Бүтээлийн нэр
Эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим хөөн хэлэлцэх хугацаа тоолох журамд үйлчлэх эсэх, түүний учир холбогдол
Тэмдэглэл
Монголын Хуульчдын Холбооны Эрүүгийн эрх зүйн хорооноос зохион байгуулсан “ЭРҮҮГИЙН ЭРХ ЗҮЙН ШИНЭЧЛЭЛ” сэдэвт эрдэм шинжилгээний илтгэлийн уралдаанд Хоёрдугаар байр эзэлсэн бүтээл.
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Эрүүгийн эрх зүй, Эрүүгийн процессын эрх зүй
Бүтээлийн товч
2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар Эрүүгийн хуулийн 1.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт нэмэлт өөрчлөлт оруулж, гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааг гэмт хэрэг үйлдсэн өдрөөс эхлэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болох хүртэл тоолох биш харин яллагдагчаар татах хүртэл тоолохоор зохицуулсан. Ийнхүү зарим шүүхийн шийдвэрүүдэд дээрх хөөн хэлэлцэх хугацааг тоолох журамд эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим үйлчилнэ гэж, зарим нь үйлчлэхгүй гэж шийдвэрлэсэн тул хууль хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах зорилгоор Улсын Дээд Шүүх тайлбар гаргаж, хөөн хэлэлцэх хугацааг тоолох журамд эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим үйлчлэхгүй гэж тайлбарласан. Иймд Улсын Дээд Шүүхийн тайлбар үндэслэлтэй юу гэдгийг судлах хэрэгцээ, шаардлага тулгарч байна.

Нэгдүгээрт, хөөн хэлэлцэх хугацаа тоолох журам нь материаллаг эсхүл процессын эрх зүйн хэм хэмжээний алинд нь хамаарах вэ? Хоёрдугаарт, эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим ямар хүрээнд үйлчлэх вэ? Зарим тохиолдолд процессын эрх зүйн хэм хэмжээнд ч эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим үйлчилж болох эсэхийг олон улсын эрх зүй болон харьцуулсан эрх зүйн үүднээс судалж, санал дэвшүүлэх болно. Энэхүү илтгэлийг бичихэд хууль зүйн судалгааны үндсэн аргууд болох задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх, харьцуулан судлах аргуудыг ашигласан.
Түлхүүр үг
Материаллаг эрх зүйн хэм хэмжээ, процессын эрх зүйн хэм хэмжээ, эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим, хөөн хэлэлцэх хугацаа, хөөн хэлэлцэх хугацааг тоолох журам
Бичигдсэн огноо
2022-05-20
Хуудсын тоо
14
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-04-25
Товч мэдээлэл үзсэн
2700
Бүрэн эхээр нь үзсэн
91
Эшлэлийн тоо
48
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Б.Ариунзаяа “Эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэхгүй байх зарчим хөөн хэлэлцэх хугацаа тоолох журамд үйлчлэх эсэх, түүний учир холбогдол” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1554
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1. Монгол Улсын Дээд Шүүхийн нийт Шүүгчдийн хуралдааны тогтоол, 2022 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн Дугаар 11 “Эрүүгийн хуулийн 1.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийг хэрэглэх талаар албан ёсны тайлбар”. (Цаашид “Монгол Улсын Дээд Шүүхийн нийт Шүүгчдийн хуралдааны тогтоол” гэх) http://www.supremecourt.mn/files/20223/0_1649057428.pdf

2. Ханнс-Зайделийн сан, Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тайлбар, Уб., 2013 он. 212 дахь тал.

3. Эрүүгийн хууль, 2002 он. https://legalinfo.mn/mn/detail/12172

4. Эрүүгийн хууль, 2015 он. https://legalinfo.mn/mn/detail/11634

5. Мөн тэнд.

6. Т. Золбоо, Эрүүгийн эрх зүй ерөнхий анги: Гэмт хэргийн бүтээц, Уб., 2018 он. 24 дэх тал.

7.Мөн тэнд.

8. Т. Золбоо, Эрүүгийн эрх зүй ерөнхий анги: Гэмт хэргийн бүтээц, Уб., 2018 он. 26 дахь тал.

9. Ханнс-Зайделийн сан, Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тайлбар, Уб., 2013 он. 55 дахь тал.

10. Ханнс-Зайделийн сан, Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тайлбар, Уб., 2013 он. 57-58 дахь тал.

11. Maria Fernanda Palma, (2009) Comments on the Retroactivity of Statutes of Limitations in Georgia, European Commission for Democracy through Law, p.2. https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL(2009)048-e

12. Ibid. p.4.

13. Т. Золбоо, Эрүүгийн эрх зүй ерөнхий анги: Гэмт хэргийн бүтээц, Уб., 2018 он. 26 дахь тал.

14. Bharat Chugh, lex retro non agit1 or is it ? in reference to Domestic Violence Act, 2005. p.1. http://www.worldcitizens.org.tw/awc2010/eng/F/1079.pdf

15. The European Convention on Human Rights, 1950. https://www.globaldetentionproject.org/wp-content/uploads/2016/06/European-Convention-on-Human-Rights.pdf

16. European Court of Human Rights, Coëme and Others v. Belgium, Final Judgment, 2000. 149. https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22Co%C3%ABme%20and%20Others%20v.%20Belgium%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-59194%22]}

17. Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн Дугаар 266 Магадлал. https://shuukh.mn/single_case/9306?start_date=&end_date=&id=2&court_cat=2&bb=1 Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдрийн Дугаар 2020/ДШМ/591 Магадлал. https://shuukh.mn/single_case/9682?start_date=&end_date=&id=2&court_cat=2&bb=1 Төв аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 08 дугаар магадлал. https://shuukh.mn/single_case/11558?daterange=2021-01-14%20-%202021-01-14&id=2&court_cat=2&bb=1 Улсын Дээд Шүүхийн 2021 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн Дугаар 80 Тогтоол. https://shuukh.mn/single_case/3000?daterange=2020/01/01%20-%202021/10/12%20&id=3&court_cat=2&bb=1 Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 1490 дүгээр Магадлал. https://shuukh.mn/single_case/12476?daterange=2020-12-15%20-%202020-12-15&id=2&court_cat=2&bb=1

18. Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан штаны шүүхийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 02-ны өдрийн Дугаар 2020/ШЦТ/593 Шийтгэх тогтоол. https://shuukh.mn/single_case/42424?daterange=2020-04-02%20-%202020-04-02&id=1&court_cat=2&bb=1 Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 03 дугаар сарын 03-ны өдрийн Дугаар 0222 Шийтгэх тогтоол. https://shuukh.mn/single_case/45921?daterange=2020-03-03%20-%202020-03-03&id=1&court_cat=2&bb=1 Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 2 дугаар сарын 08-ны өдрийн Дугаар 111 шийтгэх тогтоол. https://shuukh.mn/single_case/55108?daterange=2021-02-08%20-%202021-02-08&id=1&court_cat=2&bb=1

19. Мөн тэнд. 

20. Хөөн хэлэлцэх хугацааны зарим зохицуулалт материаллаг хэм хэмжээнд хамаарах бол зарим нь процессын хэм хэмжээнд хамаарна гэж үздэг хандлага.

21. Монгол Улсын Дээд Шүүхийн нийт Шүүгчдийн хуралдааны тогтоол. 

22. Иргэний ба улс төрийн эрхийн тухай олон улсын пакт, 1966 он. https://legalinfo.mn/mn/detail/1257

23. Монгол Улсын Дээд Шүүхийн нийт Шүүгчдийн хуралдааны тогтоол.

24. Sarah Joseph & Mellisa Castan, The International Convention on Civil and Political Rights (Cases, Materials and Political rights), 3rd Edn OUP, 2013. p.523. https://b-ok.asia/book/5215839/3b4fa6

25. Монгол Улсын Дээд Шүүхийн нийт Шүүгчдийн хуралдааны тогтоол.

26. Mark Klamberg, Commentary on the Law of the International Criminal Court Commentary, Torkel Opsahl Academic EPublisher, 2017. p.259. https://www.legal-tools.org/doc/aa0e2b/pdf/

27. Ibid. pp.259-260.

28. Rome Statute of the International Criminal Court, Art 21. https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/NR/rdonlyres/ADD16852-AEE9-4757-ABE7-9CDC7CF02886/283503/RomeStatutEng1.pdf

29. Criminal Code of the French Republic, Section I, 2005. https://www.legislationline.org/documents/section/criminal-codes

30. Criminal Code of the Federal Republic of Germany, Chapter 5, 2019. https://www.legislationline.org/documents/section/criminal-codes

31. Criminal Code of the Kingdom of Spain, Art 37.1, 2013. https://www.legislationline.org/documents/section/criminal-codes/country/2/Spain/show

32. Criminal Law of the Republic of Latvia, Section 56, 2019. https://www.legislationline.org/download/id/9122/file/Latvia_Criminal%20Code%20as%20of%202020.pdf

33. Romania Penal Code, Art 154. 2017. https://www.legislationline.org/download/id/8291/file/Romania_Penal%20Code_am2017_en.pdf

34. Criminal Code of Georgia, Art 71, 2021. https://www.legislationline.org/download/id/9995/file/GEO_CC_July%202021_eng.pdf

35. Criminal Code of the Republic, Chapter IX, 1997. https://www.legislationline.org/download/id/7354/file/Poland_CC_1997_en.pdf

36. Directorate-General for Library, Research and Documentation, (2017) Limitation rules in criminal matters, p.6. (Цаашид “Directorate-General” гэх)  https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2019-12/ndr-2017-005_synthese_en_neutralisee_finale.pdf

36. Constitution of Romania, Art 15(2). http://www.cdep.ro/legislatie/eng/vol65eng.pdf

37. Constitution of the Italian Republic, Art 25(2). https://www.senato.it/documenti/repository/istituzione/costituzione_inglese.pdf

38. Directorate-General, p.9.

39. Constitution of Romania, Art 15(2). http://www.cdep.ro/legislatie/eng/vol65eng.pdf

40. Directorate-General, p.10.

41. Portugal’s constitution, Art 29. https://www.policinglaw.info/assets/downloads/1976_Constitution_of_Portugal_(as_amended)_(English_translation).pdf

42. Directorate-General, pp.9-10.

43. Ibid.

44. The Constitution of the Republic of Poland, Art 42. https://trybunal.gov.pl/en/about-the-tribunal/legal-basis/the-constitution-of-the-republic-of-poland/

45. Directorate-General, p.10.

46. Dov Fox & Alex Stein , (2016) Constitutional Retroactivity in Criminal Procedure, BrooklynWorks. p.465.

47. Ibid. p.478.

48. Reviving Teague’s “Watershed” exception, p.600. https://www.harvard-jlpp.com/wp-content/uploads/sites/21/2021/04/Reviving-Teagues-Watershed-Exception.pdf