Бүтээлийн нэр
Хуш модны самар ургамал уу? эсвэл ойн дагалт баялаг уу?
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Байгаль орчины эрх зүй, Эрүүгийн эрх зүй, Гэм хорын эрх зүй, Зөрчил
Бүтээлийн товч
Энэхүү өгүүллээр салбарын хууль тогтоомж, эрхзүйн актад хуш модны самрыг байгалийн ургамал болон ойн дагалт баялагт давхарт хамааруулснаас үүдэн гэмт үйлдэлд хүлээлгэх ял хариуцлага, хохирол нөхөн төлбөр, шалган шийдвэрлэх субъектийн асуудал ч тодорхойгүй бүрхэг болж, үүнээс шалтгаалан хуулийг нэгмөр хэрэглэх, шударга ёсны зарчим, хууль ёсны зарчим алдагдах зэрэг сөрөг үр дагавар үүсч байгаа талаар асуудал дэвшүүлж, дотоодын хууль тогтоомжийг ОХУ-ын хууль тогтоомжтой харьцуулан судалсан болно. Мөн хуш модны самрыг зохих зөвшөөрөлгүйгээр, хуульд зааснаас өөр зорилгоор түүсэн, бэлтгэсэн, худалдсан, худалдан авсан, хадгалсан, тээвэрлэсэн, боловсруулсан үйлдлийг 2023-2025 оны эхний улирлын байдлаар Монгол улсын шүүхээр хэрхэн шийдвэрлэсэн талаархи судалгааг Монгол улсын шүүхийн шийдвэрийн цахим сан https://shuukh.mn/ сайтаас авч дүн шинжилгээ хийсэн болно.
Түлхүүр үг
Хуш модны самар, самар, хуш мод, сибирь хуш мод, самрын үр идээ, байгалийн ургамал, ойн дагалт баялаг, ховор ургамал, гэмт хэрэг, зөрчил, шүүхийн практик
Бичигдсэн огноо
2025-05-18
Хуудсын тоо
18
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2025-05-21
Товч мэдээлэл үзсэн
68
Бүрэн эхээр нь үзсэн
1
Эшлэлийн тоо
41
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Э.Одончимэг “Хуш модны самар ургамал уу? эсвэл ойн дагалт баялаг уу?” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2398
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1.https://mn.wikipedia.org

2.МУ-ын Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас эрхлэн гаргасан “Монгол хэлний их тайлбар толь” 2015 он 

3.https://mongoltoli.mn/

4.Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал сэтгүүл 2022 он №1. ”Байгалийн ургамлыг хууль бусаар түүж бэлтгэх гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдал, түүнтэй тэмцэх эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох нь /Хуш модны самар түүж бэлтгэх жишээн дээр/Я.Билэгдэмбэрэл file:///C:/Users/User/Downloads/2022%20%E2%84%961%20(2).pdf/

5.Хан хэнтийгээ хамгаалсан 30 жил. Хан хэнтийн улсын тусгай хамгаалалттай газар 2022 он/ 62 дахь тал, Д.Дүгэрсүрэн,

6.И.Дамбажав. Монгол хэлний дэлгэрэнгүй тайлбар толь бичиг, нэмж засварласан 2 дахь хэвлэл, II боть, УБ 2010 он, 487 дахь тал/

7.”Хуш модны самар түүх аргачлал” Ойн газрын даргын 2023 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн А/176 дугаар тушаалын хавсралт 

https: /legalinfo.mn/mn/detail?lawId=16959933281651/

8.Ховор ургамлын жагсаалт. ЗГ-ын тогтоол 1995.08.25. Тушаал№153

9.“Нэн ховор, ховор, зарим элбэг ургамлын экологи-эдийн засгийн үнэлгээ”  Байгаль орчин аялал жуулчлалын сайдын тушаал №А/603. 2022.12.22

10.МУ-ын Үндсэн хууль 1992 он.

11. МУ-ын Эрүүгийн хууль 2015 он

12. МУ-ын Зөрчлийн хууль 2017 он

13. Хууль тайлбарлан хэрэглэх онол, арга зүй, эрүүгийн эрх зүй, THEORIE UND – METHODIK ZUR AUSLEGUNG UND ANWENDUNG DER GESETZE: STRAFRECHT, Улаанбаатар хот, 2018 он, Шүүхийн Ерөнхий Зөвлөл, ХБНГУ-ын ХАННС-ЗАЙДЕЛИЙН САН, 8 дахь тал/

14.Хууль тайлбарлан хэрэглэх онол, арга зүй, эрүүгийн эрх зүй, THEORIE UND – METHODIK ZUR AUSLEGUNG UND ANWENDUNG DER GESETZE: STRAFRECHT, Улаанбаатар хот, 2018 он, Шүүхийн Ерөнхий Зөвлөл, ХБНГУ-ын ХАННС-ЗАЙДЕЛИЙН САН, 3 дахь тал/

15.Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль 1995 он

16.Ойн тухай хууль 2012 он

17.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль 2017 он

18.Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2022 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдрийн тушаалаар баталсан “Ойн дагалт баялгийг хамгаалах, зохистой ашиглах журам”-ын хавсралт

19./Тайлбар, тайлбарлах – “Үгийн утгыг тайлж, дэлгэрүүлэх, нэмэн таниулах”. Я.Цэвэл, Монгол хэлний тайлбар толь, УБ., 1966, 515-р тал. Хууль зүйн утга нь Interpretation of law-хууль, гэрээ, эрх зүйн баримт бичгүүдийн бичвэр, хэм хэмжээнүүдийн агуулга, утга, зориулалтыг тодотгон таниулж, лавлан нээн илрүүлэх (Black’s law dictionary /fifth edition/, see p. 733-734). Харин эрх зүйн онолын бүтээлүүдэд хэрхэн тодорхойлсныг үзвэл: С.Нарангэрэл “Эрх зүйн эх толь бичиг” УБ., 2011 (666-р тал) бүтээлдээ “Эрх зүйн хэм хэмжээнд илэрхийлэгдсэн хууль тогтоогчийн хуульчилсан, заавал биелүүлэх ёстой хүсэл зоригийн утга санаа, агуулгыг тодорхой болгоход чиглэгдсэн төрийн байгууллага, янз бүрийн байгууллага, иргэний үйл ажиллагаа”, Ч.Нямсүрэн “Эрх зүйн ерөнхий онол: Үндсэн ойлголт, тулгамдсан асуудал” УБ., 2010 (338-р тал) бүтээлдээ “Эрх зүйн хэм хэмжээний утга санаа, агуулгыг тодруулах, нээн харуулах, ойлгох, таниулах үйл ажиллагаа”, Д.Баярсайхан “Эрх зүйн онол” УБ., 2010 (201-р тал) бүтээлдээ “Эрх зүйг тайлбарлах гэдэг нь эрх зүйн хэм хэмжээний утга, агуулга, хэллэг, нэр томьёо, заалт, зарчмыг тодруулан тогтоох, ойлгомжтойгоор тодорхойлох, түүнийг зөв хэрэглэх явдлыг хангаж шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн үйл явц” гэж тус тус тодорхойлжээ. Эрх зүйн онолын барууны эрдэмтдээс (F.Savigny, K.Larenz, R.Alexi) эрх зүйн тайлбарын агуулга нь эрх зүйн хэм хэмжээний утга, утгын харилцан холбоо, хууль тогтоогчийн хүсэл зоригийн мөн чанар, логик үндэслэл зэргийг цогц байдлаар тодорхой болгон тайлбарлах тухай номлосон байдаг (Д.Баярсайхан).

20.Хэрэглээ, хэрэглэх - Латин, англи үгийн actus, useim, judicatum: “тохируулан үйлдэх, шийдэл гаргах” зэрэг утгыг илтгэх бөгөөд “Хуулийг хэрэглэх” (применение закона), “use of law”-“эрх зүйн хэм хэмжээг хууль зүйн тодорхой хэрэг, тохиолдолд тохируулж, дүгнэлт, шийдэл гаргах ажиллагаа” гэсэн агуулгыг илтгэх ажээ. (Проблемы теории права и государства, М., 1999, с. 79), (Д.Б)

21.Закон «Об охране растений» Закон № 151 от 4 мая 1950/

22./"Лесной кодекс Российской Федерации" от 04.12.2006 N 200-ФЗ (ред. от 26.12.2024) (с изм. и доп., вступ. в силу с 01.01.2025)

23.Кодекс об административных правонарушениях (КоАП РФ) Статья 8.26. Самовольное использование лесов, нарушение правил использования лесов для ведения сельского хозяйства, уничтожение лесных ресурсов/

24.Шишки раздора: как Госдума обсуждала запрет свободного сбора кедровых орехов. Ведомости. Политика  26 июля 2024, 02:18/ 

25.Постановление Правительства РФ от 01.08.2023 N 1248 "О внесении изменений в перечень стратегически важных товаров и ресурсов для целей статьи 226.1 Уголовного кодекса Российской Федерации"/ 

26."Уголовный кодекс Российской Федерации" от 13.06.1996 N 63-ФЗ (ред. от 21.04.2025) (с изм. и доп., вступ. в силу с 02.05.2025)/

27.Д.Лүндээжанцан. Экологийн эрх зүй, хууль тогтоомж, зөрчил хариуцлага. УБ 1995 он 124 дэх тал/ 

28.П.Оюунтунгалаг Экологийн эрх зүйн гарын авлага. УБ 2007 он 151 дэх тал

29.“Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 24.8 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийн эрх зүйн зохицуулалт, анхаарах зарим асуудал” Б.Мөнхзул. 2023 он, https://legaldata.mn/buteel/pdf?id=1921/ 

30.Байгалийн ургамлыг хууль бусаар түүж бэлтгэх гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдал, түүнтэй тэмцэх эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох нь”, Я.Билэгдэмбэрэл, Гэмт явдалтай тэмцэх явдал сэтгүүл, 2022 он №1, https:/journal.uia.gov.mn/index.php/cci/article/view/922/

31.Байгалийн ургамлыг хууль бусаар бэлтгэх гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэхэд тулгамдаж буй асуудлууд, Ц.Цэлмэг, 2023 он, https://legaldata.mn/b/1722/ 

32.Хууль хэрэглээний эрэмбэ ба хууль тогтоомжийн хийдэл давхардал, 2022 он, Хуульч Б.Пүрэвсүрэн https://legaldata.mn/buteel/pdf?id=1194/

33.Үндсэн хууль 10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг “Монгол Улсын олон улсын гэрээ нь соёрхон баталсан буюу нэгдэн орсон тухай хууль хүчин төгөлдөр болмогц дотоодын хууль тогтоомжийн нэгэн адил үйлчилнэ”, 1992 он, Олон улсын гэрээний  тухай хуулийн 2.2. “Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө”, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=12340/, /Монгол Улсын Олон улсын гэрээ, Олон улсын гэрээний эрх зүйн тухай венийн конвенц Албан бус орчуулга, 1969 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдөр, Вена хот, 26 дугаар зүйл. Pasta sund servanda, “Аливаа хүчин төгөлдөр гэрээг түүний оролцогчид заавал биелүүлэх үүрэгтэй бөгөөд гэрээг шударга сайн санаагаар хэрэгжүүлэх ёстой”, 27 дугаар зүйл. Дотоодын эрх зүй, гэрээг мөрдөх “Оролцогч нь гэрээг биелүүлэхгүй байгаагаа зөвтгөхийн тулд дотоодынхоо эрх зүйн заалтаас иш татах ёсгүй”, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=1214/ 

34./Органик хуулийг МУ-ын ҮХ-д тусгайлан зохицуулах хэрэгцээ шаардлага, З.Янжиндулам МУИС-Нийтийн эрх зүйн тэнхим-бакалаврын судалгааны ажил, 2023 он, 6 дахь тал, https://legaldata.mn/buteel/pdf?id=1793/  

35./Guide to Latin in international law 1 ed. Online version 2011. Lex posterior derogat (legi) priori  lāks pōstā´rēōr dā´rōgat (lā´gē) prēō´rē .  leks pōstē´rē‐ɜr de´rōgât (le´jī) prīō´rī . “A later law repeals an earlier (law).”A maxim meaning that a legal rule arising after a conflicting legal rule prevails over the earlier rule to the extent of the conflict. https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780195369380.001.0001/acref97801953693/ 80-e-1282 /

36./Эрх зүйн маргаантай харилцааг тогтоох, хуулийн холбогдох зохицуулалтыг зөв тайлбарлан хэрэглэх тухай зөвлөмж, 2016.05.10 , №2, Улаанбаатар хот, УДШ-н тайлбар, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=12294/ 

37./Guide to Latin in international law 1 ed. Online version 2011.  Lex specialis derogat legi generali  lāks spākē‐a´lēs dā´rōgat lā´gē gānāra´lē .  leks spešâ´lis de´rōgât le´jī jenɜrâ´lī . “Special law repeals general laws. https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780195369380.001.0001/acref97801953693/ 

38./Эрх зүйн эх сурвалж, түүнийг шүүх эрэмбэлэн хэрэглэх нь, Г.Наранбат,  Шүүх эрх мэдэл сэтгүүл, 2017 он №3, 95 дахь тал, https://legaldata.mn/b/742#

39./Т.Ганбаатар, “Эрүүгийн хууль,түүнд оруулах нэмэлт, өөрчлөлт бүр нь иргэн бүр хуулийн өмнө эрх тэгш байх, нийгэмд шударга ёсыг тогтоох нийтлэг хүсэл зоригийг хангахад чиглэсэн байх ёстой.” Монголын төр эрх зүйл сэтгүүл 2020 он №3 /61/ Монгол Улсын Дээд Шүүх/

40.Хууль тогтоомжийн тухай хууль, 2015 он, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=11119/ 

41./Хууль тайлбарлан хэрэглэх онол, арга зүй, эрүүгийн эрх зүй, THEORIE UND – METHODIK ZUR AUSLEGUNG UND ANWENDUNG DER GESETZE: STRAFRECHT, Улаанбаатар хот, 2018 он, Шүүхийн Ерөнхий Зөвлөл, ХБНГУ-ын ХАННС-ЗАЙДЕЛИЙН САН, 49 дэх тал/