Парламентийн гишүүний бүрэн эрхийг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болгох хариуцлагын эрх зүйн зохицуулалт /уих-ийн гишүүнийг эгүүлэн татах/

Батсайханы Наранцэцэг Энхбаатарын Энхцэцэг

Б.Чимидийн нэрэмжит 6 дахь удаагийн эрдэм шинжилгээний шилдэг илтгэлийн уралдааны оюутны хэсэгт "Тэргүүн байр", Эврика-2015 багш, оюутны эрдэм шинжилгээний бага хурлын "Дэд байр" эзэлсэн. Шүүх эрх мэдэл эмхэтгэлийн 2015.03.15-ны дугаарт нийтлэгдсэн.

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Үндсэн хуулийн эрх зүй

Монгол улсад УИХ-ын гишүүн Үндсэн хууль зөрчсөн тухай Цэцийн дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх олонхийн саналаар дэмжсэн тохиолдолд эгүүлэн татдаг. Харин УИХ-ын гишүүн ердийн хууль зөрчсөн нь тогтоогдсон, ёс зүйн ноцтой зөрчил гаргасан тухай Ёс зүйн дэд хорооны дүгнэлтийг УИХ дэмжсэн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг тодорхой хуульчлаагүй байгаа нь бүрэн эрхийнхээ хугацаанд үйлдсэн хууль зөрчсөн үйлдэл, ёс зүйн ноцтой зөрчилдөө хариуцлага хүлээхгүй байх бодит нөхцөл байдал үүсчээ. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Улсын Их хурлын тухай хуулийн 37 дугаар зүйлд заасан гишүүнд хориглох 10 үйл ажиллагааг зөрчиж, мөн бусдыг ёс бус үгээр доромжлох, салаавч гаргах, шанаадах, санал худалдаж авах, гадаадад байх данс болон хөрөнгөө хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ бичихгүй байх, мөрийтэй тоглох, авлига авах, эрх мэдлээ хэтрүүлэх, урвуулах зэргээр хууль зөрчсөнийг нь тогтоосон тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг хуульчлаагүй байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болгох хариуцлага болох импичментийн журмаар огцруулах аргыг эгүүлэн татах гэж томъёолон, УИХ-ын гишүүн Эрүүгийн хууль зөрчсөн нь Эрүүгийн шүүхийн шийдвэрээр тогтоогдсон, Үндсэн хууль зөрчсөн нь Цэцийн шийдвэрээр тогтоогдсон гэх хоёр тохиолдолд хэрэглэхээр явцууруулан хуульчилсан байна. Ийнхүү явцуу хүрээнд парламентын гишүүнийг эгүүлэн татах ажиллагааг хэрэгжүүлж байгаа нь парламентат ёс хөгжил сул манай орны хувьд тохиромжгүй байна. Тиймээс парламентын гишүүнийг эгүүлэн татах Үндсэн хуулийн тодорхойгүй зохицуулалтыг бусад улсын эрх зүйн зохицуулалттай харьцуулан судалж, парламентын гишүүний бүрэн эрхийг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болгох хариуцлагын оновчтой аргыг Үндсэн хуульд тусгаж, тус аргын хэрэглэгдэх үндэслэлийг Үндсэн хууль болон бусад хуульд өргөжүүлэн тусгах нь Үндсэн хуульт ёсны хөгжилд чухал хувь нэмэртэй тул энэхүү сэдвийг судаллаа.

УИХ-ын гишүүн, Парламентийн гишүүний бүрэн эрх, Хариуцлагын эрх зүйн зохицуулалт, Эгүүлэн татах, Бүрэн эрхийг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болгох, Эрх мэдэл хуваарилах онол, АНУ, ХБНГУ, Үндсэн хуулийн шүүхийн практик,

2014-04-18

14

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2022-02-22

3030

54

36

Б.Наранцэцэг Э.Энхцэцэг “Парламентийн гишүүний бүрэн эрхийг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болгох хариуцлагын эрх зүйн зохицуулалт /уих-ийн гишүүнийг эгүүлэн татах/” (2014), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1181

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх