Бүтээлийн нэр
Эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн зохицуулалтын нийтийн эрх зүйн үндэс, анхаарах асуудлууд
Зохиогч
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Захиргааны эрх зүй,
Төрийн санхүү, төсөв
Бүтээлийн товч
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын зорилго, хүрээ хязгаарын тухай асуудал нь хүн төрөлхтөний түүхэн хөгжлийн явцад тухайн цаг үеийн улс төр, нийгэм, эдийн засгийн шаардлагад үндэслэн янз бүрээр тодорхойлогдсоор иржээ.Үүнийг ерөнхийд нь авч үзвэл эдийн засаг дахь төрийн оролцоог шүтсэн (меркантилизм), түүнийг үгүйсгэсэн (либерализм), түүнчлэн төрийн зохицуулалтыг тодорхой хүрээнд хүлээн зөвшөөрсөн (интервионизм) үзэл баримтлал байна.
Хүний хязгааргүй хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц баялагаар хамгийн оновчтойгоор хангах арга замыг эрэлхийлэх, хүн ардынхаа амьдрах таатай орчинг бүрдүүлэх, улмаар улс орныхоо эдийн засгийн өсөлтийгхангахад санаа тавих нь төрийн чиг үүрэг болох нь маргаангүй юм. Иймээс төрөөс эдийн засгийн харилцааг зохицуулах гол зорилго нь хязгаарлагдмал нийгмийн нөөц баялагийг дээд зэргээр үр ашигтайгаар ашиглах, баялагийгхамгийн боломжит хэмжээгээр бүтээх,үр өгөөжгүй зардлыг багасгахададорших бөгөөд ингэхдээ нийтийн ашиг сонирхолыг хамгаалах, нийтийн баялагийн зохистой хуваарилалтыг хэрэгжүүлэх, шударга бус өрсөлдөөнийг зохицуулж зах зээлийг хамгаалах,өмчийн болон аж ахуй эрхлэх эрхийг баталгаажуулах зайлшгүй шаардлагатай болдог.
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын анхдагч үүрэг бол эдийн засгийн зохистой, зөв эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх явдал бөгөөд тэрхүү эрх зүйн хэм хэмжээг бүхэлд нь эдийн засгийн эрх зүй гэнэ. Эдийн засгийн эрх зүй нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын (үйлдвэрлэгч/нийүүлэгч болон хэрэглэгч/ худалдан авагч) үйл ажиллагааг төрөөс зохицуулах (удирдан чиглүүлэх, дэмжих, төлөвлөх, хянах) нийтийн эрх зүйн хэм хэмжээ, түүнчлэн эдийн засгийн харилцаанд оролцогчид үйл ажиллагаагаа өөрсдөө зохицуулах хувийн эрх зүйн хэм хэмжээнээс бүрдэнэ. Энэхүү тогтоосон хэм хэмжээнийхээ үндсэн дээр төр нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөхөөс гадна өөрөө уг харилцааны оролцогч болдог. Тухайлбал төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийг байгуулан зах зээлд нийлүүлэлт хийх, ЗГ-ын худалдан авалт хийх, концессийн гэрээгээр хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах гм.
Хүний хязгааргүй хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц баялагаар хамгийн оновчтойгоор хангах арга замыг эрэлхийлэх, хүн ардынхаа амьдрах таатай орчинг бүрдүүлэх, улмаар улс орныхоо эдийн засгийн өсөлтийгхангахад санаа тавих нь төрийн чиг үүрэг болох нь маргаангүй юм. Иймээс төрөөс эдийн засгийн харилцааг зохицуулах гол зорилго нь хязгаарлагдмал нийгмийн нөөц баялагийг дээд зэргээр үр ашигтайгаар ашиглах, баялагийгхамгийн боломжит хэмжээгээр бүтээх,үр өгөөжгүй зардлыг багасгахададорших бөгөөд ингэхдээ нийтийн ашиг сонирхолыг хамгаалах, нийтийн баялагийн зохистой хуваарилалтыг хэрэгжүүлэх, шударга бус өрсөлдөөнийг зохицуулж зах зээлийг хамгаалах,өмчийн болон аж ахуй эрхлэх эрхийг баталгаажуулах зайлшгүй шаардлагатай болдог.
Эдийн засаг дахь төрийн оролцоо, зохицуулалтын анхдагч үүрэг бол эдийн засгийн зохистой, зөв эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх явдал бөгөөд тэрхүү эрх зүйн хэм хэмжээг бүхэлд нь эдийн засгийн эрх зүй гэнэ. Эдийн засгийн эрх зүй нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын (үйлдвэрлэгч/нийүүлэгч болон хэрэглэгч/ худалдан авагч) үйл ажиллагааг төрөөс зохицуулах (удирдан чиглүүлэх, дэмжих, төлөвлөх, хянах) нийтийн эрх зүйн хэм хэмжээ, түүнчлэн эдийн засгийн харилцаанд оролцогчид үйл ажиллагаагаа өөрсдөө зохицуулах хувийн эрх зүйн хэм хэмжээнээс бүрдэнэ. Энэхүү тогтоосон хэм хэмжээнийхээ үндсэн дээр төр нь эдийн засгийн харилцаанд оролцогчдын үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс нөлөөлөхөөс гадна өөрөө уг харилцааны оролцогч болдог. Тухайлбал төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийг байгуулан зах зээлд нийлүүлэлт хийх, ЗГ-ын худалдан авалт хийх, концессийн гэрээгээр хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах гм.
Түлхүүр үг
эдийн засаг дахь төрийн зохицуулалтын зорилго, үүрэг, хэлбэр, эдийн засгийн эрх зүй, эдийн засгийн захиргааны эрх зүй, эдийн засаг дахь төрийн зохицуулалтын Үндсэн хуулийн үндэс, эдийн засгийн харилцааг зохицуулж буй нийтийн эрх зүйн хэмжээ,
Бичигдсэн огноо
2016-05-05
Хуудсын тоо
7
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2017-06-13
Товч мэдээлэл үзсэн
9582
Бүрэн эхээр нь үзсэн
403
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Г.Банзрагч
“Эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн зохицуулалтын нийтийн эрх зүйн үндэс, анхаарах асуудлууд” (2016), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/257
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

“Легал дата"-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, олон улсын арбитрч Т.Алтангэрэл Сингапурын Олон Улсын Арбитрын Төв, Хөрөнгө Оруулалтын Маргаан Шийдвэрлэх Олон Улсын Төв, БНСУ-ын Арилжааны Арбитрын Зөвлөлийн арбитрчаар томилогдон ажиллаж байна
2 days ago

2025 оны 3 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
3 weeks ago

2025 оны 02 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
1 month ago

Ep45: Хүүхдийн хадгаламж ба зээлийн барьцаа
1 month ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Монголбанкны Ерөнхийлөгч өөрийн санаачилгаар монголбанкны зээлийн мэдээллийн сангийн мэдээлэлд хуульд заагаагүй өөрчлөлт оруулах эрхгүй.
2025-04-24
-
Жолооч огцом тоормослохыг хориглосон заалтыг зөрчсөний улмаас зорчигч унаж гэмтсэнийг гэмт хэрэгт тооцов
2025-04-24
-
Монгол Улсын олон улсын гэрээ, хууль тогтоомжоор хүүхдийн “эсэн мэнд амьдрах”, “хамгаалуулах” эрх нь төрсөн хүүхдээс гадна “төрөөгүй” хүүхдийн амьдрах эрхэд нэгэн адил хамаарна
2025-04-21
-
Хүний эрхийн Үндэсний комисс
2025-04-24 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Ганхуягийн Агар-Эрдэнэ Данзангийн Лүндээжанцан
2025-04-24 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хүүхлээ Одонтуяа
2025-04-23 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Оюуны Инноваци ТББ
2025-04-21 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Эрдэнэбилэг Баасанбямба
2025-04-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2025-04-21 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
DONOLOI BADAMKHAND
2025-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
DONOLOI BADAMKHAND
2025-04-17 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Энхээгийн Батбаяр Бадамдоогийн Ганболд
2025-04-17 Нэг сэдэвт бүтээлдуудаж байна ! -
Төмөрбаатарийн Лхагважаргал
Түрэмгий харь зүйл амьтан, ургамлыг хуулиар ялгамжтай тодорхойлох, эрх зүйн хийдлийг арилгах асуудал2025-04-15 Нийтлэлдуудаж байна !