Бүтээлийн нэр
Сонгуульд иргэд нийтээрээ оролцох зарчим ба хорих газар ял эдэлж байгаа хоригдлуудын сонгуулийн эрхийн асуудал
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Хорих ял эдэлж байгаа иргэдийн сонгуулийн эрхийг хязгаарласантай холбоотой хүний эрхийн маргаан дэлхийн улс орнуудад цөөнгүй өрнөж байгаа бөгөөд тэдний сонгуулийн эрхийг хязгаарлах нь үндэслэлтэй, эсхүл үндэслэлгүй эсэх талаар харилцан адилгүй үзэл, хандлага байгааг энэхүү өгүүллээс уншаарай. Нийгмийн гэрээний онол, эртний Грекээс өнгөөг хүртэл уламжлагдан ирсэн civic death үзэл эсвэл эрүүгийн нэмэлт шийтгэлийн агуулгаар хүлээн зөвшөөрөгдөж ирсэн хоригдлуудын сонгох эрхэд тогтоосон хязгаарлалтыг иргэний улс төрийн оролцооны эрхтэй сөргүүлэн тавих хандлага илүү хүчтэй болж байгаа өнөө үед Монгол улсын энэ талаарх хязгаарлалтын асуудлыг хөндсөн нь энэхүү нийтлэлийн онцлог юм.
Түлхүүр үг
Сонгох эрх
Хоригдлуудын сонгох эрх
улс төрийн үндсэн эрх
нийгмийн гэрээний онол
civil death
Бичигдсэн огноо
2012-04-01
Хуудсын тоо
15
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2024-11-25
Товч мэдээлэл үзсэн
218
Бүрэн эхээр нь үзсэн
6
Эшлэлийн тоо
54
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Р.Очирбал “Сонгуульд иргэд нийтээрээ оролцох зарчим ба хорих газар ял эдэлж байгаа хоригдлуудын сонгуулийн эрхийн асуудал” (2012), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2180
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

[1] Б.Чимид “Сонгуульд суралцахуй: тогтолцоо, үйл явц, эрх зүй”, Улаанбаатар хот, 2008 он

[2] Дам ишлэв. Марк Платтнер “Либералчлалаас либерал ардчлал руу” сэдэвт илтгэл, Ардчиллын чанар: Судалгааны өгүүллийн эмхтгэл, Улаанбаатар хот, 2005 он

[3] John E.Nowak, Ronald D.Rotunda, Constitutional law, fourth edition, West Publishing co., St. Paul, Minn., 1991, 816

[4] Louis Fisher, American Constitutional law, McGraw-Hill publishing company, 1990, 1233

[5] Iceland (1882), New Zealand (1893), Australia (1895), Norway (1913), Denmark (1915), Austria (1918), First Czechoslovak Republic (1918), Second Polish Republic (1918), Netherlands (1919), Canada (1920), Sweden (1921), Republic of Ireland (1922), United Kingdom (1928), Brazil (1932), Spain (1933), France (1944), Jamaica (1944), Bulgaria (1945), Japan (1945), Chile (1949), India (1950), Greece (1952), South Africa (1994)

[6] John E. Nowak, Ronald D. Rotunda, Constitutional law, fourth edition, West Publishing co., St. Paul, Minn., 1991, 1821

[7] 383 U.S. 663, 86 S. Ct. 1079, 16 L.Ed.2d 169 (1966) http://ftp.resource.org/courts.gov/c/US/383/383.US.663.48.665.html

[8] Literacy test гэх ойлголт нь цагаач ялангуяа хар арьстан хүмүүсийн сонгуулийн эрхийг хязгаарлах үр дүн бүхий арга хэрэгсэл байсан ч АНУ-ын эсрэг Гуйннын хэргийг /Guinn v. United States (1915)/ шүүхээс шийдвэрлэхдээ бичиг үсэг тайлагдсан эсэх нь сонгуулийн харилцаан дахь ялгаварлах үзлийн нэг хэлбэр тул Үндсэн хуулийг зөрчсөн болохыг зарлан тунхагласан байна.

John E. Nowak, Ronald D. Rotunda, Constitutional law, fourth edition, West Publishing co., St. Paul, Minn., 1991, 823

[9] Prisoner’s voting right, Standard note, SN/PC/01764, 7 September 2011, www.parliament.uk/documents/commons/lib/research/briefings/snpc-01764.pdf

[10] Тус улсад сонгуулийн хууль зөрчиж хорих ял шийтгэгдсэнээс бусад хоригдлууд сонгууль өгөх эрхтэй. 2010 онд Австрийн эсрэг Фродлын мэдүүлсэн /Helmut Frodl v. Austria/ хэрэгтэй холбогдуулан Европын Хүний эрхийн шүүхээс тус улсад 1 жилээс дээш хугацаагаар хорих ял шийтгэгдсэн хоригдлын сонгуулийн эрхийг хуулиар хязгаарласныг Хүний эрх, Үндсэн эрх чөлөөг хамгаалах тухай Европын конвенцын I протоколын 3 дах заалтыг зөрсөн гэх үндэслэлээр хүчингүй болгосон. European Court of Human right, Judgment, Strasburg, 08 April 2010, Application no.20201/04 www.menschenrechte.ac.at

[11] Бельги улс 2009 он хүртэл хоригдлын сонгуулийн эрхийг хуулиар шууд хязгаарладаг байсныг өөрчилж гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж байдлыг харгалзан шүүхээс тухайн хорих ялаар шийтгэгдэх этгээдийн сонгуулийн эрхийг хязгаарлах эсэхийг шийдвэртээ тухайлан заадаг байхаар өөрчилсөн байна.

[12] 1994 оноос эхлэн хоригдлуудын сонгуулийн эрхийг автоматаар хязгаарладаг зохицуулалтаа хүчингүй болгосон бөгөөд сонгуулийн эрхийг хязгаарлах эсэхийг шүүхээс шийдвэрлэдэг. Зарим төрлийн гэмт хэрэг тухайлбал төрийн болон нийтийн захиргааны эсрэг гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдүүдийн сонгуулийн эрх нь автоматаар хязгаарлагддаг.

[13] Франц, Грек зэрэг улсуудтай адил хоригдлын сонгуулийн эрхэнд хуулиар автоматаар хязгаарлалт тогтоодоггүй бөгөөд тодорхой төрлийн онц ноцтой гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн сонгуулийн эрхийг хязгаарлах эсэхийг шүүх нэмэлт шийтгэлийн төрөл болгон хэрэглэдэг. Дам ишлэв. Alec C. Ewald Articles, Civil Death: The Ideological Paradox of Criminal Disenfranchisement Law in the United States. http://sobek.coloroda.edu/~preuhs/state/ewaldcivildeath.pdf  

[14] Итали улсад 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэгдсэн этгээдүүдийн сонгуулийн эрх нь хязгаарлагддаг.

[15] Чех улсын хуулиар хоригдлууд нь Чехийн Парламент болон Европын Парламентын сонгуульд саналаа өгөх эрхтэй бол орон нутгийн болон хотын сонгуульд саналаа өгөх эрхгүй байхаар хуульчилжээ.

[16] Тус улс 2006 он хүртэл хоригдлуудын сонгуулийн эрхийг хуулиар шууд хязгаарладаг зохицуулалтаа өөрчилсөн бөгөөд эдүгээ бүх хоригдлууд сонгууль өгөх эрхтэй.

[17] 2006 оны хуулиар хоригдлууд нь өөрийн байнга оршин суудаг байсан газрынхаа сонгуулийн хэсэгт шуудангаар сонгууль өгөх эрхтэй байхаар хуульчилсан.

[18] England and Wales High Court (Administrative court) Decisions (4th April 2001)

[19] European Court of Human Right (30 March 2004), Judgment in the Case of John Hirst v. The United Kingdom (No2) (Application no.74025/01)

[20] James Landale, Deputy political editor of BBC news, Prisoners vote law covers Scotland and Welsh elections.

[21] Prisoners take coalition to European court over breach of voting right /article/. www.guardian.co.uk

[22] Cameron is clear to defy Europe on human right, Times, 18 February 2011

[23] The Commonwealth Franchise Act, 1902

[24] Lisa Hill, University of Adelaide, Prisoner voting right, Symposium: Protecting Human Rights in Australia: Challenge and Strategies, November 2009

[25] Lisa Hill, University of Adelaide, Prisoner voting right, Symposium: Protecting Human Rights in Australia: Challenge and Strategies, November 2009

[26] Daniel Guttman, Before the High Court, Roach v. Commonwealth: Is the Blanket Disenfranchisement of Convicted Prisoners Unconstitutional?, Sidney Law Review, vol.29:297

[27] Minister of Home Affairs v. National Institution for Crime Prevention and the Re-Integration of offenders (NICRO) and others /2004/, 5 BCLR 445 (CC)  

[28] Lisa Hill, University of Adelaide, Prisoner voting right, Symposium: Protecting Human Rights in Australia: Challenge and Strategies, November 2009

[29] The sentencing project, Federal Voting Rights for People returning from Prison, www.sentencingproject.org

[30] Alec C. Ewald,  Civil death: The Ideological Paradox of Criminal Disenfranchisement Law in the United States, Wisconsin Law review, 1050

[31] Дам ишлэв Locke, supra note 15, §6, at 9 Alec C. Ewald,  Civil death: The Ideological Paradox of Criminal Disenfranchisement Law in the United States, Wisconsin Law review, 1072

[32] Дам ишлэв Id §124, at 66 Alec C. Ewald,  Civil death: The Ideological Paradox of Criminal Disenfranchisement Law in the United States, Wisconsin Law review, 1072

[33] Дам ишлэв. Jean-Jacques Rousseau, Basic Political Writings. Alec C. Ewald,  Civil death: The Ideological Paradox of Criminal Disenfranchisement Law in the United States, Wisconsin Law review, 1072

[34] Kevin McKenna, Stop prisoners from voting? That’s criminal,  3 April 2011, www.guardian.co.uk

[35] Lisa Hill, University of Adelaide, Prisoner voting right, Symposium: Protecting Human Rights in Australia: Challenge and Strategies, November 2009

[36] Дам ишлэв. Daniel Guttman, Before the High Court, Roach v. Commonwealth: Is the Blanket Disenfranchisement of Convicted Prisoners Unconstitutional?, Sidney Law Review, vol.29, 317

[37] Melanie Phillips, Cameron fumes and postures over the European Court of Human Rights. So why won’t he stand up to it over votes for prisoners?, 4 November 2010, www.guardian.co.uk

[38] HC Deb 10 February 2011 c494

[39] Interview by Emine Saner, Should prisoners be allowed to vote?, 23 April 2011, www.guardian.co.uk

[40] Sauvé (No2) [2002] 3 SCR 519 at [159] (Gonthier J)

[41] Hirst (No2) (application no.74025/01) (2005) ECHR 74025/01 (Grand chamber) at [45]

[42] Sauvé (No2) [2002] 3 SCR 519 at [47] (McLacklin CJ)

[43] Minister of Home Affairs [2004], 5 BCLR 445 (CC) at [106] (Madala.J)  

[44] Ж.Амарсанаа, О.Батсайхан “Монгол Улсын Үндсэн хууль”, 2004 он

[45] Ж.Амарсанаа, О.Батсайхан “Монгол Улсын Үндсэн хууль”, 2004 он

[46] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Дөрөвдүгээр боть, 177-178

[47] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Дөрөвдүгээр боть, 268-269

[48] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Дөрөвдүгээр боть, 474-475

[49] Ж.Амарсанаа, О.Батсайхан “Монгол Улсын Үндсэн хууль”, 2004 он

[50] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Тавдугаар боть, 233-234

[51] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Зургадугаар боть, 515-516

[52] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Долдугаар боть, 45-47

[53] Ж.Амарсанаа, О.Батсайхан “Монгол Улсын Үндсэн хууль”, 2004 он

[54] Монгол Улсын Хууль тогтоомжийн түүхэн эмхтгэл, Долдугаар боть, 510-511