Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн : 2011 оны Компанийн тухай хууль дахь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтын хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ

Бүтээлийн нэр

2011 оны Компанийн тухай хууль дахь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтын хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ

Зохиогч

Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн

Хэлбэр

Судалгааны тайлан

Салбар

Компани

Бүтээлийн товч

Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь Компанийн тухай хууль дахь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтын хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийж, практикт тулгарч буй хүндрэл, бэрхшээлтэй асуудал, нийгэмд үзүүлж байгаа эерэг, сөрөг нөлөөллийг илрүүлэн, цаашид зохистой, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх эрх зүйн зохицуулалтын боломжит хувилбарыг тодорхойлж, санал, зөвлөмж боловсруулахад оршино.

Засгийн газрын 2016 оны 59 дүгээр тогтоолын зургаадугаар хавсралтаар баталсан “Хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийн үр дагаварт үнэлгээ хийх аргачлал”-ыг баримталж, төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, үнэлэх гэсэн гурван үе шаттайгаар судалж, үнэлгээ хийв.

Түлхүүр үг

Компанийн тухай хууль дахь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалт

Бичигдсэн огноо

2022-01-05

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2023-12-11

Товч мэдээлэл үзсэн

1208

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн “2011 оны Компанийн тухай хууль дахь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтын хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээ” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1763

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

“Ковид-19”-ийн өмнөх нөхцөл байдлын хүрээнд авч үзэв.
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ-ны Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020), 6 дахь тал.
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ-ны Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020); Г.Давааням, Компани, арилжааны эрх зүйн тулгамдсан асуудлууд, (УБ:Соёмбо, 2020); Г.Давааням, Хувьцаат компанийн эрх зүйн үндсэн ойлголт, (УБ:Соёмбо, 2021) .
Монгол Улсын Засгийн газар, МҮХАҮТ-аас жил бүр хамтран тодруулдаг ТОП-100 ААН-ийн жагсаалт: https://www.mongolchamber.mn/p/363.
Тусгайлсан хуулиар зохицуулагдах банк, банк бус санхүүгийн байгууллага, даатгалын үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл бүхий компаниуд хамаарахгүй.
ТУЗ-ийн хоёр шатлалт тогтолцоог хэрэглэж байсан 2011 оны Компанийн тухай хуулиас өмнөх хуулиудын хүрээнд “Хянан шалгагчдын зөвлөл” эсхүл “Хянан шалгах зөвлөл” гэх бие даасан хяналтын органыг үүсгэн байгуулж байв.
Итали Улсад түгээмэл байдаг компанийн хэлбэр бөгөөд 1 хүн ч дангаар үүсгэн байгуулж болно. Дүрмийн сангийн доод хэмжээ нь 10.000 евро байх бөгөөд үүсгэн байгуулахдаа 2.500 еврог заавал оруулж, үлдсэн хэсгийг жил болгон нэмэгдүүлэх замаар дүрмийн сангийн хэмжээг бүрдүүлнэ. Компанийн хөрөнгө нь эзэмшиж буй хувьд хуваагдах бөгөөд дүрэмд өөрөөр заагаагүй бол бусдад шилжүүлж болно.
KPMG, Investment in Italy, 21 (2020).
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ-ны Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020), 13 дахь тал.
АНУ-ын нээлттэй компанийн хувьцааны тархалт өндөр бөгөөд үүнээс шалтгаалан хувьцаа эзэмшигчид компанийн удирдлагад хяналт тавьж чадахгүй болох “засаглалын хямрал” үүсч байсан. Үүнийг эзэмшил болон хяналт салах хэмээн нэрлэдэг (separation of ownership and control).
Kiplingavocats, Main legal characteristics of the French Limited Liability Company (SARL) 3[https://www.kiplingavocats.com/wp-content/uploads/2012/12/The-limited-liability-company.pdf]
Id.
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ-ны Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020), 11 дэх тал.
Kiplingavocats, Main legal characteristics of the French Limited Liability Company (SARL) 3[https://www.kiplingavocats.com/wp-content/uploads/2012/12/The-limited-liability-company.pdf]
Tachibana Hirshoshi, The Operation and Ethics of Limited Liability Company, 61-62 (Chuokeizai Co., 2nd ed., 2021).
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ-ны Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020), 8-9 дэх тал.
С.Батбаяр, Компанийн тухай хууль дахь хувьцаат компани болон хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн эрх зүйн зохицуулалтыг ялгамжтайгаар зохицуулах хэрэгцээ, шаардлага, МХХ Иргэний эрх зүйн хороо, Илтгэлийн эмхэтгэл (2020), 6 дахь тал.
Г.Давааням, Компани, арилжааны эрх зүйн тулгамдсан асуудлууд, (УБ:Соёмбо, 2020), 1-3 дахь талаас дэлгэнгүй үзнэ үү.
Bernard F. Cataldo, Limited Liability with One Man Companies and Subsidiary Corporations, 18 Law & Contemp. Prob. 473, 473 (1953); See also Frank H. Easterbrook & Daniel R. Fischel, Limited Liability and the Corporation, 52 U. Chi. L. Rev. 89, 89 (1985).
江頭憲治郎『株式会社法』35頁(有斐閣第七版 2017年).
Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх алба.
Blumberg, P. I., Limited Liability and Corporate Groups, The Journal of Corporation Law 11 (Summer), 573, 573–631 (1986).
Janet C. Alexander, Unlimited Shareholder Liability through a Procedural Lens, 106 Harv. L. Rev. 387, 388-339 & 418-444 (1992).
Компанийн шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд идэвхгүй оролцдог жижиг хувьцаа эзэмшигчид хувь тэнцүүлсэн хариуцлага хүлээлгэвэл толгой компанийн нөхөн төлбөр багасана. Энэ тохиолдолд, охин компаниар дамжуулан оруулсан хөрөнгөнөөс илүү хэмжээний орлого олж байгаа толгой компани бол морал хазард үйлдэх сэдэл улам нэмэгдэх эрсдэлтэй. Мөн охин компанийн идэвхгүй хувьцаа эзэмшигч бол идэвхтэй хувьцаа эзэмшигчтэй хэлэлцээ хийх боломжтой ч, охин компанийн шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд нөлөө үзүүлэх чадваргүй тул хувьцаа эзэмшигчийн пропорцианаль хариуцлага нь хувьцаа эзэмшигчийн сэдлээс үүдэлтэй морал хазардын эсрэг арга хэмжээний хүрээнд хангалтггүй гэж үздэг. See Timothy P. Glynn, Beyond “Unlimited” Shareholder Liability Vicarious Tort Liability for Corporate Officers, 57 Vand. L. Rev. 329, 378-380 (2004); 向井貴子「株主有限責任のモラル・ハザード問題と非任意債権者の保護」九大法学91号267頁、387頁(2005年)。
Г.Давааням, Компани, арилжааны эрх зүйн тулгамдсан асуудлууд, (УБ:Соёмбо, 2020) 16-26 дахь талаас дэлгэрүүлж үзнэ үү.
後藤元『株主有限責任制度の弊害と過小資本による株主の責任』（商事法務 2007年）120頁.
Тухайлбал, Зээлдэгчийн хүрээнд Улсын Дээд Шүүх, 2018.04.17, Дугаар 001/XT2018/00617.
Lynn M. LoPucki, The Irrefutable Logic of Judgment Proofing: A Reply to Proffessor Schwarcz, 52 Stan. L. Rev. 55, 14-30 (1999), Stephen G. Gills, The Judgment-Proof Society, 63 Wash. & Lee L. Rev. 603 (2006).
Давж заалдах шатны шүүх(2016.08.17, Дугаар 1448)-ээс “Компанийн тухай хуулийн хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.5 дахь хэсэгт заасан “зааглагдаагүй эд хөрөнгөд” “Тавантолгой транс” ХХК-ийн өмчлөлийн автомашин хамаарахгүй гэсэн шүүхийн дүгнэлт Компанийн тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.5 дахь хэсэгт нийцжээ. Өөрөөр хэлбэл, “Тавантолгой транс” ХХК нь “Сейсфон” ХХК-ийн хувьцааны 70 хувийг эзэмшдэг нь тодорхой байх бөгөөд “Тавантолгой транс” ХХК-ийн өмчлөлийн эд хөрөнгийг хувийн эд хөрөнгө гэж үзэхгүй юм. Учир нь хувийн гэх тодотголтой эд хөрөнгө нь хувь хүний эд хөрөнгө болно” хэмээн дүгнэсэн нь анхаарал татаж байна.
Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хууль 7.1, 2010 он;
民事訴訟費等に関する法律4条2項・別表第一１第一1項（1971年）.
伊藤靖史など、「会社法」230頁（有斐閣、第2版 2012年）.
会社法852条1項（2005年）.
高橋均『株主代表訴訟の理論と制度改正の課題』（同文舘出版、2008）133.
同上、134頁。
Тухайлбал, арилжааны банкнаас компанид зээл олгохдоо компанийн дүрэм, гүйцэтгэх удирдлагатай байгуулсан гэрээ зэргийг шаардаж байна.
Харилцагч талын зүгээс гэрээ хэлцэл байгуулах үе шатанд Гүйцэтгэх удирдлагын бүрэн эрхийг тодорхойлох үүднээс Хувьцаа Эзэмшигчдийн Хурлын болон ТУЗ-ийн шийдвэр, компанийн дүрэм, дотоод журмыг шаардах нөхцөл байдал үүсч болно. Энэхүү нөхцөл байдал нь компанийн бүхий л харилцагчдын хүрээнд яригдах боломжтой юм.