Бүтээлийн нэр
Төв банкны цахим мөнгөний эрх зүйн зохицуулалт: Олон улсын чиг хандлага
Зохиогч
Батцэнгэлийн Тэлмэн Эрдэнэбаатар Эрхбилгүүн
Тэмдэглэл
Монголын шүүх, эрх зүй судлал сэтгүүлийн 2025 оны №1 (111) дугаарт нийтлэгдсэн.
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Банк & Санхүү
Бүтээлийн товч
Сүүлийн жилүүдэд олон улсад төв банкны цахим мөнгөний талаарх судалгаа, туршилтын ажил эрчимжиж байна. Санхүү эдийн засаг, технологийн талаас хийх судалгаанууд явагдахаас гадна эрх зүйн талаас ч мөн адил судалгаанууд хийгдэж байна. Харин Монгол Улсын хувьд эрх зүйн талаас хийсэн судалгаа одоогийн байдлаар байхгүй байгаа тул энэ судалгаа нь суурь судалгаа болох ач холбогдолтой.

Энэхүү судалгааны үндсэн хэсэгт Монгол Улс дахь цахим мөнгөний эрх зүйн зохицуулалт, цахим мөнгөний хэрэгжилт, төв банкны цахим мөнгө болон бусад цахим мөнгөний ялгааг товч авч үзсэн. Дараагийн хэсэг буюу харьцуулсан судалгааны хэсэгт олон улсад эрх зүйн талаас төв банкны цахим мөнгөтэй холбоотой ямар асуудал хөндөгдөж байгааг судалсан. Судалгааны дүгнэлт хэсэгт Монгол Улсад төв банкны цахим мөнгөний талаарх асуудлыг хуулиар хэрхэн зохицуулах боломжтой талаар саналаа дэвшүүлсэн болно.
Түлхүүр үг
төв банк, үндэсний төлбөрийн систем, цахим мөнгө, дижитал хөрөнгө, олон нийтэд зориулсан, банк санхүүгийн байгууллагад зориулсан
Бичигдсэн огноо
2025-02-21
Хуудсын тоо
8
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2025-05-06
Товч мэдээлэл үзсэн
166
Бүрэн эхээр нь үзсэн
8
Эшлэлийн тоо
37
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Б.Тэлмэн Э.Эрхбилгүүн “Төв банкны цахим мөнгөний эрх зүйн зохицуулалт: Олон улсын чиг хандлага” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2387
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1. Санхүүгийн байгууллага, хөрөнгө оруулалт ба даатгал,2022, 9https://www.mongolbank.mn/file/files/documents/financialliteracy/publications/36.pdf (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

2. Мөн тэнд.

3. Төв банк /Монголбанк/-ны тухай хуулийн 3.1, 4.1 дүгээр зүйл.

4. Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 1.1 дүгээр зүйл.

5. “Монгол Улсын төлбөрийн системийн товч танилцуулга”,2021,https://www.mongolbank.mn/mn/p/1301, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

6. The Capgemini Research Institute, “2023 World Payments Report”. 2023.09.14. https://www.capgemini.com/news/press-releases/global-non-cash-transaction-volumes-set-to-reach-1-3-trillion-in-2023/ (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

7. Lambis Dionysopoulos, “Central Bank Digital Currencies: A Critical Review”, 2023.11.29. p3.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1057521923005471 (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

8. Бахамын арлууд, Ямайк, Нигери. https://www.atlanticcouncil.org/cbdctracker/ (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

9. Монгол банкны ерөнхийлөгчийн тушаал, Монгол банкнаас төлбөрийн системийн талаар баримтлах бодлого(2012), 3 дугаар хэсэг https://www.mongolbank.mn/mn/r/2931 (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

10. Өмнөх эшлэл 5.

11. Насан туршийн боловсролын үндэсний төв, “Санхүүгийн боловсрол: Төлбөрийн систем”, 2020https://www.youtube.com/watch?v=8Q0Iw7lQjLE

12. Монгол банкны ерөнхийлөгчийн тушаал, Автомат клиринг хаус системээр бодит цагийн горимоор дамжих гүйлгээний мөнгөн дүнгийн дээд хязгаар батлах тухай, 2021, https://www.mongolbank.mn/mn/r/3225 (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

13. Мөн тэнд.

14. ''Big data' нэвтрүүлснээр банкнуудын тайлан тооцоог өдөр бүр хүлээн авах боломж бүрдэнэ”, 2023,https://www.mongolbank.mn/mn/r/5314 (Сүүлд үзсэн:2025.02.11).

15. Монгол банк, Төлбөрийн системийн журмын тайлбар, 2024

16.  “Төлбөрийн хэрэгсэл-цахим мөнгө”, 2024 https://www.mongolbank.mn/file/files/documents/paymentsystems/zuvshuurul.pdf

17.  “Monpay цахим мөнгөний хугацаагүй зөвшөөрөлтэй боллоо,” 2022 https://lemonpress.mn/post/860zJOMkr3d (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

18. European Central Bank, University of Bern and Study Center Gerzensee, “The Economics of Central Bank Digital Currency”, 2024.10. p222.https://www.ijcb.org/journal/ijcb24q4a4.pdf (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

19. Монгол банк, “Төв банкны цахим мөнгөний чиг хандлага, үр дүн, анхаарах асуудал” 2022, 25 дахь тал. https://www.mongolbank.mn/file/files/documents/20220822_2.pdf (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

20.「中央銀行デジタル通貨とは何ですか」https://www.boj.or.jp/about/education/oshiete/money/c28.htm (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

21. Монгол банк, өмнөхэшлэл 19, 28-30 дахь тал.

22. Мөн тэнд, 30-31 дахь тал.

23. Мөн тэнд, 31 дахь тал.

24. Мөнтэнд, 26 дах тал.

25. Мөн тэнд, 32 дахь тал.

26. Мөн тэнд, 38 дахь тал.

27. Монгол банк, өмнөх эшлэл 9, 52-р хуудас.

28. Bank for International Settlements (BIS),“Central bank digital currencies: legal and system design considerations” 2024 https://www.bis.org/publ/othp88_legal.pdf (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

29. ibid, 9-11p.

30. Ibid, 15-16p.

31. Улс орон нь өөрийн мөнгөн тэмдэгтийн зохицуулах эрхтэй гэдгийг 1929 онд Олон Улсын Шүүхийн шийдвэрээр (Serbian Loans Case, 1929) хүлээн зөвшөөржээ. https://www.worldcourts.com/pcij/eng/decisions/1929.07.12_payment1.htm(Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

32. 久保田隆「金融システムと経済安全保障—全体像と中央銀行デジタル通貨（CBDC）の課題」法律時報96巻1号（2024年）39頁。

33. 前掲注）39～40頁。

34. Япон Улсын Төв Банкнаас цахим мөнгөтэй холбогдох судалгааны материалуудыг доорх хэсгээс үзнэ үү. https://www.boj.or.jp/paym/digital/index.htm (Сүүлд үзсэн: 2025.02.11).

35. Япон Улсын Төв Банкны тухай хууль (1997) https://www.japaneselawtranslation.go.jp/en/laws/view/3788Le

36. 前掲注）40頁。

37. 久保田隆「中央銀行デジタル通貨（CBDC）と経済安全保障を巡る法的視座」国際商事法務52巻5号（2024年）566頁

 

 

 

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

S2EP19. П.Намуун - Хууль бусаар мөрдөж мөшгих гэмт хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийх дүн шинжилгээ

4 days ago

2025 оны 4 дүгээр сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа

1 week ago

“Легал дата"-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, олон улсын арбитрч Т.Алтангэрэл Сингапурын Олон Улсын Арбитрын Төв, Хөрөнгө Оруулалтын Маргаан Шийдвэрлэх Олон Улсын Төв, БНСУ-ын Арилжааны Арбитрын Зөвлөлийн арбитрчаар томилогдон ажиллаж байна

2 weeks ago

2025 оны 3 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа

1 month ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд