Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба Монгол Улсын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй байдал

Лхагвасүрэн Амгаланбаатар Батжаргалын Ариунзаяа Хүрэлийн Норовсүрэн

Энэхүү судалгааг Нээлттэй Нийгэм Форумын санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр гүйцэтгэсэн болно. Судалгааг бүрэн эхээр нь ННФ-ын forum.mn вэб сайтаас давхар үзэх боломжтой.

Эрх зүйн шүүмж

Гэм хорын эрх зүй

Энэхүү судалгаагаар эдийн бус хохирлын талаарх шүүхийн байр суурийг онолын үндсэн дээр тодруулах, эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлэхэд шүүхэд тулгарч буй асуудлыг шүүхийн шийдвэрт үндэслэн авч үзсэнээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлэх тогтолцооны чиг үүрэг, ач холбогдлыг
тодорхойлохыг зорилоо. Мөн манай улсад эдийн бус хохирлыг хэрхэн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх боломжтой талаар санал, зөвлөмж боловсруулах нь судалгааны ажлын зорилгод багтана.

Уг судалгааг хийж гүйцэтгэхдээ онолын судалгааны болон тохиолдол судлах арга, эрх зүйн орчны болон гадаад улсын эрх зүйн харьцуулсан судалгаа, мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх зэрэг нийтлэг аргыг хэрэглэлээ.

Тохиолдол судлах хүрээнд хүний амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүндээс бусад нийтлэг бус эрхийн зөрчилд эдийн бус хохирлыг нэхэмжилсэн хэд хэдэн шийдвэрт төвлөрч, нэхэмжлэгчийн эдийн бус хохирлыг шаардсан үндэслэл, нотлох баримтын бүрдүүлэлт, мөн шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүнээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн эсхүл татгалзсан үндэслэлд дүн шинжилгээ хийв.

Харьцуулсан судалгааны аргын хүрээнд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс (ХБНГУ), Оросын Холбооны Улс (ОХУ), Япон Улс, Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ) зэрэг гадаадын зарим улс оронд эдийн бус хохирлыг үнэлэн төлүүлж буй арга, зарчим, шалгуур үзүүлэлтүүдийг судалж, дүгнэлт, санал боловсрууллаа. ХБНГУ, ОХУ-ыг манай улсын Иргэний хуулийн эх хуулиуд гэсэн шалтгаанаар сонгон авсан бол Япон Улсыг эдийн бус гэм хорыг хамгийн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрдөг орнуудын тод жишээ болох үүднээс сонгон авч судалсан болно. Харин АНУ нь эдийн бус хохирлын тэс өөр онол нэвтрүүлсэн Англо-Саксоны орнуудын төлөөлөл юм.

Онолын судалгааны аргын хүрээнд эдийн бус хохирлын онолын үндсэн хоёр ойлголт болох Natural restitution болон Punitive damage зэргийг судлан шинжлэхээс гадна эдийн бус хохирлыг “өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”, “хязгаарлагдмал хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”-ыг шинж чанар, онцлог, зорилго, хэрэглэдэг улс орнуудынх нь хамт судаллаа.

эдийн бус хохирол, сэтгэл санааны хохирол, хохирол нөхөн төлүүлэх, сэтгэл санааны хохирлыг үнэлэх

2022-12-20

123

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2023-02-28

2161

127

99

Л.Амгаланбаатар Б.Ариунзаяа Х.Норовсүрэн “Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба Монгол Улсын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй байдал” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1514

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх