Шүүхийн тогтолцоо дахь хууч хамаарал буюу шүүхийн нутаг дэвсгэрийн зарчмын хэв маяг, түүнийг халж үндсэн хуулийн үзэл баримтлалд нийцүүлэх нь

Равданбямбын Оюундэлгэр

Б.Чимидийн нэрэмжит “Үндсэн хуулийн 2019 оны нэмэлт, өөрчлөлт ба эрх зүйн шинэтгэлийн шинэ үе шат” сэдэвт оюутны эрдэм шинжилгээний хурал

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Шүүх эрх мэдэл

Монгол Улсын шүүхийн үндсэн тогтолцоо нь БНМАУ-ын Бага Хурлын Тэргүүлэгчдийн 1926 оны IV сарын 16-ны өдөр баталсан “Аливаа шүүх таслах газруудыг байгуулах тухай дүрэм”-д заасан ёсоор 1) Хошуудын жинхэнэ ардын шүүн таслах газар, 2) Аймаг, хотын шүүн таслах газар, 3) Тусгай шүүн таслах газар, 4) Улсын Дээд шүүх таслах газраас анх бүрдэх болов. Харин 1992 оны Үндсэн хуулийн 48 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Монгол Улсын шүүхийн үндсэн тогтолцоо Улсын дээд шүүх, аймаг, нийслэлийн шүүх, сум буюу сум дундын, дүүргийн шүүхээс бүрдэнэ” гэж тусгалаа олсон. Уг зохицуулалт нь 2019 оны Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр хөндөгдөөгүй бөгөөд харин ч “...шүүхийг тойргийн зарчмаар байгуулж болно” гэсэн заалт нэмэлтээр батлагджээ. Энэхүү хэм хэмжээ нь шүүх байгуулахдаа нутаг дэвсгэрийн хувьд тойргийн зарчмаар бүсчлэн байгуулах зохицуулалт болсон хэдий ч Монгол Улсын шүүхийн үндсэн тогтолцоог шүүхийн нутаг дэвсгэрийн зарчмаас салгалгүй хэвээр үлдээсэн юм. Мөн Үндсэн хуулийн 50 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Монгол Улсын дээд шүүх бол шүүхийн дээд байгууллага мөн...” гэж захиргааны байгууллагын нэгдмэл агуулгын зарчимтай адил хэсгийг хуульчилсан байдаг. Иймд шүүхийн үндсэн тогтолцоонд шүүхийн нутаг дэвсгэрийн зарчмыг хуульчлан баталгаажуулсан нь 1)шударга шүүхээр шүүлгэх, давж заалдах эрхийг баталгаатай эдлүүлэхэд шүүхийн үндсэн тогтолцооны шаталсан шүүхийн зарчмыг бүдгэрүүлж, 2)захиргааны байгууллагын нэгдмэл зарчимтай адил хэсгийг хуульчилснаараа шатлал хоорондын эрх мэдэл хуваарилалтын алдагдуулсан зэрэг асуудлын хөндөх замаар шүүхийн үндсэн тогтолцоо, түүн доторх шаталсан шүүхийн дотоод эрх мэдэл хуваарилалтын талаарх асуудлыг уг илтгэлд авч үзэв.

Шүүхийн үндсэн тогтолцоо, анхан давах хяналтын шатны шүүх, шаталсан шүүхийн дотоод эрх мэдэл хуваарилалт, шүүхийн нутаг дэвсгэрийн зарчим, шүүхийг тойргийн зарчмаар бүсчлэн байгуулах

2020-12-31

8

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2022-03-06

2697

49

27

Р.Оюундэлгэр “Шүүхийн тогтолцоо дахь хууч хамаарал буюу шүүхийн нутаг дэвсгэрийн зарчмын хэв маяг, түүнийг халж үндсэн хуулийн үзэл баримтлалд нийцүүлэх нь” (2020), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1190

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх