Хуулийн дагуу хорооны удирдлага нь иргэдийн Нийтийн Хурал, тухайн Хурлын хуралдааны чөлөө цагт түүний Тэргүүлэгчид, хорооны Засаг дарга нараас бүрдэн нутгийн өөрөө удирдах ёсыг төрийн удирдлагатай хослуулах үндсэн дээр хороонд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн удирдлагыг хэрэгжүүлж байна.
Хорооны Нийтийн Хурал бол иргэдээс сонгогдсон иргэдийн төлөөллийн байгууллага бөгөөд иргэд сонгогчдын эрх ашгийн нэгдэл юм. Нутаг дэвсгэрийнхээ асуудлыг бие даан шийдвэрлэх эрх мэдлээ хэрэгжүүлэхдээ иргэд сонгогчдын захиас даалгавар, түүний дотор нэн тэргүүнд тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх үүрэгтэй. Хорооны Засаг даргыг тухайн нэгжийн нийт ард иргэдээс сонгодог болох, мөн дээд боловсролтой, төрийн албаны туршлагатай, эрх зүй, улс төр, эдийн засгийн мэргэжилтэй байх шалгуурыг нэмж хуульчлах шаардлагатай байна. Хорооны Засаг даргын үндсэн цалингийн 30 хувьтай тэнцэх хэмжээний урамшуулалтай ИНХ-ын дарга, огт цалин урамшуулалгүй тэргүүлэгчид /зарим ИНХ-ын дарга, Тэргүүлэгч ажлаа явуулах өрөө, тасалгаагүй/ бүх хүчээ шавхан ажлаа хийж, нутгийн өөрөө удирдах ёсыг төлөвшүүлэх ажиллах орчин нөхцөл нь бүрдээгүй байна. Хорооны Иргэдийн Нийтийн хурлын даргыг орон тооны болгож, Засаг даргатай тэнцүү хэмжээний цалинтай болгох, Тэргүүлэгчдийг ИНХ-ын даргын үндсэн цалингийн 30 хувьтай тэнцэх хэмжээний урамшуулалтай болгохоор хуульчлах, ИНХ-ыг ажлын албатай болгож, ажлын албаны зардлыг дүүргийн ИТХ-ын төсөвт хамтатган батлах, хорооны ИНХ-ыг дүүргийн ИТХ мэргэжил, арга зүйгээр хангадаг болгож хуульчилах хэрэгтэй байна.
Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуульд хорооны чиг үүрэг, эрх хэмжээг нарийвчлан хуульчлах хэрэгтэй.
Шууд ардчилалыг хамгаалж, нутгийн өөрөө удирдах байгууллагыг улам чадавхжуулж, түүнд иргэдийн оролцоог дэмжих үүднээс Орон нутгийн санал асуулгын тухай хуулийн төслийг шинээр боловсруулж, баталж, хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.
“Хорооны дүрэм” нь орон нутагт төсвийн эрх мэдлийг шилжүүлэхэд иргэдийн оролцоо ямар байхыг буюу тэдний үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлж өгөх зорилготой юм. Нэн ялангуяа төсөвтэй холбоотой асуудлыг шийдэхэд иргэд, Иргэдийн Нийтийн хурал, Засаг дарга ямар үүрэгтэй оролцохыг нарийн зааглаж өгөх ач холбогдолтой юм.
Хот, тосгоныг засаг захиргааны нэгжийн хувьд хүлээн зөвшөөрч, хороог тэдний хэмжээнд очих эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж өгснөөр засаг захиргааны шинэ бүтэц үүсэн бий болох үндсэн суурь нөхцөл бүрдэнэ. Ингэснээр аймаг, сумд нь өөртөө хот, тосгоныг багтаасан нэгжийн хувьд нэгдэн томрохоос өөр аргагүй болох бөгөөд харин хэрхэн нэгдэх нь түүхэн уламжлал, нийгэм-эдийн засгийн судалгаа, хөгжлийн хэтийн чиглэл, зах зээлийн онол, хүн амын санал дээр тулгуурлан шийдвэрлэгдэх бүрэн боломжтой.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 63.3-т “Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын эрх хэмжээ, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтооно” гэсэн заалтыг үндэс болгон Хорооны тухай хуулийг тусад нь боловсруулж, баталж, хэрэгжүүлэх хэрэгтэй байна. Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн анхан шатны буюу язгуур нэгж болох хорооны эрх зүйн орчин нь бүрдээгүй байна. Иймээс Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн доод шатны нэгж болох хороог эрх зүйн бие даасан статус бүхий өөрийн төсөв, өөрийн эрх мэдэл, өөрийн зохион байгуулалт бүхий институт болгох хөгжүүлж, нутгийн удирдлагын чадавхийг сайжруулж, иргэний ардчилсан нийгмийн гол цөм болгон төлөвшүүлэх шаардлагатай байна. Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн анхан шатны буюу язгуур нэгж болох хороог эрх зүйн бие даасан статустай болгосноор олон нийтийн оролцоо нэмэгдэж, нутгийн удирдлагын чадавхи сайжирч, иргэдэд төрийн үйлчилгээ түргэн шуурхай, хүртээмжтэй ойртож, улс орон хөгжих билээ.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
[1] Б.Чимид, (2008). Үндсэн хуулийн мэдлэг.УБ.,351 дэх тал
[2] Д.Ширэндэв, (2013). Монгол Улсын нутгийн өөрөө удирдах ёс, түүний эрх зүйн зохицуулалтын үндсэн асуудал. УБ.,2013.12 дахь тал
[3] Б.Чимид, (2004).Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал: Нутгийн удирдлага.Гуравдугаар дэвтэр. УБ.,69 дэх тал
[4] www.legalinfo.mn 2015.10.01
[5] Sustainable development of human settlements Achievements and challenges in housing and urban policy in latin America and the Caribbean, UN,1998
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
Ц.Сарантуяа: Цэц үндсэн эрхийг хамгаалах нь Үндсэн хуулийг хамгаалахтай агаар нэг
1 minute ago
Т.Алтангэрэл: Цэц одоогийнх шиг, хийсвэр хяналт хэрэгжүүлбэл Үндсэн хууль ард түмний хууль болж чадахгүй
12 hours ago
legal talk+ №01 – Шүүх нээлттэй юу?
16 hours ago
The 𝟓 𝐭𝐡 international conference on the fundamental issues of constitutional, administrative and economic law
3 days ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Давж заалдах шатны шүүх хэргийг бүхэлд нь хянахдаа гомдол гаргагчийн эрх ашгийг дордуулахгүй байх зарчимд захирагдана
2024-03-22
-
“Залилах” гэмт хэргийг хөрөнгө завших гэмт хэрэг болон иргэний эрх зүйн гэрээний маргаанаас ялгах нь
2024-03-20
-
Хууль зүй, дотоод хэргийн яам төлбөрт таавар, бооцоот тоглоомын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох Ажиллагааг түр зогсоох эрхгүй
2024-03-13
-
Шүрэнцэцэгийн Алтансоёмбо
2024-03-26 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy .
2024-03-25 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Нээлттэй Нийгэм Форум
2024-03-22 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Тайванхүүгийн Алтангэрэл Carlos Escudero
2024-03-21 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Одонхүүгийн Мөнхсайхан
2024-03-20 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хаянхярваагийн Сэлэнгэ
2024-03-18 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy .
“Залилах” гэмт хэргийг хөрөнгө завших гэмт хэрэг болон иргэний эрх зүйн гэрээний маргаанаас ялгах нь2024-03-18 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн
2024-03-14 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Адъяасүрэн Түвшинтөгс
2024-03-13 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хаянхярваагийн Сэлэнгэ
2024-03-13 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !