Бүтээлийн нэр
Олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах гэмт хэргийн эрх зүйн зохицуулалт
Хэлбэр
Магистрын ажил
Салбар
Эрүүгийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Нэрт соён гэгээрүүлэгч Чезаре Беккариа нийгмийн амгалан тайван байдлын талаар дүгнэн хэлэхдээ: “...иргэдийн хувийн болон нийгмийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулсан, арилжааны зах, гудамж талбай зэрэг олон нийтийн газар үймээн самуун дэгдээх, зодоон цохион үүсгэх, сонсож үймэх хүний тоо нь олон байх тусам өдөөх хүн нь нэмэгдэж байдаг тул бусдыг бослого самуунд уриалах зэрэг хэргүүдтэй тэмцэж, урьдчилан сэргийлэх ” учиртай талаар тайлбарласан байдаг. Манай улсын хувьд ч нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчиж олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах явдалтай эрс эсэргүүцэн эрүүгийн хууль тогтоомжоор гэмт хэрэгт тооцон түүнтэй тэмцсээр ирсэн. 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.16 дугаар зүйлд “Олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах” гэмт хэргийг хуульчлан тогтоосон бөгөөд энэхүү судалгааны ажлаар гэмт хэргийн онолын ойлголтод тулгуурлан олон нийтийн амгалан тайван байдлын тухай ойлголт, түүний объект, элемент, хамрах хүрээ, үндсэн чиглэл, бүрдэл хэсэг, цар хүрээг гадаад орнуудын харьцуулалт, шүүхийн шийдвэрт дүн шинжилгээ хийх замаар тодорхойлохыг зорьсон.
Түлхүүр үг
эрүүгийн эрх зүй, гэмт хэрэг, олон нийт, амгалан тайван байдал, танхай, нийтийн хэв журам, бүлэглэн гүйцэтгэх, нийгмийн хэв журам, вандализм, нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болгох, олон нийтийн аюулгүй байдал.
Бичигдсэн огноо
2022-01-13
Хуудсын тоо
95
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-01-11
Товч мэдээлэл үзсэн
4540
Бүрэн эхээр нь үзсэн
90
Эшлэлийн тоо
137
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Т.Мөнх-Очир “Олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах гэмт хэргийн эрх зүйн зохицуулалт” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1449
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

[1] Совд Г. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн тайлбар. УБ., 2000. 14-р тал

[2] Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг;

[3] Академич С.Нарангэрэл өөрийн бүтээлдээ: “Эрүүгийн эрх зүй гэдэг бол ямар хэргийг гэмт хэрэгт тооцох ба ямар ял оногдуулах, түүнчлэн гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд хэрэглэх эрүүгийн эрх зүйн нөлөөллийн бусад арга хэмжээг тогтоосон, эрүүгийн хариуцлага ба ялаас чөлөөлөх үндэслэлийг тодорхойлдог эрх зүйн хэм хэмжээг нэтгэсэн нийтийн салбар эрх зүй” гэж тайлбарласан байдаг. /Нарангэрэл С. Хууль зүйн эх толь бичиг. УБ., 2008. 610-р тал/

[4] Доржпалам Х. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй /Ерөнхий анги/. УБ., 2019. 10-р тал

[5] Чезаре Беккариа. Гэмт хэрэг ба ялын тухай /Орч: Эрдэнэбат Г/. УБ., 2009. 47-р тал

[6] Тайлбар: Түүхэн уламжлал талаасаа олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах гэмт хэргийг өмнөх Эрүүгийн хуулиудад танхайрах гэмт хэрэг хэмээн хуульчилсан байсан бөгөөд цаашид тодорхой тохиолдлуудад танхайрах гэх үгээр тайлбарсан хэсгүүд гарна.

[7] Энэ судалгааны ажлын 2-р бүлэгт дэлгэрэнгүй тайлбарласан болно.

[8] Нарангэрэл С. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс. УБ., 1988. 5-р тал

[9] БНМАУ-ын Дээд шүүхийн бүгд хурал болон тэргүүлэгчдийн тогтоолын эмхтгэл. УБ., 1985. 62-р тал

[10] Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн. Танхайрах гэмт хэрэг /сургалтын гарын авлага/. УБ., 2007. 66-67-р талуудад

[11] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, уламжлал, сургамж. УБ., 2019. 216-р тал

[12] Болдбаатар Ж. Лүндээжанцан Д. Монгол Улсын төр, эрх зүйн түүхэн уламжлал. УБ., 2011. 14-р тал

[13] Тайлбар: Олон нийтийн амгалан тайван байдал алдагдуулах гэмт хэрэг нь 2015 оны шинэчлэн найруулсан эрүүгийн хуулиар шинээр томъёологдсон нэршил бөгөөд энэ нь агуулгаараа танхайрах гэх  ойлголтыг давхар илэрхийлдэг тул уг гэмт хэргийг танхайрах гэмт хэрэгтэй хоршуулан тайлбарлах болно.

[14] Содовсүрэн Б. БНМАУ-ын Эрүүгийн хууль тогтоомжийн хөгжилт. УБ., 1971. 42-р тал

[15] Жанцан С. БНМАУ-д танхайрах гэмт хэрэгтэй явуулах тэмцлийн эрүүгийн эрх зүй криминологийн асуудал. УБ., 1988. 11-р тал

[16] Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн нь “corpus delicti” гэх латин үгнээс гаралтай.

[17] Баярсайхан Б нар. Монгол Улсын эрүүгийн хууль тогтоомжийн түүхэн уламжлал. УБ., 2011. 297-298-р тал

[18] Тухайлбал, 1961 оны эрүүгийн хуулиар тодорхой хуульчилсан байна. “...социалист хэв журмыг зөрчсөн хэргийг гэмт хэрэг гэнэ” хэмээн 4-р зүйлд тодорхойлсон байна. Танхайн гэмт хэрэгт хариуцлага хүлээлгэхдээ үзэл сурталжсан хэв журмыг зөрчсөн үйлдлийг ойлгож байв.

[19] Дагиймаа Б. Танхайрах гэмт хэргийн эрүүгийн эрх зүйн болон криминологийн зарим асуудал /Магистрын ажил/. УБ., 2010. 20-р тал

[20] Жанцан С. БНМАУ-д танхайрах гэмт хэрэгтэй явуулах тэмцлийн эрүүгийн эрх зүй криминологийн асуудал. УБ., 1988. 20-р тал

[21] Баярсайхан Б нар. Монгол Улсын эрүүгийн хууль тогтоомжийн түүхэн уламжлал. УБ., 2011. 105-р тал

[22] Ариунбаатар М. Танхайрах гэмт хэргийн эрүүгийн эрх зүйн болон зүйлчлэлийн асуудал. /Магистрын зэрэг горилсон дипломын ажил/ УБ., 2005. 21-р тал

[23] Авхиа Ж нар. БНМАУ-ын Эрүүгийн хуулийн дэлгэрэнгүй тайлбар. УБ., 1989. 281-р тал

[24] Жанцан С. БНМАУ-д танхайрах гэмт хэрэгтэй явуулах тэмцлийн эрүүгийн эрх зүй криминологийн асуудал. УБ., 1988. 4-р тал

[25] Совд Г. Эрүүгийн эрхийн курс. УБ., 1973. 281-р тал

[26] Жанцан С. БНМАУ-д танхайрах гэмт хэрэгтэй явуулах тэмцлийн эрүүгийн эрх зүй криминологийн асуудал. УБ., 1988. 21-р тал

[27] Эрдэнэбулган Ж. Дээрэмдэх гэмт хэргийн эрүүгийн эрх зүйн үндсэн асуудал. УБ., 2014. 36-р тал

[28] Model Codes for Post-conflict. Criminal Justice Model Criminal Code. Vivienne O’Connor and Colette Raush editors, Peasbuilding and Rule of law. W.P.L 2007.

[29] Баярсайхан Д. Дэлхийн Эрүүгийн загвар хууль ба орчин үе. УБ., 2013. 18-р тал

[30] Модельный уголовный кодекс Содружество Независимых Государствв. Рекомендательный законодательный акт. 1996 г.

[31] Баярсайхан Д. Харьцуулсан эрүүгийн эрх зүй. УБ., 2012. 211-р тал

[32] GERMAN CRIMINAL CODE https://ec.europa.eu/anti trafficking/sites/antitrafficking/files/ criminal_code _  germany_en_1.pdf

[33] Schönke / Schröder. Strafgesetz-buch /Kommentar/. 29 Auflage. C.H.BECK. 2014. 1493p 

[34] Schönke / Schröder. Strafgesetz-buch /Kommentar/. 29 Auflage. C.H.BECK. 2014. 2856p 

[35] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 218-р тал

[36] Тухайлбал, Хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, Дайны гэмт хэрэг, Хувийн эрх чөлөөний эсрэг үйлдсэн гэмт хэрэг гэх мэт

[37] Тухайлбал, 304.1-т: шашны эд хөрөнгө, булшны чулуу, нийтийн хөшөө дурсгал, байгалийн дурсгалт газар, олон нийтийн цуглуулгаар хадгалагдаж байгаа урлагийн бүтээл, шинжлэх ухаан, гар урлалын объект, Нийтийн хэрэгцээ, олон нийтийн зам, талбай, цэцэрлэгт хүрээлэнгийн эсрэг эвдэж сүйтгэсэн үйлдлийг хуульчилсан байна.

[38] Баярсайхан Д. Харьцуулсан эрүүгийн эрх зүй. УБ., 2012. 267-р тал

[39] Уголовный кодекс (УК РФ) Раздел IX. Преступления против общественной безопасности и общественного порядка (ст.ст. 205-274.1)  Глава 24. Преступления против общественной безопасности (ст.ст. 205-227) /Эрүүгийн хуулийн 9-р хэсэг Олон нийтийн аюулгүй байдал ба нийгмийн дэг журмын эсрэг гэмт хэрэг (205-274.1-р зүйл) 24-р бүлэг. Нийтийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг/ http://base.garant.ru/10108000/3d6764d4792cb1a58081f87d8a3ef094/

[40] Жанцан С. Монгол Улсын эрүүгийн эрх зүйн онол. УБ., 2009. 885-р тал

[41] Энд байгаа албадан хөдөлмөр эрхлүүлэн хорих гэдэг нь тус тусдаа биш нэгдсэн нэг ялын төрөл бөгөөд манай улсын гянданд хорих гэдэг агуулгатай дүйхээр байна. Гэхдээ уг хоёр ял нь япон улсын эрүүгийн хууль дахь тус тусдаа бие даасан ялын төрөл байдаг. 懲役 (Chōeki) гэдэг нь хорих ял дээр нэмээд, албан хөдөлмөр эрхлүүлдэг ялын төрөл, харин 懲役 нь албан хөдөлмөр эрхлүүлэхгүйгээр зүгээр л хорих ялыг ойлгодог. Чухамдаа тус тусдаа эрүүгийн ялын төрөл болно.

[42] 刑法

第八章 騒乱の罪(騒乱)

第百六条 多衆で集合して暴行又は脅迫をした者は、騒乱の罪とし、次の区別に従って処断する。

一 首謀者は、一年以上十年以下の懲役又は禁錮に処する。

二 他人を指揮し、又は他人に率先して勢いを助けた者は、六月以上七年以下の懲役又は禁錮に処する。

三 付和随行した者は、十万円以下の罰金に処する。

[43] 伊東研祐. 刑法講義 総論. 日本評論社. 2010. 287页 / Ито Кэнсүкэ. Эрүүгийн эрх зүйн лекц /Тусгай анги/. Япон улсын үнэлгээний агентлаг. 2010. 287-р тал/

[44] 山口敦. 刑法. 有斐閣, 2015. 224页 / Ямагүчи Ацүши. Эрүүгийн эрх зүй. Юүхикакү хэвлэлийн компани. 2015. 224-р тал/

[45] 今井猛嘉 / 小林憲太郎. 刑法総論. 有斐閣. 2012. 156页 /Имай Такэёши, Кобаяши Кэнтаро. Эрүүгийн хуулийн тусгай анги. 有斐閣 , 2012. 156–р тал/

[46] 西田典之.  刑法各論. 弘文堂. 2018. 283页 / Нишида Нориюүки. Эрүүгийн эрх зүйн ерөнхий анги. Кообундо хэвлэлийн компани. 2018. 283-р тал/

[47] http://www.clsj.jp/

[48]軽犯罪法

第一条 左の各号の一に該当する者は、これを拘留又は科料に処する。

十四 公務員の制止をきかずに、人声、楽器、ラジオなどの音を異常に大きく出して静穏を害し近隣に迷惑をかけた者

[49]http://www.law.go.kr/lsInfoP.do?lsiSeq=138767&fbclid=IwAR1XKLYOLLApqA7lusa71kPlOfoyEfqUWIULV1ep6 sVv1Us0xxga2iFt-YE#0000

[50] 5 공안(公安) 해하는  <개정 2013. 4. 5.>

115(소요) 다중이 집합하여 폭행, 협박 또는 손괴의 행위를 한 자는 1년 이상 10년 이하의 징역이나 금고 또는 1천500만원 이하의 벌금에 처한다.  <개정 1995. 12. 29.>

 116(다중불해산) 폭행, 협박 또는 손괴의 행위를 할 목적으로 다중이 집합하여 그를 단속할 권한이 있는 공무원으로부터 3회 이상의 해산명령을 받고 해산하지 아니한 자는 2년 이하의 징역이나 금고 또는 300만원 이하의 벌금에 처한다.  <개정 1995. 12. 29.>

117(전시공수계약불이행) ①전쟁, 천재 기타 사변에 있어서 국가 또는 공공단체와 체결한 식량 기타 생활필수품의 공급계약을 정당한 이유없이 이행하지 아니한 자는 3년 이하의 징역 또는 500만원 이하의 벌금에 처한다.  <개정 1995. 12. 29.>

②전항의 계약이행을 방해한 자도 전항의 형과 같다.

③전 2항의 경우에는 그 소정의 벌금을 병과할 수 있다.

118(공무원자격의 사칭) 공무원의 자격을 사칭하여 그 직권을 행사한 자는 3년 이하의 징역 또는 700만원 이하의 벌금에 처한다.  <개정 1995. 12. 29.>

[51] 이재상. 형법각론. 제 9판. 년 2013. 502 면 /И Жае Сан. Эрүүгийн эрх зүй. 9-р хэвлэл. 2013. 503-р тал/

[52] 서일교 276 면; 황상덕 34 면.

[53] 이형국 492면; 정성근/박과민 540면; 정영석 107 면; 지계호 605 면

[54] 이재상, 491 면, 형법각론, 제 9판,     

[55] 이재상. 형법각론. 제 9판. 년 2013. 502 면 /И Жае Сан. Эрүүгийн эрх зүй. 9-р хэвлэл. 2013. 502-р тал/

[56] 백형구 434 면; 임웅 571 면; 정성근/박과민 589 면

[57] 이재상. 형법각론. 제 9판. 년 2013. 540 면 /И Жае Сан. Эрүүгийн эрх зүй. 9-р хэвлэл. 2013. 540-р тал/

[58] 이재상. 형법각론. 제 9판. 년 2013. 535 면 /И Жае Сан. Эрүүгийн эрх зүй. 9-р хэвлэл. 2013. 535-р тал/

[59] Золбоо Тогоо, Сургалтын эрүүгийн хууль (Улаанбаатар: Соёмбо принтинг, 2017), 143.

[60] Гантулга Сэнгээ болон Энхболд Батзэвэг, Эрүүгийн эрх зүй: Тусгай анги (Улаанбаатар: Мөнхийн үсэг, 2018), 336.

[61] Нарангэрэл Содовсүрэн болон Эрдэнэбулган Жуужаа, Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: “Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж”, (Улаанбаатар: Соёмбо принт, 2019), 110.

[62] Баярсайхан Д,Эрүүгийн эрх зүй, Эрүүгийн процессын шинэтгэлийн асуудлууд.УБ.2019.52-53.

[63] Баярсайхан Д,Эрүүгийн эрх зүй, Эрүүгийн процессын шинэтгэлийн асуудлууд. УБ., 2019. 45-р тал

[64] Баярсайхан Д,Эрүүгийн эрх зүй, Эрүүгийн процессын шинэтгэлийн асуудлууд. УБ., 2019. 14-р тал

[65] Золбоо Т. Сургалтын эрүүгийн хууль. УБ., 2017 он. 143-р тал

[66] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүй: Тусгай анги (сурах бичиг). УБ., 2018 он. 336-р тал

[67] 2.6 дугаар зүйлийн 2-т: Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ.

[68] Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 1-т: Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын доод хэмжээг хоёр жил, түүнээс дээш хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон гэмт хэргийг хүнд гэмт хэрэг гэнэ.

[69] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 110-р тал

[70] Золбоо Т. Сургалтын эрүүгийн хууль. УБ., 2017 он. 143-р тал

[71] Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний обьект гэж эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан төр, аж ахуйн  нэгж, байгууллага, иргэдийн амин чухал эрх ашиг бөгөөд гэмт хэргийн нийгмийн хор аюулыг тодорхойлох, гэмт хэргүүдийг ангилах, төсөөтэй гэмт хэргүүдээс ялган зүйлчлэхэд ач холбогдолтой. /Жанцан С. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй (Ерөнхий ба Тусгай анги). УБ., 2011. 194-р тал/

[72] Гэм буруугийн санаатай хэлбэр нь эрүүгийн эрх зүйн онолын үүднээс товчоор тодорхойлбол субьектийн оюун санааны шинж буюу мэдэх элемент болон хүсэл зоригийн шинж буюу хүсэх элементийн нэгдэл юм. Харин өргөн хүрээгээр тодорхойлбол субьект тухайн үйлдлийн үр дагаврыг оюун ухаандаа хүсэж үйлдэн, тухайн гэмт хэргийн талаар болон өөрийн үйлдлийн хууль зүйн үр дагавар, нөхцөл байдлыг мэдсэн байх явдал юм. /Золбоо Т. Гэмт хэргийн бүтээц. УБ., 2016. 58-р тал/

[73] Жанцан С. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй (Ерөнхий ба Тусгай анги). УБ., 2011. 197-р тал

[74] Жанцан С. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй (Ерөнхий ба Тусгай анги). УБ., 2011. 202-р тал

[75] Адъяабазар Д нар. Танхайрах гэмт хэрэг /сургалтын гарын авлага/. УБ., 2007. 19-р тал

[76] Тодорхойлсон диспозици нь гэмт хэрэг болох нийгэмд аюултай үйлдэл, эс үйлдэхүйг заан нэрлээд зогсохгүй уг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжүүдийг тодорхойлж заасан диспозици юм. /Гантөмөр Г. Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний ерөнхий онол. УБ., 2011. 20-р тал/

[77] Баярсайхан Д. Эрх зүйн онол. УБ., 2010. 201-р тал

[78] Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. УБ., 1966. 413-р тал

[79] Мөн тэнд., 376-р тал

[80] Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 50 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 4-т: Монгол Улсын дээд шүүх бол шүүхийн дээд байгууллага мөн бөгөөд Үндсэн хуулиас бусад хуулийг зөв хэрэглэх талаар албан ёсны тайлбар гаргах бүрэн эрхтэй байхаар заасан байдаг.

[81] Монгол Улсын Дээд Шүүхийн 2007 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн “ТАНХАЙРАХ ГЭМТ ХЭРГИЙГ ОЙРОЛЦОО ТӨРЛИЙН ГЭМТ ХЭРЭГ БОЛОН ЗАХИРГААНЫ ЗӨРЧЛӨӨС ЯЛГАЖ, ЗӨВ ЗҮЙЛЧЛЭХЭД АНХААРАХ ЗАРИМ АСУУДЛЫН ТАЛААР” 41-р тогтоолын 1.3-т: “Олон нийт” гэдгийг Улсын Дээд шүүхийн 2007 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн 40 дүгээр тогтоолын 1.4-т зааснаар ойлгоно” гэж тайлбарласан бөгөөд 40-р тогтоолын 1.4-т: “олон нийт гэдэг нь нийгмийн нэг хэсгийг тодорхойлсон ойлголт учир тухайн гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнийг бий болгох нөхцлийн хувьд заавал хоёр буюу түүнээс олон хүний дэргэд доромжилсон байхыг шаардахгүй бөгөөд бусдын нэр төр, алдар хүндийг нэг хүний ч дэргэд гутаасан байж болно.

[82] Тухайлбал, 181-р зүйлд заасан Танхайрах гэмт хэргийн обьект нь нийгмийн аюулгүй байдал буюу хэв журам байдаг бол 110 болон 111-р зүйлд заасан Гүтгэх, Доромжлох гэмт хэргүүдийн обьект нь хүний нэр төр, алдар хүнд байдаг билээ. /Хансс-Зайделийн сан. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тайлбар. УБ., 2010. 304, 469-р талууд/

[83] Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. УБ., 1966. 38, 68, 514-р талууд

[84] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн тусгай анги /сурах бичиг/. УБ., 2018. 337-р тал

[85] Долгорсүрэн Ж. Монгол Улсын цагдаагийн эрх зүйн курс. УБ., 2014. 39-р тал

[86] МУИС-Хууль зүйн сургууль. Эрх зүй сэтгүүл. “Булган Д. Олон нийтийн аюулгүй байдлын онолын зарим асуудал /Өгүүлэл/”. УБ., 2017 оны 2-р дугаар, 38-р цуврал. 93-113-р тал

[87] Золбоо Т. Сургалтын эрүүгийн хууль.  УБ., 2017. 143-р тал

[88] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 216-р тал

[89] Адъяабазар Д нар. Танхайрах гэмт хэрэг /сургалтын гарын авлага/. УБ., 2007. 36-р тал

[90] Хансс-Зайделийн сан. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тайлбар. УБ., 2010. 469-р тал

[91] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн тусгай анги /сурах бичиг/. УБ., 2018. 336-р тал

[92] Золбоо Т. Сургалтын эрүүгийн хууль.  УБ., 2017. 108-р тал

[93] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн тусгай анги /сурах бичиг/. УБ., 2018. 336-р тал

[94] Ханнс-Зайделийн сан. Монгол Улсын Эрүүгийн Хуулийн тайлбар. 2010. 312-р тал

[95] Халдашгүй, чөлөөтэй байх эрхтэй. Хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур дур мэдэн хэнийг ч нэгжих, баривчлах, хорих, мөрдөн мөшгих, эрх чөлөөг нь хязгаарлахыг хориглоно. Хэнд боловч эрүү шүүлт тулгаж, хүнлэг бус, хэрцгий хандаж, нэр төрийг нь доромжилж болохгүй. Баривчилсан шалтгаан, үндэслэлийг баривчлагдсан хүн, түүний гэр бүлийнхэн, өмгөөлөгчид нь хуульд заасан хугацаанд мэдэгдэнэ. Иргэний хувийн ба гэр бүл, захидал харилцааны нууц, орон байрны халдашгүй байдлыг хуулиар хамгаална;

[96] Совд Г. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Хүний эрх /Харьцуулсан эрх зүй/. УБ., 1999. 51-р тал

[97] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн тусгай анги /сурах бичиг/. УБ., 2018. 336-р тал

[98] Монгол улсын үндсэн хуулийн тайлбар Ханнс-Зайделийн сан, УБ., 2009. 91-р тал

[99] Давхарбаяр Ц. Эдийн баялгийн эрх, эд юмсын эрх. УБ., 2017. 77-р тал

[100] Совд Г. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн тайлбар. УБ., 2000. 90-р тал

[101] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн тусгай анги /сурах бичиг/. УБ., 2018. 336-р тал

[102] Нарангэрэл С. Монгол Улсын эрүүгийн эрх зүй, Тусгай анги. УБ., 1998. 274-р тал

[103] Ханнс-Зайделийн сан. Монгол Улсын Эрүүгийн Хуулийн тайлбар. 2010. 386-р тал

[104] Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2.3 дахь хэсэг

[105] Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг

[106] Нарангэрэл С. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс. УБ., 1988. 7-р тал

[107] Жанцан С. Гэмт хэрэг ба эрх зүй, ёс суртахууны шинжтэй зөрчил. Монголын төр эрх зүй сэтгүүл. УБ., 1997. 4-р дугаар., 24-р тал

[108] Уг ойлголтууд нь дараах 2 шинжээр ялгагдана:

  • Бүлэглэн гүйцэтгэх хэлбэрээрээ ялгагдана.
  • Нийгмийн хор аюулаар харьцангуй бага. Танхайрах зөрчил нь нийгмийн хэв журмыг зөрчихдөө иргэдийг хүч хэрэглэн халдаж, бие махбодид нь гэмтэл учруулах, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хэвийн үйл ажиллагааг тасалдуулах, эд хөрөнгө эвдэж устгах зэрэг хор уршигт хүргэдэггүй.
  • Танхайрах зөрчил нь гэмт хэргийн шинжийг хэлбэрийн төдий агуулж байдаг.

[109] Монгол Улсад гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл. Монгол Улс дахь гэмт хэргийн цагаан ном. УБ., 2018. 96-р тал

[110]http://police.gov.mn/resource/policegovmn/File/2019/04/05/75u8qz34x1siqlnk/2019.03%20sar%20medee%20Burtgegdsen%20gemt%20hereg.pdf

[111] Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 8 дугаар сарын 17-ны өдрийн 200 дугаар шийтгэх тогтоол

[112] Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдрийн 741 дүгээр магадлал

[113] Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн 263 дугаартай шийтгэх тогтоол

[114] Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 67 дугаартай шийтгэх тогтоол

[115] Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2018 оны 04 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 359 дугаартай магадлал

[116] Улсын Дээд Шүүхийн 2018 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн 316 дугаартай тогтоол

[117] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 217-р тал

[118] Долгорсүрэн Ж. Монгол Улсын цагдаагийн эрх зүйн курс. УБ., 2014. 39-р тал

[119] Гантулга С. Энхболд Б. Эрүүгийн эрх зүй: Тусгай анги (сурах бичиг). УБ., 2018 он. 336-р тал

[120] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 215-р тал

[121] Нарангэрэл С. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс /онол, практик/. УБ., 1988. 7-р тал

[122] Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн. Танхайрах гэмт хэрэг /сургалтын гарын авлага/. УБ., 2007. 27-р тал

[123] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 216-р тал

[124] Золбоо Т. Эрүүгийн эрх зүй: Гэмт хэргийн бүтээц. УБ., 2006. 24-р тал

[125] Ганбаатар Г. Хуулийн засаглал шударга ёсны эрэлд. УБ., 2016.104-р тал

[126] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 217-р тал

[127] Нарангэрэл С. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй, Тусгай анги. УБ., 1998. 275-р тал

[128] Ганболд Б. Эрүүгийн эрх зүйн мэдлэг. УБ., 2009. 49-р тал

[129] Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн 30.4.Хуулийн төсөлд дараах тохиолдолд нэр томьёоны тайлбар хийнэ:

30.4.1.нэр томьёо нь олон утгатай бол;

30.4.2.нэр томьёо нь өргөн утгатай бөгөөд түүнийг нарийвчлан тодорхойлох шаардлагатай бол;

30.4.3.шинээр бий болсон ойлголт буюу нэр томьёо нь нийтэд ойлгомжгүй бол.

[130] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 217-р тал

[131] Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 40 дугаартай магадлал

[132] Нарангэрэл С. Гэмт хэрэг зүйлчлэх шинжлэх ухааны үндэс (онол, практик). УБ., 1988.93-р тал

[133] Нарангэрэл С. Эрдэнэбулган Ж. Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: Үзэл баримтлал, Уламжлал, Сургамж. УБ., 2019 он. 218-р тал

[134] Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно.

[135] Хууль, захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөн, энэ хуульд шийтгэл оногдуулахаар заасан үйлдэл, эс үйлдэхүйг зөрчил гэнэ.

[136] Өмнө нь дурдсанчлан “Танхайрах” зөрчил, гэмт хэргийн ялгаа нь Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан уламжлалт тодорхойлолт, Зөрчлийн тухай хуулийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан тодорхойлолтуудаар ялгагдана. Түүнчлэн нийгмийн аюулын хэр хэмжээ, обьект, хууль зөрчсөн үйлдэл зэрэг обьектив шинжээрээ ялгагдах боломжтой.

[137] Нийгэмд харш үзэгдэл болох вандализм буюу хөшөө дурсгал, соёлын үнэт зүйлсийг учир утгагүй хэрцгийгээр сүйтгэсэн явдлыг ЭХТА-ийн 25.1 болон 25.2 дугаар зүйлд тус тус нэгтгэн вандализмын шинжтэй гэмт үйлдлийн агуулгыг нэмэх боломжтой.