Хүндэтгэн үзэх шалтгаан

Энхжаргалын Мөнхдаваа

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Захиргааны процессын эрх зүй

“Хүндэтгэн үзэх шалтгаан” гэх энэхүү нэр томьѐог Монгол улсад хүчин төгөлдөр үйлчилж буй 590 гаруй хуулиас 71 хуульд хэрэглэжээ. Эдгээр 71 хуулиас 65 хуульд дээрх нэр томьѐог тусгаж, харин Татварын ерөнхий хууль, Иргэний хууль, Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль, Монгол улсын иргэний цэргийн
үүргийн болон цэргийн албан хаагчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Гэр бүлийн тухай хуульд тухайн хуулийн онцлог зохицуулалтад хамааруулан тодорхойлж хуульчилсан байна. Энэхүү ойлголтыг өнгөц харахад маргаангүй ойлголт мэт боловч хууль хэрэглээ, шүүхийн практикт нарийн төвөгтэй, нэн ач холбогдолтой чухал хууль зүйн нэр томьѐо бөгөөд эл асуудлыг нарийн тогтоож, тодорхойлох зайлшгүй шаардлагатай байна.

Энэхүү шалтгаан нь иргэн, хуулийн этгээд хуулиар хүлээсэн үүрэгтэй холбогдон гарч ирэх бөгөөд тухайн этгээдээс өөрөөс нь үл шалтгаалах нөхцөл байдлыг ойлгохоор байна. Харин дээрх 71 хууль тогтоомж болон гадаадын зарим улсын эрх зүйн зохицуулалтаас судлан үзэхэд байгалийн гамшиг, гэнэтийн бусад аюул тохиолдсон, эрүүл мэндийн шалгааныг ямар ч тохиолдолд хүндэтгэн
үзэх шалтгаанд хамааруулахаар тодорхойлжээ.

Хавсралтад дурдсан хуулиудад хүндэтгэн үзэх шалтгаанд юуг хамааруулж ойлгохыг нарийвчлан тодорхойлж зохицуулаагүйн улмаас энэхүү нөхцөл шалтгааныг эрх бүхий этгээд өөр өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэх боломж олгох нь эцэстээ хүний эрх зөрчигдөж, хуульд үндэслэх зарчимтай нийцэхгүй болно. Хүндэтгэн үзэх шалтгаан гэдгийг урьдчилан таамаглаж тодорхойлох боломжгүй тул тухайн тохиолдол бүрт үндэслэн дүгнэлт хийж, зайлшгүй шалтгаан, нөхцөл байсан эсэхийг холбогдох бусад эх сурвалж, баримтаар давхар тогтоох замаар шийдвэрлэх нь зохимжтой.
Иймд хүндэтгэн үзэх шалтгаантай эсэхийг иргэн, хуулийн этгээд өөрөө нотлох эрхийг хуулиар тодорхойлж өгөх, харин тэрхүү шалтгаан нөхцлийг эрх бүхий албан тушаалтан үнэлэх эрхийг бус, харин зөв нотлох үүргийг тодорхой хуульчилж, тухайн эрх зүйн онцлог харилцаанд тохируулан хуулиар “хүндэтгэн үзэх шалтгаан”-ыг нарийн тодорхойлж зохицуулах зайлшгүй шаардлагатай байна.

Хүнтгэхгэн үзэх шалтгаан, эрх бүхий албан тушаалтан, Дээд шүүхийн тайлбар, хуулийн нэр томьёо, дотоод итгэл, хүүльд үндэслэх зарчим, хууль дээдлэх зарчим, хүний эрх, эрх чөлөө, нотлох баримт, хууль буруу хэрэглэх,

2016-06-10

27

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2022-12-22

5659

219

32

Э.Мөнхдаваа “Хүндэтгэн үзэх шалтгаан” (2016), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1433

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх