Газрын хэвлий, түүний баялгийн өмчлөлийн асуудал, эрхийн зөрчилдөөн

Нямдоогийн Баярмаа

Нийтлэл

Газрын эрх зүй

Монгол Улсын газар нутгийн үнэмлэхүй дийлэнх хэсэг нь төрийн буюу нийтийн өмчид хамаарч буй хэдий ч тодорхой нэгж талбар газрын тухайд үүсдэг хэрэг маргаан нь захиргааны болон иргэний хэргийн статистик үзүүлэлтэд тогтмол өндөр хувийг эзэлж байна. Эдгээр нь ихэвчлэн ашигт малтмалын салбарт тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч болон газрыг хөдөө аж ахуйн зориулалтаар ашиглаж буй этгээд, өөрөөр хэлбэл газрын хэвлий ашиглагч ба газрын өнгөн давхарга ашиглагчдын хооронд, эсхүл газар дээр барьсан барилгын өмчлөгч, газрын өнгөн давхаргын эзэмшигчдийн хооронд, эсхүл газар эзэмшигч ба газрын дээр баригдсан барилгад ипотекийн эрх бүхий этгээдийн хооронд, эсхүл хөрш зэргэлдээ газрын өмчлөгчдийн, эсхүл эзэмшигчдийн хооронд үүссэн маргаан байх нь түгээмэл байна.
Практикт үүсэж байгаа эдгээр асуудлыг хэм хэмжээний болон институтийн тогтолцооны түвшинд, түүхэн болон харьцуулсан судалгааны арга зүйгээр харж, шийдлийг хайх нь зүйтэй бөгөөд энэ нь дан ганц хууль зүйн ухааны, тэр дундаа гагц нийтийн эрх зүйн судалгааны зүйл байх боломжгүй. Учир нь газрын харилцаа нь улс орны тусгаар тогтнол, бүрэн эрхтэй холбоотой хэдий ч газрын хэвлийн ашиглалт, газрын гадаргууг өмчлөх, ашиглах харилцааг өмчийн эрх зүйн арга хэрэгслийн тусламжтай илүү нарийн зохицуулах боломжтой юм.
Тус нийтлэл гурван үндсэн хэсгээс бүрдэх ба эхний хэсэг хоёр үндсэн агуулгыг хөндөнө. Эхний дэд хэсгээр газрын хэвлийн баялаг нь өмчлөх эрхээс өргөн агуулгатай ойлголт болох тухайн улс орны, ард түмний дархан эрхэд хамаарахыг баталгаажуулсан олон улсын эрх зүйн зарчмыг авч үзсэн бол хоёр дахь дэд хэсгээр ашигт малтмал, байгалийн баялгийг өмчлөгчдийн эрхийг нийтийн ашиг сонирхлын үүднээс хязгаарлаж болох үндэслэлийг авч үзэв. Нийтлэлийн хоёр дахь үндсэн хэсэгт байгалийн баялгийн үр шимийг туйлын өмчлөгчдөд нь хэрхэн хүртээж буй өнөөгийн байдал, хүртэх эрхийг бодитой болгож буй эрх, тогтолцооны төрлийг авч үзэж, өмчийн эрх зүйн хөгжлийн чиг хандлагыг цухас дурдлаа. Төгсгөл хэсэгт эрх эзэмшигчдийн хооронд зөрчил үүсэх боломжтой цэгийг тодорхойлж, зөрчил үүсэх шалтгааныг томьёолсноороо шийдлийг хайхад дэмтэй гэж үзэв. Энэхүү нийтлэлийг бичигчийн докторын судалгааны ажлын 4 ба 7 дугаар бүлэгт нэгж талбарын газарт үүссэн эрх эзэмшигчдийн зөрчлийн асуудлыг хувийн эрх зүйн үүднээс гүнзгийрүүлэн авч үзсэн байдгийг тэмдэглэв.

Газрын хэвлий, газар, газрын өнгөн давхарга, газрын эрхийн зөрчил, байгалийн баялаг, газар эзэмших, газар ашиглах, газар өмчлөх эрх

2025-01-18

16

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2025-01-19

775

56

38

Н.Баярмаа “Газрын хэвлий, түүний баялгийн өмчлөлийн асуудал, эрхийн зөрчилдөөн” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2259

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх