират, Узбекстан, Вьетнамзэрэг.

5. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс. С.Нарангэрэл. УБ. 1988. 42 дахь тал.

6. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс. С.Нарангэрэл. УБ. 1988. 43 дахь тал.

7. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2, 20.7, 22.4, 24.5 дугаар зүйлд заасан гэх мэт гэмт хэргүүдийг зэрэгцээ бүрэлдэхүүнтэйгээр хуульчилсан байна.

8. Германы эрүүгийн эрх зүйн ерөнхий анги. Удиртгал. 2015 он. Э.Хилгендорф, Д.Чанцалдулам 27 дахь тал

9. 2017 онд хэвлэгдсэн тус гарын авлагын Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгын хэсгийг тус хуулийн төслийг боловсруулах, Хууль зүйн байнгын хороон дээр хамгаалах ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд ажилласан Б.Батцэрэн, Э.Амарбат, Я.Жавхлан, Б.Гантуяа, Г.Оюунболд, С.Гантулга нар хамтран боловсруулсан бөгөөд Б.Батцэрэн (Улсын дээд шүүхийн шүүгч), Г.Эрдэнэбат (Улсын Ерөнхий прокурорын орлогч), Б.Энхбаяр (Хууль зүй, дотоод хэргийн дэд сайд), П.Сайнзориг (Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын дарга)нар хянан тохиолдуулжээ.

10. https://shuukh.mn/cases/2/1

11. Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь сум дундын шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн147 дугаар, 2020 оны 03 дугаар сарын 24-ний өдрийн 52 дугаар, 2020 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдрийн 57 дугаар, 2020 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн 81 дүгээр, 2020 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 134 дүгээр шийтгэх тогтоолууд, Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдрийн 57 дугаар, 2021 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдрийн 453 дугаар шийтгэх тогтоолууд, Дорнод аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 15 дугаар шийтгэх тогтоол, Говь-Алтай аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 14 дүгээр шийтгэх тогтоол, Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдрийн 168 дугаар, 2021 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 491 дүгээр шийтгэх тогтоолууд, Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 80 дугаар, 2021 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 716 дугаар шийтгэх тогтоолууд, Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 599 дүгээр шийтгэх тогтоол

12. https://shuukh.mn/single_case/14262?daterange=2022-01-01%20-%202022-06-02&id=2&court_cat=2&bb=1

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ