Бүтээлийн нэр
Эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн зохицуулалтын нийтийн эрх зүйн үндэс, анхаарах асуудлууд
Зохиогч
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Захиргааны эрх зүй,
Төрийн санхүү, төсөв
Бүтээлийн товч
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын зорилго, хүрээ хязгаарын тухай асуудал нь хүн төрөлхтөний түүхэн хөгжлийн явцад тухайн цаг үеийн улс төр, нийгэм, эдийн засгийн шаардлагад үндэслэн янз бүрээр тодорхойлогдсоор иржээ.Үүнийг ерөнхийд нь авч үзвэл эдийн засаг дахь төрийн оролцоог шүтсэн (меркантилизм), түүнийг үгүйсгэсэн (либерализм), түүнчлэн төрийн зохицуулалтыг тодорхой хүрээнд хүлээн зөвшөөрсөн (интервионизм) үзэл баримтлал байна.
Хүний хязгааргүй хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц баялагаар хамгийн оновчтойгоор хангах арга замыг эрэлхийлэх, хүн ардынхаа амьдрах таатай орчинг бүрдүүлэх, улмаар улс орныхоо эдийн засгийн өсөлтийгхангахад санаа тавих нь төрийн чиг үүрэг болох нь маргаангүй юм. Иймээс төрөөс эдийн засгийн харилцааг зохицуулах гол зорилго нь хязгаарлагдмал нийгмийн нөөц баялагийг дээд зэргээр үр ашигтайгаар ашиглах, баялагийгхамгийн боломжит хэмжээгээр бүтээх,үр өгөөжгүй зардлыг багасгахададорших бөгөөд ингэхдээ нийтийн ашиг сонирхолыг хамгаалах, нийтийн баялагийн зохистой хуваарилалтыг хэрэгжүүлэх, шударга бус өрсөлдөөнийг зохицуулж зах зээлийг хамгаалах,өмчийн болон аж ахуй эрхлэх эрхийг баталгаажуулах зайлшгүй шаардлагатай болдог.
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын анхдагч үүрэг бол эдийн засгийн зохистой, зөв эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх явдал бөгөөд тэрхүү эрх зүйн хэм хэмжээг бүхэлд нь эдийн засгийн эрх зүй гэнэ. Эдийн засгийн эрх зүй нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын (үйлдвэрлэгч/нийүүлэгч болон хэрэглэгч/ худалдан авагч) үйл ажиллагааг төрөөс зохицуулах (удирдан чиглүүлэх, дэмжих, төлөвлөх, хянах) нийтийн эрх зүйн хэм хэмжээ, түүнчлэн эдийн засгийн харилцаанд оролцогчид үйл ажиллагаагаа өөрсдөө зохицуулах хувийн эрх зүйн хэм хэмжээнээс бүрдэнэ. Энэхүү тогтоосон хэм хэмжээнийхээ үндсэн дээр төр нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөхөөс гадна өөрөө уг харилцааны оролцогч болдог. Тухайлбал төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийг байгуулан зах зээлд нийлүүлэлт хийх, ЗГ-ын худалдан авалт хийх, концессийн гэрээгээр хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах гм.
Хүний хязгааргүй хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц баялагаар хамгийн оновчтойгоор хангах арга замыг эрэлхийлэх, хүн ардынхаа амьдрах таатай орчинг бүрдүүлэх, улмаар улс орныхоо эдийн засгийн өсөлтийгхангахад санаа тавих нь төрийн чиг үүрэг болох нь маргаангүй юм. Иймээс төрөөс эдийн засгийн харилцааг зохицуулах гол зорилго нь хязгаарлагдмал нийгмийн нөөц баялагийг дээд зэргээр үр ашигтайгаар ашиглах, баялагийгхамгийн боломжит хэмжээгээр бүтээх,үр өгөөжгүй зардлыг багасгахададорших бөгөөд ингэхдээ нийтийн ашиг сонирхолыг хамгаалах, нийтийн баялагийн зохистой хуваарилалтыг хэрэгжүүлэх, шударга бус өрсөлдөөнийг зохицуулж зах зээлийг хамгаалах,өмчийн болон аж ахуй эрхлэх эрхийг баталгаажуулах зайлшгүй шаардлагатай болдог.
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын анхдагч үүрэг бол эдийн засгийн зохистой, зөв эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх явдал бөгөөд тэрхүү эрх зүйн хэм хэмжээг бүхэлд нь эдийн засгийн эрх зүй гэнэ. Эдийн засгийн эрх зүй нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын (үйлдвэрлэгч/нийүүлэгч болон хэрэглэгч/ худалдан авагч) үйл ажиллагааг төрөөс зохицуулах (удирдан чиглүүлэх, дэмжих, төлөвлөх, хянах) нийтийн эрх зүйн хэм хэмжээ, түүнчлэн эдийн засгийн харилцаанд оролцогчид үйл ажиллагаагаа өөрсдөө зохицуулах хувийн эрх зүйн хэм хэмжээнээс бүрдэнэ. Энэхүү тогтоосон хэм хэмжээнийхээ үндсэн дээр төр нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөхөөс гадна өөрөө уг харилцааны оролцогч болдог. Тухайлбал төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийг байгуулан зах зээлд нийлүүлэлт хийх, ЗГ-ын худалдан авалт хийх, концессийн гэрээгээр хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах гм.
Түлхүүр үг
эдийн засаг дахь төрийн зохицуулалтын зорилго, үүрэг, хэлбэр, эдийн засгийн эрх зүй, эдийн засгийн захиргааны эрх зүй, эдийн засаг дахь төрийн зохицуулалтын Үндсэн хуулийн үндэс, эдийн засгийн харилцааг зохицуулж буй нийтийн эрх зүйн хэмжээ,
Бичигдсэн огноо
2016-05-05
Хуудсын тоо
7
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2017-06-13
Товч мэдээлэл үзсэн
9103
Бүрэн эхээр нь үзсэн
382
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Г.Банзрагч
“Эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн зохицуулалтын нийтийн эрх зүйн үндэс, анхаарах асуудлууд” (2016), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/257
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
Ep 32 | Давагдашгүй хүчин зүйл нь Зээлдэгчийг үүргээс чөлөөлөх, багасгах үндэслэл болох уу?
1 week ago
Сэжигтэн П.Цагаан, Ц.Элбэгдорж нарыг баривчлах тухай шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулах тухай нийслэлийн прокурор болон мөрдөгчийн саналыг шүүх хүлээн авлаа
2 weeks ago
2024 оны 12 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа (ranking)
2 weeks ago
2024 онд хайлтад хамгийн их ашигласан 100 түлхүүр үг
3 weeks ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Австрали улсын күйнсланд мужийн “хүүхдийн шүүх”-ийн шийдвэрийн хураангуй-Мөрдөн шалгах ажиллагаанд оролцогчийн эрх, үүргийг сануулсан маягт нь энгийн, ойлгомжтой үг хэллэгээр бичигдэх ёстой.
2025-01-22
-
Иргэний үнэмлэхээ үрэгдүүлсэн гэж торгож байгаа нь буруу
2025-01-20
-
Зөрчлийн эрх зүй дэх шударга байх, зайлшгүй байх зарчмын хэрэгжилтийн хүрээ (Татварын маргааны жишээн дээр)
2025-01-20
-
Оюуны Инноваци ТББ
2025-01-22 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Мишигийн Батсуурь
2025-01-22 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Даваасүрэн Майцэцэг
2025-01-22 Нийтлэлдуудаж байна ! -
Мишигийн Батсуурь, Амарбаярын Бодьбилэг
2025-01-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Баатарын Сарантуяа Дагва-Очир Бумдарь, Дашдаваа Бадамдаш
2025-01-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Оюуны Инноваци ТББ
2025-01-20 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Оюуны Инноваци ТББ
2025-01-20 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Judilogy
2025-01-20 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Болдхуягийн Пүрэвсүрэн П. Эрдэнэжаргал, Д.Энхцэцэг
2025-01-19 Эрх зүйн шүүмждуудаж байна ! -
Нямдоогийн Баярмаа
2025-01-19 Нийтлэлдуудаж байна !