Бүтээлийн нэр
Монгол, Энэтхэг улсын үндсэн хуулийн харьцуулалт Comparative Analysis of The Constitutions of Mongolia and India
Зохиогч
Донолойн Бадамханд
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Монгол Улс (1992 он) болон Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улс(1950 он) -ын Үндсэн хуулийг харьцуулан судалсан энэхүү өгүүлэлд хоёр улсын үндсэн хуулийн бүтэц, түүхэн тойм, парламентын тогтолцоо, ерөнхийлөгч, шүүхийн тогтолцоо, төр, орон нутгийн удирдлага, үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журам, төрийн албан ёсны хэл болон Энэтхэгийн “Үндсэн бүтцийн сургаал” зэрэг асуудлыг ерөнхийд нь харьцуулан авч үзлээ. Энэтхэгийн Үндсэн хууль бол дэлхийн хамгийн өргөн, дэлгэрэнгүй агуулгатай Үндсэн хуулиудын нэг бөгөөд 25 бүлэг, 448 зүйл, 12 жагсаалт, 5 хавсралттай. Тэрээр 1950 оны Үндсэн хуулиараа “SOVEREIGN-бүрэн эрхт, SOCIALIST-социалист, SECULAR-шашин төр ангид, DEMOCRATIC-ардчилсан, REPUBLIC-бүгд найрамдах” улс хэмээн “ардчилсан социалист холимог дэглэм”-ыг тунхагласан бол 1976 онд “SOVEREIGN-бүрэн эрхт, DEMOCRATIC-ардчилсан, REPUBLIC-бүгд найрамдах” улс болгон өөрчилж, ардчилсан тогтолцоонд бүрэн шинжилсэн байна. Энэтхэг улс Үндсэн хуулиараа холбооны бүтэц бүхий парламентын засаглалыг тунхаглаж, хүний үндсэн эрх болон ардчиллын бусад үнэт зүйлсийг бататгахын зэрэгцээ “үндсэн бүтцийн сургаал” хэмээх зарчмаар Үндсэн хуулийн үнэт зүйлсийг хөндөшгүйгээр хамгаалсан байна. Монгол Улсын Үндсэн хууль нь 6 бүлэг, 70 зүйлтэйгээр батлагдсан бөгөөд улс төр, эдийн засгийн шилжилтийн нөхцөлд ардчилсан эрх зүйт төрийн үндсийг тавьсан билээ. Үндсэн хуульд тус тусын төрийн тогтолцоо, нийгмийн онцлогт нийцүүлэн нэмэлт, өөрчлөлт оруулж (Энэтхэг 75 жилийн хугацаанд 100 гаруй, Монгол 30 гаруй жилийн хугацаанд 40 гаруй нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан) ирсэн бөгөөд ардчилал, хүний эрх, шударга ёс, тэгш байдлыг хамгаалах нийтлэг зорилгоороо уялдаж байна. Энэхүү харьцуулсан судалгаагаар Энэтхэг, Монголын Үндсэн хуулийн ижил төстэй болон ялгаатай талыг тодорхойлох нь хуульчид, судлаачид, мэргэжилтнүүд харилцан туршлага судлах зэргээр эрх зүйн шинэтгэл, Эрх зүйт үндсэн хуульт ёсыг бэхжүүлэхэд онол практикийн ач холбогдолтой гэж үзэж байна.
Түлхүүр үг: Үндсэн бүтцийн сургаал, үндсэн эрх, төрийн албан ёсны хэл, хүний эрх, эрх чөлөө, тэгш эрх.

Abstract:This article presents a comparative analysis of the Constitutions of Mongolia (1992) and the Republic of India (1950), focusing on their structural features, historical development, forms of government, presidency, judicial frameworks, administrative organization at central and local levels, constitutional amendment procedures, the status of official languages, and the application of India’s “Basic Structure Doctrine.” The Indian Constitution, recognized as one of the most detailed in the world, comprises 25 parts, 448 articles, 12 schedules, and several annexes. Upon its adoption in 1950, India was proclaimed a “SOVEREIGN, SOCIALIST, SECULAR, DEMOCRATIC, REPUBLIC,” with significant amendments in 1976 reaffirming its commitment to a democratic order. The Constitution establishes a parliamentary system within a federal framework, firmly upholding democratic principles and fundamental rights through the inviolable "basic structure doctrine."
In contrast, the Constitution of Mongolia, consisting of 6 chapters and 70 articles, laid the groundwork for a democratic legal state during a period of major political and economic transformation. Although more concise, it has undergone over 40 amendments in 30 years to respond to national needs—while India has enacted over 100 amendments in 75 years—demonstrating dynamic constitutional development in both countries.
This comparative study highlights both convergences and divergences in constitutional design and implementation. It underscores the theoretical and practical value of cross-jurisdictional learning for enhancing legal systems, advancing constitutional reforms, and reinforcing the rule of law through shared legal insights among scholars, practitioners, and policymakers.
Key word: basic structure doctrine, fundamental rights, official language of state, human right, freedom, еqual rights.
Түлхүүр үг
Түлхүүр үг: Үндсэн бүтцийн сургаал, үндсэн эрх, төрийн албан ёсны хэл, хүний эрх, эрх чөлөө, тэгш эрх.
Key word: basic structure doctrine, fundamental rights, official language of state, human right, freedom, еqual rights.
Бичигдсэн огноо
2025-04-14
Хуудсын тоо
25
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2025-04-19
Товч мэдээлэл үзсэн
479
Бүрэн эхээр нь үзсэн
14
Эшлэлийн тоо
40
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Д.Бадамханд “Монгол, Энэтхэг улсын үндсэн хуулийн харьцуулалт Comparative Analysis of The Constitutions of Mongolia and India” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2368
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1)    If I find the Constitution being misused, I shall be the first to burn it Dr. B.R. Ambedkar once said, “If I find the Constitution being misused, I shall be the first to burn it” (qtd. in Kumar 85).

2)    "Democracy is not merely a form of government. It is primarily a mode of associated living, of conjoint communicated experience"Ambedkar, B.R. Dr. Babasaheb Ambedkar: Writings and Speeches, vol. 1, Government of Maharashtra, 1979.

3)    Ambedkar, B.R. Constituent Assembly Debates, vol. 7, Lok Sabha Secretariat, 4 Nov. 1948, https://cadindia.clpr.org.in/constitution_assembly_debates/volume/7/1948-11-04.

4)     “Freedom of mind is the real freedom” Ambedkar, B.R. Dr. Babasaheb Ambedkar: Writings and Speeches, vol. 1, Government of Maharashtra, 1979. Ambedkar.org, https://www.ambedkar.org/impdocs.htm.

5)    GSCE Publications. “Structure of the Indian Constitution.” GSCE Publications, www.gscep.com/structure-of-indian-constitution.html.

6)    “Structure of the Constitution.” Vajiram & Ravi, Vajiramandravi.com, vajiramandravi.com/quest-upsc-notes/important-articles-of-indian-constitution/. 

7)    Монгол улсын 1940 оны “Үндсэн хууль”

8)    Монгол улсын 1960 оны “Үндсэн хууль”

9)    National Parliaments: India.” Library of Congress, www.loc.gov/item/guide-to-law-online/india/ 

10) “Parliament.” Know India, Government of India, knowindia.india.gov.in/profile/the-union/legislature.php

11) The Constitution of India. Government of India, Ministry of Law and Justice, 1950. Article 83(1).

12) Austin, Granville. The Indian Constitution: Cornerstone of a Nation. Oxford UP, 1966.

13) Bakshi, P. M. The Constitution of India. 15th ed., Universal Law Publishing, 2019.

14) Reynolds, Andrew, Ben Reilly, and Andrew Ellis.

15) Electoral System Design: The New International IDEA Handbook. Stockholm, International IDEA, 2005. pp. 27–30.

16) https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=367

17)  “President of India.” Drishti IAS, www.drishtiias.com/judiciary/president-of-india 

18)  Elected members of the Legislative Assemblies of all States and Union Territories possessing legislatures (e.g., Delhi, Puducherry, Jammu & Kashmir)

19) “Election of President.” Election Commission of India, https://eci.gov.in/constitutional-provisions/election-of-president/

20) Constitution of India. Government of India, Ministry of Law and Justice, 1950. Articles 54–55.

21) The Constitution of India. Government of India, Ministry of Law and Justice, 1950. Articles 32, 131, 136, 141, 142, 143, 226.

22) Basu, Durga Das. Introduction to the Constitution of India. LexisNexis, 2020.

23) Austin, Granville. The Indian Constitution: Cornerstone of a Nation. Oxford University Press, 1966.

24) "States and Union Territories of India." Know India, Government of India, knowindia.india.gov.in/states-uts/.

25) "Union Territory." Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., www.britannica.com/topic/union-territory.

26)  “Amendment of the Constitution of India.” Encyclopædia Britannica, Encyclopædia

27) Britannica, Inc., www.britannica.com/topic/Constitution-of-India/Amendments

28) “Article 368.” Constitution of India, ConstitutionofIndia.net, www.constitutionofindia.net/articles/article-368-power-of-parliament-to-amend-the-constitution-and-procedure-therefor/

29) Austin, Granville. The Indian Constitution: Cornerstone of a Nation. Oxford UP, 1966.

30) Basu, Durga Das. Introduction to the Constitution of India. 24th ed., LexisNexis, 2020.

31) Sridhar, Madabhushi. Constitutional Law of India: Doctrine of Basic Structure. Asia Law House, 2011.

32) India. The Constitution of India. Government of India, Ministry of Law and Justice, 1950. Art. 368.

33)  “Ethnic Relations in India.” Wikipedia, Wikimedia Foundation, en.wikipedia.org/wiki/Ethnic_relations_in_India. “India at a Glance: Profile.” India.gov.in, Government of India, www.india.gov.in/india-glance/profile.

34)  “Eighth Schedule of the Indian Constitution.” Drishti IAS, www.drishtiias.com/daily-news-analysis/eighth-schedule-of-the-indian-constitution.

35) “Scheduled Languages in India.” Department of Official Language, Ministry of Home Affairs, Government of India, rajbhasha.gov.in/en/languages-included-eighth-schedule-indian-constitution.

36) "Constitutional Provisions." Department of Official Language, Ministry of Home Affairs, Government of India, rajbhasha.gov.in/en/constitutional-provisions.

37) "Eighth Schedule of the Indian Constitution." Drishti IAS, www.drishtiias.com/daily-news-analysis/eighth-schedule-of-the-indian-constitution

38) “Languages in Judiciary.” Department of Justice, Ministry of Law and Justice, Government of India, doj.gov.in

39) “Language of the Courts in India.” Optimize IAS, optimizeias.com/language-of-the-courts-in-india/.

40) “Indian Judiciary: Supreme Court.” Animal Law India, www.animallawindia.com/supreme-court.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

S2EP22. А.Түвшинтөгс: Бэлэглэлийн гэрээг хүчингүй болгох болон хүчин төгөлдөр бус тооцсон талаар маргаан шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ

4 hours ago

Өмгөөлөгч мэргэжлийн хариуцлагын даатгалдаа цахимаар хамрагдах боломжтой боллоо

1 week ago

“Шударга ёсны төлөө гүйцгээе – Run for Justice” олон нийтийн гүйлтийн арга хэмжээ болно

1 week ago

S2EP21. М.Маралмаа & Р.Оюундэлгэр: Хяналтын журмаар гаргах гомдолд үндэслэл тогтоох зохицуулалтын хэрэглээ

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд