Чинбатын Болормаа Галсангийн Сурахбаяр : Олон нийтийн оролцоо буюу Нийтийн лиценз (Social license to operate Mining): Монгол Улсын Эрдэс баялгийн эрх зүйн хөгжлийн тулгамдсан асуудлын нэг болох нь

Бүтээлийн нэр

Олон нийтийн оролцоо буюу Нийтийн лиценз (Social license to operate Mining): Монгол Улсын Эрдэс баялгийн эрх зүйн хөгжлийн тулгамдсан асуудлын нэг болох нь

Зохиогч

Чинбатын Болормаа Галсангийн Сурахбаяр

Хэлбэр

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Салбар

Байгаль орчины эрх зүй, Ашигт малтмал

Бүтээлийн товч

Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасны дагуу ард түмэнд байгалийн баялгийг мэдэх, түүнийг өмчлөх эрхийг хадгалагддаг ба төр түүнийг ашиглах урт хугацааны бодлогыг баримталж, иргэн бүрт эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг нь баталгаажуулан, үр өгөөжийг баялгийн санд төвлөрүүлж, тэгш, шударга хүртээх нь эрдэс баялагийн эрх зүйн салбарын суурь зарчмуудын нэг юм.
Дэлхий нийтийн аливаа улсуудад газрын хэвлийн баялгийн ашиглалт, тухайлбал, уул уурхайн төсөл хэрэгжүүлэгч нь дан ганц төрийн байгууллагаас тусгай зөвшөөрөл авах нь хангалтгүй бөгөөд тус төсөл нь нөлөөлөлд өртөх хийгээд өртөж болзошгүй иргэд, орон нутаг, олон нийтийн хувьд хүлээн зөвшөөрөгдсөн байх ёстой хэмээн үзсээр нэлээдгүй хугацаа өнгөрчээ.
Манай улсын хувьд Ашигт малтмалын тухай хууль болон холбогдох бусад хуулиудад уул уурхайн үйл ажиллагаа эрхлэхдээ орон нутаг, иргэдэд танилцуулахаас гадна тодорхой чиглэлээр “Орон нутаг хөгжлийн гэрээ” байгуулж ажиллах зохицуулалт хэрэгжиж ирсэн ч “нийтийн зөвшөөрөл”-ийн хэмжээнд бодиттой хэрэгждэг эсэх нь эргэлзээтэй.
Нөлөөлөлд өртөх иргэдэд уул уурхайн төслийн талаарх мэдээллийг тогтмол өгч, уул уурхайн олборлолтын үр өгөөжөөс орон нутагт хуваарилан, олон нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдөх нь тухайн төсөл амжилттай, тогтвортой хэрэгжих, цаашлаад улс, бүс нутгийн түвшинд хөрөнгө оруулалт, өрсөлдөх чадварыг хадгалах, нэмэгдүүлэхэд өндөр ач холбогдолтой юм.
Хэдийгээр “Нийтийн зөвшөөрөл”-ийг хангалттай түвшинд бий болгох нь цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгө, мэргэжлийн үйл ажиллагааг шаарддаг ч уг зөвшөөрөлгүйгээр үйл ажиллагаагаа эхлүүлж, гацаж, удааширсан олон төслүүд манай улсын нийгэм, байгаль орчин, эдийн засгийн нөхцөл байдал төдий хэмжээний удаашрал, зогсонги байдал үүсгэснийг та бид мэдэх билээ.

Түлхүүр үг

нийтийн лиценз, газрын хэвлийн баялаг, ашигт малтмал, олон нийтийн оролцоо, орон нутгийн иргэд, орон нутгийн иргэдийн оролцоо

Бичигдсэн огноо

2023-03-01

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2023-04-13

Товч мэдээлэл үзсэн

2839

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Ч.Болормаа Г.Сурахбаяр “Олон нийтийн оролцоо буюу Нийтийн лиценз (Social license to operate Mining): Монгол Улсын Эрдэс баялгийн эрх зүйн хөгжлийн тулгамдсан асуудлын нэг болох нь” (2023), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1547

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

1. Энэхүү ойлголтыг Монгол хэлнээ хэрхэн буулгах талаар салбарын мэргэжилтэн, судлаачдын дунд хэлэлцүүлэг өрнүүлж иргэд олон нийтийн зөвшөөрөл, нийгмийн зөвшил, олон нийтийн дэмжлэг, иргэдийн зөвшөөрөл, нутгийнхний соёрхол, нийтийн зөвшөөрөл, нийгмийн хэлцэл хэмээх нэр томьёоны санал дэвшүүлсэн бөгөөд social license хэмээх нэр томьёог Монгол хэл рүү, цаашлаад хууль зүйн нэр томьёо руу оновчтой хөрвүүлэх, утга санааг алдагдуулахгүй байх үүднээс“нийтийн лиценз” хэмээн хөрвүүлсэн болно. Нөгөөтэйгүүр “social license” хэмээх ойлголтын “social” хэмээх үгийг орчуулбал нийгмийн гэдэг утгаар орчуулагдаж буй боловч уг хууль зүйн ойлголтын хувьд дан ганц нийгэм гэлтгүй, эдийн засаг, байгаль орчин, соёл, уламжлал, орон нутаг гээд өргөн цар хүрээг агуулж байх тул “нийтийн”гэсэн үгээр орлуулан хэрэглэсэн билээ.

2. Монгол Улсын Их Сургуулийн Хууль зүйн сургуулийн докторант

3. СанхүүЭдийн Засгийн Их Сургуулийн Бизнесийн эрх зүйн магистрант

4. Монгол Улсын Үндсэн хууль, 1992

5. van den Beukel, Jilles, and Lucia van Geuns. Groningen Gas: The Loss of a Social License to Operate. Hague Centre for Strategic Studies, 2019. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/resrep19588. [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

6. Aspen Institute. “Community engagement, climate risk, & social license to operate.” Supply and demand in a time of changing geopolitics and a changing climate: a report from the 2018 aspen institute forum on global energy, economy and security, Aspen Institute, 2018, pp. 23–28. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/resrep42639.7. [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

7. Байгаль орчин аялал жуулчлалын яам, Хариуцлагатай уул уурхайн жишиг шаардлага ба үнэлгээний аргачлал, https://bit.ly/412ZNzy

8. Coumans, Catherine. “Occupying Spaces Created by Conflict: Anthropologists, Development NGOs, Responsible Investment, and Mining.” Current Anthropology, vol. 52, no. S3, 2011, pp. S29–43. JSTOR, https://doi.org/10.1086/656473. [Сүүлд үзсэн: 2023.02.06]

9. Dashwood, Hevina S. “Canadian Mining Companies and Corporate Social Responsibility: Weighing the Impact of Global Norms.” Canadian Journal of Political Science / Revue Canadienne de Science Politique, vol. 40, no. 1, 2007, pp. 129–56. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/25166067. [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

10. University of CalgaryPRISM: University of Calgary's Digital Repository, The Social Licence to Operate in the Context of Mining Projects and IndigenousPeoples: Is it Sufficient Just to Comply with the Law, 2019

11. Aspen Institute. “community engagement, climate risk, & social license to operate.” Supply and demand in a time of changing geopolitics and a changing climate: a report from the 2018 aspen institute forum on global energy, economy and security, Aspen Institute, 2018, pp. 23–28. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/resrep42639.7. [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

12. Өөрөөр хэлбэл орон нутгийн иргэн бүрийн саналыг авч, тэдгээрийн хүсэлт зоригт нийцүүлэх боломжгүй учир орон нутгийн төлөөллөөр дамжуулан хэрэгжүүлж болох юм.

13. Robert G. Boutilier Boutilier , Ian Thomson, Modelling and measuring the social license to operate: fruits of a dialogue between theory and practice, 2022

14. Нийгмийн лицензийн ойлголтыг шатуудыг Thomson and Boutilier-ийн пирамидаар илэрхийлдэг.

15. Daniel Franks and Tamar Cohen, “Social License in Design: Constructive technology assessment within a mineral research and development institution” (2012) 79 Technological Forecasting & Social Change 1229 at 1232.

16. David Knoke, Organizing for collective action: the political economies of associations (New York: Aldine deGruyter, 1990).17Thomson and Boutilier, supra note 28 at 1786.

18. Joel Gehman Lianne M. Lefsrud Stewart Fast, Canadian public administration /administration publique du canada volume 60, no. 2 ( june/ ju in 2017), pp. 293–317 Social license to operate: Legitimacy by another name?

19. А.Очир, Ч.Далай, Монгол Улсын түүх, тавдугаар боть, УБ, 2003, 138 дахь тал

20. Б.Ариунсан, Монгол улсын ашигт малтмалын тухай хууль, Хөгжил ба чиг хандлага” хэлэлцүүлэг, 5 дахь тал

21. БНМАУ-ын Үндсэн хууль, 1924

22. Уул, уурхай эрх зүй судлалын сан ТББ, Б.Өлзийбаяр, Б.Цэцэнбилэг, Г.Сурахбаяр нар., Монгол Улсын Ашигт малтмалын хуулиуд эмхэтгэл, 1910-2010, УБ, 2010

23. Ашигт малтмалын тухай Монгол улсын хууль, 1997.06.05,

24. Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт орон нутгийн сангийн тухай хуульчилсан бөгөөд 17 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Аймаг, сум, нийслэл, дүүрэг нь энэ хуульд заасан өөрийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг дэмжих зориулалт бүхий Төсвийн тухай хуульд зааснаас өөр бусад сантай байж болно. Уг санг бүрдүүлэх эх үүсвэр нь төсвийн бус хөрөнгө байна” хэмээн заасан.

25. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай хууль, 2012

26. БОНБҮтХ-ийн 18.5 дахь хэсэг, Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайдын 2014 оны А-03 дугаар тушаалаар “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлынүнэлгээнд олон нийтийн оролцоог хангах тухай журам” батлагдсан.

27. Ашигт малтмалын тухай хууль, 2006

28. Ашигт малтмалын тухай хууль, 42 дугаар зүйлийн 42.3 дахь хэсэг

29. Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тухай хууль, 2014

30. АМтХ-ийн 42.3, ТТАМтХ-ийн 38.1 дэх хэсэг

31. Газрын хэвлийн тухай хууль, 1998

32. Газрын хэвлийн тухай хууль, 44 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг

33. ГХтХ нь Монгол Улсын Үндсэн хууль батлагдахаас өмнө буюу 1988 онд батлагдсан.

34. ГтХ-ийн 24.4 дэх хэсэг

35. https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1017178&pos=64;-52#pos=64;-52, Constitutionof the republic of Kazakhstan, 1995 “The land and its subsoil, water, flora and fauna, and other natural resources belong to the people. On behalf of the people, the right to property is exercised by the state. Land may also be in private ownership on the grounds, conditions and within the limits established by law.” [Сүүлд үзсэн: 2023.02.04]

36. https://cis-legislation.com/document.fwx?rgn=102988 Code of the Republic of Kazakhstan of December 27, 2017 No. 125-VI ZRK, About Subsoil and Subsurface use, (as amended on 30-12-2022) [Сүүлд үзсэн: 2023.02.11]

37. https://bit.ly/3zV6gAs Kozhabayeva, Gulzhan, 2020/01/01, "Tracing Social Licence to Operate in the Mining Sector of Mongolia, Kazakhstan and Uzbekistan" [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

38. https://www.erg.kz/en/content/o-kompanii/obzor-deyatel-nosti-erg Eurasian Resources Group [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

39. https://www.oecd.org/eurasia/countries/Kazakhstan_Mining_report_ENG.pdf OECD, Reform of the Mining Sector in Kazakhstan: Investment, Sustainability, Competitiveness [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

40. https://bit.ly/3oeoV7C Mining Magazine Intelligence Exploration Report 2021[Сүүлд үзсэн: 2023.02.05]

41. Ramdoo, Isabelle. The impact of covid-19 on employment in mining. International Institute for Sustainable Development (IISD), 2020. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/resrep25202.[Сүүлд үзсэн: 2023.02.01].

42. Future Mining of Chile

43. https://montsame.mn/mn/read/307382https://nea.gov.mn/ Монгол Улсын Засгийн газар, Цөмийн энергийн комисс [Сүүлд үзсэн: 2023.02.01]

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ