Бүтээлийн нэр
Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлтэй холбоотой маргаан шийдвэр лэсэн захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ
Тэмдэглэл
Энэхүү судалгааг Нээлттэй Нийгэм Форумын санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр судлаач Гомбодоржийн Цэцгээ, Умаарангийн Мөнхцэцэг нар гүйцэтгэсэн болно. Судалгааг бүрэн эхээр нь ННФ-ын forum.mn сайтаас давхар үзэх боломжтой.
Хэлбэр
Эрх зүйн шүүмж
Салбар
Иргэний эрх зүй
Бүтээлийн товч
Өмчлөх эрх нь хүний жам ёсны, халдашгүй негатив эрх учраас түүнд өөрийн гэсэн хамгаалалт байх ёстойг эрх зүйн судлаачид, онолчид цаг ямагт сануулсаар иржээ. Өмчлөгч нь өөрийн хүсэл зоригийн дагуу хэрэгжүүлэх, өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгөө чөлөөтэй захиран зарцуулах, бусад этгээдийн нөлөөллийг үгүйсгэх эрхтэй билээ. Өмчлөх эрхийг улсын бүртгэлд бүртгэснээр албан ёсны болгож, хууль ёсоор хамгаалагдах нөхцөл бүрдэнэ. Өмчлөх эрх албан ёсны болсноор өмчлөгч өмчлөх эрхээ хэрэгжүүлж, өмчлөлийн зүйлийнхээ үр ашгийг хүртэх боломжтой болох юм.

Монгол Улсын иргэн хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгө шударгаар олж авах эрхтэй. Түүнчлэн ИХ-д зааснаар үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх хэлцлийн үндсэн дээр нэг этгээдээс нөгөөд шилжиж байгаа бол уг хэлцлийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн газар бүртгүүлснээр өмчлөх эрх шинэ өмчлөгчид үүсэж, өмнөх өмчлөгчийн өмчлөх эрх дуусгавар болно. Үл хөдлөх эд хөрөнгийг улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр өмчлөх эрх үүсэх учраас улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй бол тухайн эзэмшигчид өмчлөх эрх үүсэхгүй. Гэхдээ үүнийг үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийг улсын бүртгэлд бүртгэснээр өмчлөх эрх олгож байгаа мэт ойлгож болохгүй бөгөөд хуульд заасан хэлбэрийн шаардлагыг хангаж, өөрөөр хэлбэл үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй холбоотой аливаа эрх болон түүний үнэ цэнийг албан ёсны бүртгэлээр тодорхойлно гэсэн үг юм.

Өмчлөх эрхийн бүртгэлтэй холбоотой маргааныг шийдвэрлэж байгаа захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэрийг шинжилж дүгнэхдээ Монгол Улсын шүүхийн шийдвэрийн цахим сангийн www.shuukh.mn хуудсанд байршуулсан 2016-2020 онд эд
хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлд буруу бүртгэсэн үйлдэл, бүртгэхээс татгалзсан эс үйлдэхүйтэй холбоотой 200 орчим хэрэг маргааныг захиргааны хэргийн шүүхээр хянан шийдвэрлэсэн 347 шийдвэрийг судлав.
Түлхүүр үг
Өмчлөх эрх, үл хөдлөх эд хөрөнгө, захиргааны хэргийн шүүх, негатив эрх, хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгө
Бичигдсэн огноо
2022-10-01
Хуудсын тоо
90
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-06-13
Товч мэдээлэл үзсэн
1164
Бүрэн эхээр нь үзсэн
140
Эшлэлийн тоо
58
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Нээлттэй Нийгэм Форум “Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлтэй холбоотой маргаан шийдвэр лэсэн захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1605
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1. Г.Агар-Эрдэнэ, “Хувийн өмчийн онол”. УБ., 2009 он, 139 дэх тал.
  2. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйл.
  3. “Иргэний хууль”. 2002 он. 110 дугаар зүйлийн 110.1 дэх заалт
  4. Ж.Оюунтунгалаг “Иргэний эрх зүй I”. Ерөнхий анги УБ., 2020 он. 153 дахь тал.
  5. “Иргэний хууль (1994 он)”-ийн 77 дугаар зүйлийн 3 дахь заалт.
  6. “Улсын бүртгэлийн ерөнхий хууль (2018 он)”-ийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1 дэх заалт.
  7. “Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль (2018 он)”-ийн 10 дугаар зүйл.
  8. “Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль (2018 он)”-ийн 11 дүгээр зүйл.
  9. https://burtgel.gov.mn/ УБЕГ-ын жил тутмын статистик мэдээ.
  10. НЗХАШШ, 2016 оны 08 дугаар сарын 03. Дугаар 558
  11. Энэхүү хууль 2018 оны 6 дугаар сарын 21-ний өдрийн Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулиар хүчингүй болж, мөн оны 11 дүгээр сарын 01-ээс үйлчлэл нь зогссон.
  12. ЭХӨЭТХЭХБЭУБТ хууль (2003 он) 5 дугаар зүйлийн 5.1.2
  13. ЭХӨЭТХЭХБЭУБТ хууль (2003 он) 13 дугаар зүйлийн 13.9
  14. НЗХАШШ-ийн шийдвэр. 2016 оны 08 дугаар сарын 24. Дугаар 590
  15. ЗХДЗШШ-ийн магадлал. 2017 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр. Дугаар 22/ МА2017/0607
  16. Энэхүү маргаан нь Жишээ 7-д дурдсан маргаан болохыг онцолж байна. (хэргийн оролцогчид, маргааны зүйл бүгд ижил)
  17. НЗХАШШ, 2019 оны 05 дугаар сарын 08. Дугаар 280
  18. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 107 дугаар зүйл.
  19. ЗХДЗШШ-ийн магадлал, 2017 оны 04 дүгээр сарын 06. Дугаар 221/МА2017/0265
  20. “Шүүхийн шийдвэрийн тухай” УДШ-ийн тогтоолын 2.2. 2006 он. Дугаар 21.
  21. “Шүүхийн шийдвэрийн тухай” УДШ-ийн тогтоолын 3.3. 2006 он. Дугаар 21.
  22. Энэхүү шийдвэр нь шүүхийн шийдвэрийн цахим сан https://www.shuukh.mn -д хүчинтэй төлөвт байгаа бөгөөд үүнтэй холбоотой дараагийн шатны шүүхийн шийдвэр олдоогүй болно. Жишээ 4-ийг харна уу.
  23. НЗХАШШ, 2017 оны 08 дугаар сарын 28. Дугаар 632.
  24. “Шүүхийн шийдвэрийн тухай” УДШ-ийн тогтоолын 2.1,2.2. 2006 он. Дугаар 21.
  25. НЗХАШШ, 2017 оны 10 дугаар сарын 27. Дугаар 785.
  26. Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.3 дах заалт.
  27. ЗХДЗШШ-ийн 2018 оны 05 сарын 10-ны өдрийн 221/МА2018/0278 тоот магадлал
  28. Үндсэн хуулийн цэцийн 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 01 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болгосон.
  29. НЗХАШШ, 2020 оны 09 дүгээр сарын 29. Дугаар 128/ШШ2020/0618
  30. 2018 оны 11 дүгээр сарын 01-ээс хүчин төгөлдөр болж мөрдөгдсөн.
  31. Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.3 дахь заалт.
  32. НЗХАШШ, 2020 оны 11 дүгээр сарын 04. Дугаар 128/ШШ2020/0728
  33. ҮХЦ-ийн 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 01 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болгосон.
  34. ҮХЦ-ийн 2015 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн 11 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болгосон.
  35. ҮХЦ-ийн 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 01 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болгосон.
  36. Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль. 2019 он. 10 дугаар зүйлийн 10.1.1-д заасан.
  37. Д.Янжинхорлоо, “Монгол Улсын Иргэний эрх зүй, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрх зүй”, (Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, илтгэлийн эмхтгэл), УБ., 2015, 223 дахь тал.
  38. Б.Буянхишиг, “Иргэний эрх зүйн удиртгал I”, Дөрөвдүгээр хэвлэл, УБ., 2021, 98 дахь тал.
  39. Федеральный закон от 16.07.1998 N 102-ФЗ “Об ипотеке (залоге недвижимости)” (с изм. и доп., вступ. в силу с 28.10.2021.
  40. Глава VI. Переход прав на имущество, заложенное по договору об ипотеке, к другим лицам и обременение этого имущества правами других лиц.
  41. Статья 38. Сохранение ипотеки при переходе прав на заложенное имущество к другому лицу.
  42. Статья 12. Предупреждение залогодержателя о правах третьих лиц на предмет ипотеки.
  43. Глава IV. Государственная регистрация ипотеки.
  44. Статья 20. Порядок государственной регистрации ипотеки. “5.Ипотека должна быть зарегистрирована в течение одного месяца со дня поступления необходимых для  ее регистрации документов в орган, осуществляющий государственную регистрацию прав, ипотека земельных участков, зданий, сооружений, нежилых помещений - в течение пятнадцати рабочих дней, ипотека жилых помещений - в течение пяти рабочих дней.
  45. Статья 21. Отказ в государственной регистрации ипотеки и приостановление государстенной регистрации ипотеки. 2. Государственная регистрация ипотеки может быть приостановлена не более чем на один месяц при: (в ред. Федерального закона от 06.12.2011 N 405-ФЗ) непредставлении в орган, осуществляющий государственную регистрацию прав, какого-либо из документов, указанных в пунктах 2 и 3 статьи 20 настоящего Федерального закона; (в ред. Федерального закона от 30.12.2004  N  216-ФЗ) несоответствии договора  об ипотеке, закладной и приложенных к ним документов требованиям, предусмотренным законодательством Российской Федерации; необходимости проверки подлинности представленных документов.
  46. Глава XIII. Особенности ипотеки жилых домов и квартир.
  47. При предоставлении кредита или целевого займа для сооружения жилого дома договором об ипотеке может быть предусмотрено обеспечение обязательства незавершенным строительством  и  принадлежащими  залогодателю  материалами и оборудованием, которые заготовлены для строительства. По завершении строительства жилого дома ипотека на него не прекращается. (в ред. Федеральных законов от 24.12.2002 N 179-ФЗ, от 30.12.2004 N 216-ФЗ)
  48. Монгол Улсын Захиргааны ерөнхий хуулийн тайлбар. ХБНГУ-ын ХАННС-ЗАЙДЕЛИЙН САН, “ЭРХ ЗҮЙН БОЛОВСРОЛ” академи. УБ., 2017, 43 дахь тал.
  49. А.Эрдэнэцогт, “Монгол Улсын Захиргааны процессын эрх зүй”, УБ., 2014, 31 дэх тал.
  50. Монгол Улсын Захиргааны ерөнхий хуулийн тайлбар. ХБНГУ-ын ХАННС-ЗАЙДЕЛИЙН САН, “ЭРХ ЗҮЙН БОЛОВСРОЛ” академи. УБ., 2017. 55 дахь тал.
  51. Улсыг бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1.7 дахь заалт.
  52. П.Одгэрэл, “Захиргааны эрх зүйн ерөнхий анги”, УБ., 2004, 53 дахь тал.
  53. Ж.Долгорсүрэн, “Монгол Улсын Захиргааны эрх зүй”, УБ., 2008, 40 дэх тал.
  54. Шүүхийн шийдвэрийн судалгаа. Цуврал 1. 151 дэх тал
  55. Г.Банзрагч “Эдийн засгийн захиргааны эрх зүй нь захиргааны эрх зүйн тусгай ангийн бүрэлдэхүүн хэсэг болох нь”, УБ., 2014. https://legaldata.mn/b/255
  56. “Шүүхийн шийдвэрийн тухай” УДШ-ийн тогтоолын 3.3. 2006, Дугаар 21.
  57. Улсын ерөнхий бүртгэгчийн 2004 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 50 дугаар тушаалын 1 дүгээр хавсралтаар батлагдсан
  58. Засгийн газрын 2018 оны 397 дугаар тогтоолоор батлагдсан.