Бүтээлийн нэр
Шүүх эрх зүйн хэм хэмжээ байхгүй эсхүл тодорхой бус үндэслэлээр хэргийг шийдвэрлэхээс татгалзаж болохгүй гэсэн зохицуулалтыг удирдлага болгон сэтгэл санааны хохирлыг нөхөн гаргуулсан шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ
Хэлбэр
Эрх зүйн шүүмж
Салбар
Гэм хорын эрх зүй
Бүтээлийн товч
Энэхүү Дээд шүүхийн тогтоол нь 2022 оны 11 сарын 23-ны өдөр гарсан. Хэдийгээр энэ тогтоол гарсны дараа Шүүх шинжилгээний тухай хууль шинэчлэн батлагдсантай холбогдуулан Иргэний хуулийн 230.2, 497.1, 508, 511 дүгээр зүйлд нэмэлт, өөрчлөлт орсон боловч тогтоолын ач холбогдол багасахгүй. Учир нь Улсын Дээд шүүхээс ИХ-ийн 497.1 дэх заалтыг төсөөтэй хэм хэмжээ болгон хэрэглэж, гэмт хэргийн улмаас учирсан шууд бус хохирогчийн сэтгэл санааны хохирлыг гаргуулж байгаа нь гэм хорыг нөхөн гаргуулах тогтолцооны талаас харахад ихээхэн сонирхолтой, ач холбогдолтой байна.
Эдийн бус гэм хорыг нөхөн гаргуулж байсан бусад шийдвэрүүдтэй харьцуулахад энэхүү шийдвэрээр хууль байхгүй гэсэн үндэслэлээр хэрэг маргаан шийдвэрлэхээс татгалзах үндэслэл болохгүй байх, хуулийн хэм хэмжээг төсөөтэй хэрэглэж, тайлбарлах замаар шууд бус хохирогчийн сэтгэл санааны хохирлыг гаргуулснаараа онцлогтой. Дүн шинжилгээ хийхдээ өмнө шийдвэрлэгдсэн төстэй болон гарч байсан практик, үр нөлөөг харуулсан шүүхийн шийдвэр, олонх судлаачдын байр суурь, бусад улсуудын эдийн бус гэм хорын тогтолцоог товч хүрээнд харьцуулсан. Нөгөө талаас амьдралын олон тохиолдол гарч байдаг тул УДШ-ээс бусад нөхцөлд энэ байдлаар шийдвэрлэх нь ямар үр дагаврыг бий болгох вэ гэдгийг дүгнэн бичсэн.
Түлхүүр үг
Түлхүүр үг: Гэм хор, Эдийн бус гэм хор, Сэтгэл санааны хохирол, Иргэний хууль, Франц улс, ХБНГУ, эдийн бус гэм хорын тогтолцоо
Бичигдсэн огноо
2024-08-06
Хуудсын тоо
13
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2024-08-13
Товч мэдээлэл үзсэн
781
Бүрэн эхээр нь үзсэн
45
Эшлэлийн тоо
20
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
А.Түвшинтөгс “Шүүх эрх зүйн хэм хэмжээ байхгүй эсхүл тодорхой бус үндэслэлээр хэргийг шийдвэрлэхээс татгалзаж болохгүй гэсэн зохицуулалтыг удирдлага болгон сэтгэл санааны хохирлыг нөхөн гаргуулсан шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ” (2024), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2066
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

[1] Ё.Кают, Э.Шпанглер нар, МУ-ын Иргэний хуулийн тайлбар, УБ., 2010 он, 445 тал

[2] А.Доржготов нар, МУ-ын ИХ хуульд холбогдох баримт бичиг 2001-2002, УБ., 498 тал

[3] УДШ, Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг арилгах талаарх эрүүгийн байцаан шийтгэх хууль болон иргэний хуулийн зарим зүйл, заалтыг эрүү, иргэний шүүн таслах ажиллагаан хэрэглэх тухай, 15 дугаар тогтоол, 2009 он.

[4] Улсын Дээд шүүх, 2012 оны 10-р сарын 11-ний өдөр 592 дугаартай тогтоол болон 2018 оны 02 –р сарын 2-ны өдрийн 161 дугаартай тогтоол

[5] Улсын Дээд шүүх, 2018 оны 12 сарын 04-ний өдрийн 01759 дугаартай тогтоол

[6] Улсын Дээд шүүх, 2018 оны 12 сарын 04-ний өдрийн 01759 дугаартай тогтоол

[7] А.Түвшинтөгс, Д.Ганхүрэл нар, Сэтгэл санааны хохиро нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, харьцуулсан дүн шинжилгээ, Нээлттэй нийгэм форум, УБ., 2022 он, Б.Ариунзаяа, Л.Амгаланбаатар нар, Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба МУ-ын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй практик, Нээлттэй нийгэм форум, УБ., 2022 он, М.Ванчигмаа, Эдийн бус гэм хорыг хянан шийдвэрлэсэн иргэний хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ, Нээлттэй нийгэм форум , УБ., 2022 он, А.Түвшинтөгс, Сэтгэл санааны хохирлыг нөхөн төлүүлэх үзэл баримтлал, эрх зүйн зохицуулалтын харьцуулалт: МУ ба ХБНГУ, Эрх зүй сэтгүүл 2023 №4 (64), Д.Ганхүрэл, Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, Эрх зүй сэтгүүл 2021 №2 (54), Р.Пүрэвбаатар, Эдийн бус гэм хорыг мөнгөөр нөхөн төлөх нь: Иргэний хуулийн 2022 оны нэмэлт, өөрчлөлт ба харьцуулалт, дүгнэлт, Эрх зүй сэтгүүл 2023 №2 (62), Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн, Хүний сэтгэл санааны хохирлыг хэрхэн тооцох аргачлал болон гадаад улсын туршлага, харьцуулсан судалгаа, УБ., 2017 он, Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн, Гэмт хэргийн улмаас учирсан сэтгэл санааны хохирлыг тооцох аргачлал: харьцуулсан судалгаа, УБ., 2021 он, Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн, Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, УБ., 2007 он, Хүний эрхийн үндэсний комисс, Гэмт хэргийн улмаас учирсан эдийн бус хохирлыг нөхөн төлөх эрх зүйн зохицуулалт, Суурин дүн шинжилгээ, УБ., 2013 он, Ц.Одмаа, Нийтийн эрх зүйн бүлийн зарим улс дахь эдийн бус гэм хорыг арилгах тухай, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2009 №1 (24), Ц.Одончимэг, Гэмт хэргийн улмаас учирсан эдийн бус хохирлын нэхэмжлэлийг шийдвэрлэх аргыг тодорхойлох нь, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2005 №2 (09), Ш.Үнэнтөгс, Сэтгэл санааны гэм хорын тухай ойлголт буюу гүтгэлэг, нэр төр гутаах асуудлын талаарх эрх зүйн зохицуулалт, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2007 №4 (19), Д.Тамир, Эдийн бус хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлөх асуудал, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2010 №2 (29), Ц.Одгэрэл, Гэмт хэргийн улмаас учрах оюун санааны гэм хорын асуудал, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2004 №1 (04), Э.Золзаяа, Монгол Улсын болон гадаад улсын иргэний эрх зүй дэх сэтгэл санааны гэм хороос учирсан хохирлыг нөхөн төлөх асуудлын эрх зүйн зохицуулалтын талаарх харьцуулсан судалгаа, Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл 2014 №1 (27), Б.Буянхишиг, Үүргийн эрх зүй: Ерөнхий анги, УБ., 2013 он, Х.Доржпалам, Гэм хор учруулснаас үүсэх үүргийн эрх зүй, УБ., 2015 он,

[8] Гүнтэр Кристиан Шварц, Манфрэд Вандт, Хуульд зааснаар үүсэх үүргийн эрх зүй: Зөрчлийн улмаас үүсэх үүрэг буюу гэм хорын эрх зүй, Гурав дахь хэвлэл, УБ., 2017 он, 13 тал

[9] Гүнтэр Кристиан Шварц, Манфрэд Вандт, Хуульд зааснаар үүсэх үүргийн эрх зүй: Зөрчлийн улмаас үүсэх үүрэг буюу гэм хорын эрх зүй, Гурав дахь хэвлэл, УБ., 2017 он, 45 тал

[10] А.Түвшинтөгс, Д.Ганхүрэл нар, Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, харьцуулсан дүн шинжилгээ, Нээлттэй нийгэм форум, УБ., 2022 он, 25 тал

[11] Гүнтэр Кристиан Шварц, Манфрэд Вандт, Хуульд зааснаар үүсэх үүргийн эрх зүй: Зөрчлийн улмаас үүсэх үүрэг буюу гэм хорын эрх зүй, Гурав дахь хэвлэл, УБ., 2017 он, 74 тал

[12] Б.Буянхишиг, Үүргийн эрх зүйн ерөнхий анги, УБ., 2013 он, 220 тал

[13] Энэхүү шийдвэр гарах үед ИХ-д шууд бус хохирогч сэтгэл санааны хохирлоо шаардах заалт тусгагдаагүй байсан.

[14] Буянхишиг. Б, (2017), Үүргийн эрх зүйн ерөнхий анги, УБ., 193

[15] Dannemann/Schulze, (2020), German civil code: Volume I. Article by article commentary, 368

[16] Dannemann/Schulze, (2020), German civil code: Volume I. Article by article commentary, 368

[17] Б.Буянхишиг, Иргэний эрх зүйн тусгай анги, УБ., 2011 он, 472 тал

[18] Ж.Оюунтунгалаг, Харьцуулсан иргэний эрх зүй, УБ., 2013 он, 100 тал

[19] ХБНГУ-ын Иргэний хуулийн 253 дугаар зүйлийн 253.2 заалт

[20] Р.Пүрэвбаатар, Эдийн бус гэм хорыг мөнгөөр нөхөн төлөх нь: Иргэний хуулийн 2022 оны нэмэлт, өөрчлөлт ба харьцуулалт, дүгнэлт, Эрх зүй сэтгүүл 2023 №2 (62), 217 тал, Б.Ариунзаяа, Л.Амгаланбаатар нар, Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба МУ-ын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй практик, Нээлттэй нийгэм форум, УБ., 2022 он, 197 тал