Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн : Гэр бүлийн холбогдолтой маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа /эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ/

Бүтээлийн нэр

Гэр бүлийн холбогдолтой маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа /эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ/

Зохиогч

Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн

Хэлбэр

Судалгааны тайлан

Салбар

Гэр бүлийн эрх зүй, Арбитр & Эвлэрүүлэн зуучлал

Бүтээлийн товч

Эвлэрүүлэн зуучлал нь хууль зүйн шинжлэх ухааны ойлголтоор оролцогч талуудын хооронд үүссэн маргааныг тухайн маргаанд ямар нэгэн ашиг сонирхолгүй, хөндлөнгийн гуравдагч этгээдийн оролцоо, удирдлагын дор шийдвэрлэх сонголт, хувилбарын нэг үндсэн технологи (alternative dispute resolution, ADR) юм.

Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн улс орнуудад иргэний болон гэр бүлийн эрх зүйн хэрэг, маргааныг шүүх, арбитрын журмаар шийдвэрлэхээс гадна шүүхийн бус журмаар гуравдагч этгээдийн дэмжлэгтэйгээр талуудыг эвлэрүүлэн, маргааныг шийдвэрлэх аргыг хэрэглэх болсон нь манай улсын эрх зүйн тогтолцоонд тухайн аргыг хэрэглэх нэг нөхцөл болсон юм. Үүний дагуу 2012 онд Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хууль батлагдан хэрэгжээд 10 жилийн хугацаа өнгөрчээ.

Дээрх хугацаанд хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, нэг сэдэвт бүтээлүүд гарсан. Тухайлбал, Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (ЖАЙКА)-ын захиалгаар гүйцэтгэсэн “Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр нөлөөний судалгаа”, ЕАБХАБ-ын Ардчилсан Институт Хүний Эрхийн Газраас боловсруулсан “Монгол Улсын Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуульд өгөх АИХЭГ-ын санал”4, ЖАЙКА-ын “Эвлэрүүлэн зуучлах тогтолцоог сайжруулах” төслийн хүрээнд Хууль зүйн үндэсний
хүрээлэнгээс боловсруулсан “Эрх зүйн маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах журмаар шийдвэрлэх ажиллагаа” гарын авлага болон бусад5 судалгааны ажлын бүтээлийг дурдаж болно.

Ийнхүү эвлэрүүлэн зуучлалын асуудал идэвхтэй судлагдаж байгаа хэдий ч хууль тогтоомжийг шинэчлэх ажлын хүрээнд тодорхой асуудлыг нарийвчлан судлах шаардлага байсаар байна. 2014-2020 оны шүүн таслах ажиллагааны тайлангаас үзэхэд, эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа иргэний хэрэг маргаан дээр үр дүнгээ өгч байгаа боловч гэр бүлийн холбогдолтой маргааны хувьд жил бүр дунджаар 85%-с дээш хэмжээний хэрэг дээр амжилтгүй үзүүлэлттэй байгаа нь анхаарал татажбайна.

Түүнчлэн Монгол Улсын Их Хурлаас 2021 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 12 дугаар тогтоолын хавсралтаар батлагдсан “Монгол Улсын хууль тогтоомжийг 2024 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэл”-ийн 1.8-т зааснаар Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл боловсруулан 2021 онд өргөн барих хуваарьтай байна. Энэ ажлын хүрээнд Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн
үр дагаварт үнэлгээ хийхдээ гэр бүл цуцлахтай холбогдсон маргаанд эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа амжилтгүй болж буй шалтгаан, нөхцөлийг тодруулахыг зорилоо.

Түлхүүр үг

Эвлэрүүлэн зуучлал, Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хууль, Гэр бүлийн маргаан, Гэр бүлийн холбогдолтой маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа

Бичигдсэн огноо

2022-01-06

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2023-12-06

Товч мэдээлэл үзсэн

1899

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн “Гэр бүлийн холбогдолтой маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа /эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ/” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1735

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

Эрх зүйн маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах журмаар шийдвэрлэх ажиллагаа.Гарын авлага, 2015 он, 45 дахь тал.
http://www.supremecourt.mn/news/163
Холбоос: https://drive.google.com/file/d/1T13rKCfRIHF84sgUFIaRHfl_5XF2xzz0/view
Холбоос: https://www.osce.org/files/f/documents/a/7/452919.pdf
Хууль дээдлэх ёс, 2013 он, Цуврал 6 (46)-аас дэлгэрүүлэн үзэх боломжтой.
Судалгааг Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 59 дүгээр тогтоолоор баталсан “Хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийн үр дагаварт үнэлгээ хийх аргачлал”-ын дагуу боловсруулав.
“Монголын хууль тогтоомжийн нийгэмлэг” ТББ, Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр нөлөөний судалгаа, 2020 он, 59 дэх тал.
С.Нарангэрэл, Монголын эрх зүйн эх толь бичиг, Дөрөв дэх хэвлэл, 2015, 632 дахь тал.
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн. Эрх зүйн маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах журмаар шийдвэрлэх ажиллагаа, гарын авлага, 2015, 49 дэх тал.
Мөн тэнд.
Дэлгэрүүлэн үзэх: David A. Hoffman. Ten principles of Mediation Ethics. Холбоос: https://blc.law/wp-content/uploads/2016/12/2005-07-mediation-ethics-branchmainlanguagedefault.pdf
https://www.themediatorsusankaye.com/principles-of-mediation.html
Б.Дугармаа, Шүүх дэх эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаанд тулгамдаж буй асуудал, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл, 2019 он, No4, 113 дахь тал.
Олон Улсын эрх зүйн хөгжлийн байгууллага, Эвлэрлийн гэрээ, арбитрын шийдвэр, нотариатын мэдэгдэх хуудсыг гүйцэтгэх ажиллагаа, 2015 он, 10 дахь тал.
https://www.1212.mn
Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд заасан этгээдэд эхнэр, нөхөр, гэр бүлийн бусад гишүүн, хамтран амьдрагч, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, тэдгээрийн асрамж, хамгаалалтад байгаа этгээд, тухайн гэр бүлд хамт амьдарч байгаа этгээд; тусдаа амьдарч байгаа төрүүлсэн, үрчлэн авсан хүүхэд, төрсөн, үрчлэн авсан эцэг, эх, ах, эгч, дүү; энэ хуулийн зохицуулалтад гэрлэлтээ цуцлуулсан эхнэр, нөхөр, хамтран амьдарч байсан, эсхүл хамтран амьдарч байгаагүй ч гэр бүлийн харилцаатай байсан, дундаасаа хүүхэдтэй этгээд нэгэн адил хамаарахаар заасан.
Олон Улсын хөгжлийн эрх зүйн байгууллага, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хууль сахиулах болон шүүх эрх мэдлийн байгууллагын ажилтны гарын авлага, 2017 он. 63 дахь тал.
Гэр бүлийн хүчирхийллийг судалж, нийгмийн ажлын үйлчилгээ үзүүлэх нь, ХЭҮТ, 2011 он.
Олон Улсын хөгжлийн эрх зүйн байгууллага, Гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогчид үзүүлэх үйлчилгээ, 2020 он, 19 дэх тал.
Б.Дугармаа, Шүүх дэх эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаанд тулгамдаж буй асуудал, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл, 2019 он, No4, 112 дахь тал.
http://www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detail_main?re=&vm=&id=2323
http://www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detail/?printID=&id=2057&re=02&vm=02
https://www.legifrance.gouv.fr/codes/section_lc/LEGITEXT000006070721/LEGISCTA000006165746/#LEGISCTA000038310884
Д.Гангабаатар, Гадаад орнуудын туршлага ба эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагааны үр дагаврыг үнэлэх нь, “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл, 2013 он, No6, 65 дахь тал.
Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс гаргасан 2014-2020 оны “Шүүн таслах ажиллагааны тайлан”-аас нэгтгэн боловсруулав.
Joan B. Kelly. A Decade of Divorce Mediation Research. Family Court Review 34, no.3. 1996, p.373-385
“Good Neighbors” олон улсын байгууллагаас хийсэн “Гэр бүлийн маргаан болон эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаанд оролцож буй мэргэжилтнүүдийг чадавхижуулах төсөл”-ийн хүрээнд эвлэрүүлэн зуучлагч нараас авсан судалгааны үр дүн. Дам ишлэв: Э.Намуун, Гэр бүлийн харилцаанаас үссэн маргааныг эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагааны зохицуулалт, онцлог, ач холбогдол, Бакалаврын судалгааны ажил, УБ., 2020 он, 20 дахь тал.
Шүүхийн шийдвэрийн нэгдсэн сангаас түүвэрлэн авав. Холбоос: www.shuukh.mn
“Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл” Улсын Их Хуралд өргөн барьсан хувилбараар байгаа тул тухайн төсөл өөрчлөгдсөн тохиолдолд судалгааны дүгнэлтэд өөрчлөлт орно. Төслийн холбоос: http://forum.parliament.mn/projects/561