Бүтээлийн нэр
Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй ба Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төсөл
Зохиогч
Хүүхлээ Одонтуяа
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн процесс
Бүтээлийн товч
Үндсэн хуулийн Цэц болон Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төсөлд Үндсэн хууль, Хууль тогтоомжийн тухай хууль, хууль зүйн техник, эрх зүйн философи, зарим нэр томъёоны нийцэл зэрэгт тулгуурлан судлаачийн зүгээс өөрийн үзэл бодлоо төслийн зарим зүйл заалтад үндсэн хуулийн эрх зүй, процессын эрх зүйн онцлогыг тодотгох үүднээс судлан дэмжих, үл зөвшөөрөх байдлаар уг төслийн тодорхой зүйл заалтыг сайжруулахад бага ч гэсэн хувь нэмэр оруулах буй гэж цуврал өгүүллүүдээр дамжуулан илэрхийлж байгаа билээ.
Энэ удаад Үндсэн хуулийн заалтыг ердийн хуулинд хуулбарлахын хууль зүйн үр дагавар, маргаан хянан шийдвэрлэхэд оролцох субъектуудаас эрх ашиг нь хөндөгдөгдөөгүй, ашиг сонирхолгүй этгээд болох иргэний хуулиар бол гуравдагч этгээд, ҮХЦМХА-ны тухай хуульд тодорхой заан нэрлэгдээгүй ч Цэцийн шийдвэрт дурьдагдан тайлбар ирүүлдэг оролцогчийн тухай, тэдний Цэцийн хуралдаанд оролцох асуудал, тайлбарын ач холбогдол, нийтлэг нэршил, мөн хуулийн төслийн зарим нэгэн нэр томъёог Үндсэн хуулийн эрх зүйн үүднээс авч үзэв.
Тодруулбал, одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй ҮХЦМХШАт хууль болон Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн хуулийн төсөлд тавигдах шаардлагаар хандан, Үндсэн хуулийн дээд эрхт байдлын тодорхой шинжид тулгуурлан Үндсэн хуулийн зүйл заалтыг ердийн хуульд хуулбарлах нь Үндсэн хуулийн хувьд эх сурвалжийн эрэмбийг үгүй хийх, мөн Үндсэн хуулийн заалт ердийн хуульд орсноор түүнийг тайлбарлахдаа үндсэн хуулийн агуулгыг үнэгүйдүүлэх, сулруулах зэрэг сөрөг үр дагавар үүсгэж болзошгүй учраас төслийн тодорхой заалтад тулгуурлан асуудлыг хөндсөн.
Маргааны зарим оролцогчдын эрх зүйн байдал, дэлхийн нийтлэг жишигт байдаг хөндлөнгийн мэдүүлэг өгдөг, маргааныг хянан шийдвэрлэхэд оролцогч одоо үйлчилж буй хуулинд нэрлэгдээгүй субъектын Цэцэд өгсөн тайлбарын ач холбогдлыг судалгааны нэг хоосон орон зай гэж бодож байна.
Мөн төсөлд бичигдсэн зарим зүйл заалтын талаар дэмжсэн, үл зөвшөөрсөн агуулгаа тайлбарлан саналаа илэрхийлэв.
Түлхүүр үг
Үндсэн хууль (Constitution ), ердийн хууль (statutory law ) Хуулийн төслийн зорилт (Objectives of the Draft Law), шүүхийн найз буюу хөндлөнгийн мэдүүлэгч (Amicus curiae), бүрэн төгс бус байх зарчим (Principle of incompleteness),
Бичигдсэн огноо
2025
Хуудсын тоо
15
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2025-05-23
Товч мэдээлэл үзсэн
385
Бүрэн эхээр нь үзсэн
5
Эшлэлийн тоо
16
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Х.Одонтуяа “Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй ба Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төсөл” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2405
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

 [1]  Нарангэрэл. С. Эрх зүйн шинэтгэл. Улаанбаатар ( 2012)    

[2] Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төсөл. Хэлэлцүүлэгт зориулав) 2025

[3] Лүндэндорж.Н. Хууль тайлбарлан хэрэглэх онол, арга зүй. (Лекцийн тэмдэглэл). [Шүүх эрх мэдэл. №1 (2015)

[4] Буянхишиг.Б. Хувийн эрх зүй: Онол-арга зүй, эдийн засгийн анализ, харьцуулсан судлал. Улаанбаатар (2017)

[5 ] Нарангэрэл.С. Монголын ба дэлхийн эрх зүйн тогтолцоо. Улаанбаатар.    (2001)

[6] Saumya, Constitutional supremacy or parliamentary sovereinty ( 2021)

[7] The Statement of Interest as a Tool in Federal Civil Rights Enforcement" (PDF). Harvard [10] Civil Rights-Civil Liberties Law Review. R v Kahsai, SCC 20.(2023)

[8] Cyril Salmon in Allen v Sir Alfred McAlpine & Sons Ltd [1968] 2 QB 229 at p. 266 F-G.

[9] Монгол Улсын Үндсэн хууль. 1992 он.

[10] Хууль тогтоомжийн тухай хууль.2015 он.

[11]Ү ндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хууль. 1997 он.

[12] Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэжрлэх тухай хуулийн төсөл. 2025 он.

[13] https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=10903 

[14] https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=17048015474111

[15] https://legalinfo.mn/mn/detail/11119

[16] https://legalinfo.mn/mn/detail/367

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Өмгөөлөгч мэргэжлийн хариуцлагын даатгалдаа цахимаар хамрагдах боломжтой боллоо

6 days ago

“Шударга ёсны төлөө гүйцгээе – Run for Justice” олон нийтийн гүйлтийн арга хэмжээ болно

6 days ago

S2EP21. М.Маралмаа & Р.Оюундэлгэр: Хяналтын журмаар гаргах гомдолд үндэслэл тогтоох зохицуулалтын хэрэглээ

6 days ago

“Шударга ёсны төлөө гүйцгээе – Run for Justice” олон нийтийн гүйлтэд оролцохыг урьж байна

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд