Бүтээлийн нэр
Мөнгө угаах гэмт хэргээс бизнесийн хэлцэл, гүйлгээг ялгах асуудал
Тэмдэглэл
Тус бүтээл, түүний эшлэлүүд нь СЭЗИС-ийн академик бичилтийн стандартаар бичигдсэн болно.
Хэлбэр
Магистрын ажил
Салбар
Эрүүгийн эрх зүй, Эрүүгийн процессын эрх зүй, Иргэний эрх зүй, Арилжаа & Бизнесийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Монгол Улсад мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх, хэрэг хянан хянан шийдвэрлэх практик, соёл бүрэн тогтоогүй, хууль хэрэглээний хувьд нэгдмэл бус, төлөвшөөгүй байдалтай, тус гэмт хэрэгтэй тэмцэх үндсэн үйл ажиллагаа ахуйн хүрээний гэмт хэргүүдээс хэтрэхгүй байна гэсэн урьдчилсан таамаглалын хүрээнд тус нөхцөл байдал нь бизнесийн үйл ажиллагаанд шууд болон шууд бусаар эрсдэл учруулж байж болзошгүй асуудлыг энэхүү судалгааны ажлаар хөндөж, онолын болон практикын түвшинд дэлгэрүүлэн судалж, таамаглалыг бататгахыг зорьсон болно.

Улмаар судалгааны ажлын үр дүнд мөнгө угаах эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх зорилго өргөн, чухал ач холбогдолтой боловч түүнээс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх үйл ажиллагаа бодит хэрэгжилтийн хувьд явцуу, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хувьд өмчийн эсрэг гэмт хэргүүдийн хүрээнээс төдийлөн хэтэрдэггүй, хууль хэрэглээний хувьд хууль сахиулагч, хэрэглэгчид нэгдсэн ойлголтгүй, өөр өөрийнхөөрөө хуулийг тайлбарлан хэрэглэж буй байдалтай байгаа нь манай улсын эрх зүйн тогтолцооны хувьд засаж залруулах шаардлагатай, хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох, хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах, таниулан сурталчлах замаар бизнесийн үйл ажиллагаанд тулгарч болзошгүй мөнгө угаах гэмт хэргийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх тогтолцоог сайжруулах шаардлагатай гэсэн дүгнэлтэд хүрч, тулгамдсан асуудлын хүрээнд мөнгө угаах гэмт хэргийг бизнесийн хэлцлээс ялгах асуудлыг салбар эрх зүйн ойлголтуудтай уялдуулан тодорхойлсон.

Тус судалгааны ажил нь мөнгө угаах гэмт хэргийг дан ганц эрүүгийн эрх зүйн судлагдахуун талаас нь бус санхүү эдийн засгийн үр дагаварт чиглэсэн эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой үр дагавартай үйлдэл тул хувийн эрх зүй, бизнесийн эрх зүйн аспектаар авч үзэж, иргэний эрх зүйн харилцаа үүсгэх гол үндэслэл болох хэлцлийн шинжтэй харьцуулсан, бизнесийн үйл ажиллагаанд учирч болох эрсдэл талаас нь судалснаараа бусад судалгааны ажлуудаас онцлогтой болно.
Түлхүүр үг
Мөнгө угаах гэмт хэрэг, бизнесийн эрх зүй, бизнесийн хэлцэл, хувийн чөлөөт байдал, хүсэл зоригийн илэрхийлэл, хувийн чөлөөт байдал, гэмт хэргийн эрсдэл
Бичигдсэн огноо
2023-05-10
Хуудсын тоо
77
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-06-13
Товч мэдээлэл үзсэн
1559
Бүрэн эхээр нь үзсэн
96
Эшлэлийн тоо
27
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
М.Тамир “Мөнгө угаах гэмт хэргээс бизнесийн хэлцэл, гүйлгээг ялгах асуудал” (2023), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1606
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1. *Rule of law –манай улсад “хууль дээдлэх ёс”, “эрх зүйт ёс”, “эрх зүйд захирагдах ёс” зэргээр янз бүрээр орчуулан тайлбарлаж, хэрэглэж ирсэн. “Rule of law”-ийн гол үзэл санаа нь хэн бүхэн хуульд захирагдах, дур зоргийг хуулиар хязгаарлах, хуулийг тэгш шударга байлгах тухай юм.

2. АТГ-аас  зарласан  тус  мэдээлэл  нь  шүүхээр  хохиролд  тооцогдож,  эрүүгийн  хэргийг  шүүхэд  хянан шийдвэрлэх  ажиллагааны  хүрээнд  хуулийн  хүчин  төгөлдөр  шийдвэрээр  тогтоогдсон  дүн  биш,  зөвхөн мөрдөх байгууллага мөрдөн шалгах ажиллагааны хүрээнд хохирол гэж тогтоосон дүн болно.

3. *ФАТФ - Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах Засгийн газрууд хоорондын байгууллага. Тус байгууллага болон гаргасан зөвлөмж, арга хэмжээний талаар судалгааны ажлын дараагийн хэсгүүдэд дэлгэрэнгүй авч үзэх болно.

4. *Хууль ёсны нэршлээр “зохион байгуулалттай гэмт бүлэг”

5. “Бохир мөнгө”-ийг цэвэр болгох үйл ажиллагаа буюу гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг цэвэрлэж угаах ойлголт нь энэхүү судалгааны ажилд хамааралтай.

6. *Ул мөр судлал, гэмт хэрэг мөрдөхүй.

7. Манай улсын хувьд 2015 оны Эрүүгийн хуульд гэмт хэргийн ангилалд “ноцтой” гэдэг ойлголт байхгүй, гэмт хэрэг “хөнгөн” болон “хүнд” ангилалтай байхаар ЭХ-ийн §2.6-д заасан. Харин “ноцтой” гэдэг ойлголт гэмт  хэргийн  хохирол,  хор  уршигийн  хүрээнд  тодорхойлогдох  ба  ЭХ-ийн  §2.5-ийн  3-д “...“ноцтой хохирол, хор уршиг" гэж хохирогчийн амьдралын эх үүсвэр болсон эд хөрөнгийн эрхэд, эсхүл улс орон, хүн амын аюулгүй байдалд ач холбогдол бүхий эрхэд хохирол, хор уршиг учирсныг ойлгоно” гэж заасан. Өөрөөр хэлбэл, ЭХ-ийн §2.5-ийн 3-д заасан хохирол, хор уршиг учруулсан гэмт хэргүүд ноцтой буюу мөнгө угаах гэмт хэргийн суурь гэмт хэрэгт хамаарч болохоор байна.

8 *“Serious crime” буюу ноцтой гэмт хэрэг

9. *Эрүүгийн хариуцлага

10. ЭХ-д заасан бүх гэмт хэргийг ойлгоно.11ЭХ-ийн Ерөнхий ангийн §7.5-ийн 2-тзаасныг ойлгоно.

12. “авсан”  үйлдэл  нь  гэмт  хэрэг  үйлдээд  олж  авсан  хөрөнгийг  гэмт  хэрэгтэн  өөрөө  өөрөөсөө  олж  авах боломжгүй, суурь гэмт хэрэг үйлдэхдээ өөртөө авснаар суурь гэмт хэргийн үйлдэл төгсөх учир “гуравдагч этгээд мөнгө угаах” үйлдэлд хамаарна.

13. “эзэмшсэн” үйлдэл нь гэмт хэрэгтэн өөрөө өөрийнхөө эзэмшлээс өөртөө шилжүүлэх боломжгүй учир тус үйлдэл нь учир “гуравдагч этгээд мөнгө угаах” үйлдэлд хамаарна.

14. “ашигласан” үйлдлийн хувьд суурь гэмт хэрэг үйлдээд олж авсан хөрөнгийг гэмт этгээд өөрөө болон гуравдагч этгээд ашиглах боломжтой тул өөрөө болон гуравдагч этгээд угаах үйлдэлд хамаарна.

15. “Нуун далдлах зорилгоор өөрчилсөн, шилжүүлсэн” үйлдлийг өөрөө эсхүл гуравдагч этгээд, “хуулийн хариуцлагаас зайлсхийхэд туслах зорилгоор өөрчилсөн, шилжүүлсэн” үйлдлийг гуравдагч этгээд;

16. Эдгээр үйлдлүүдийг өөрөө эсхүл гуравдагч этгээд үйлдэхээр байна.

17. Судалгааны ажлын 3 дугаар бүлгээс үзнэ үү.

18 *Аж ахуй гэх нэр томьёо нь социалист, пост социалист тогтолцооноос угшилтай. Монгол улсынхууль тогтоомжуудад бизнесийн үйл ажиллагаатай адилтган хэрэглэх хандлага түгээмэл байгаа тул судалгааны ажилд “аж ахуй”, “бизнес” гэх нэршил хавсран хэрэглэгдэнэ.

19. Эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой суурь харилцааг зохицуулсан Иргэний хуульд “аж ахуйн үйл ажиллагаа” гэх нэршил олноор зохицуулагдсан.

20 *Эрх зүйн харилцааг үүсгэх, өөрчлөх, дуусгавар болгоход чиглэсэн үйл явдал

21. Иргэн дангаараа хуулийн этгээд байгуулах эрхийг хуулиар хориглоогүй.

22. Компани үүсгэн байгуулах, татан буулгахтай холбоотой бүх харилцаа, эрх үүргийг тухайлсан хуулиар буюу  Компанийн  тухай  хуулиар  зохицуулдаг.  ХаринИргэний  хууль  нь  компанийн  эрх  зүйн  байдлыг тодорхойлсон суурь хууль юм.

23. Нягтлан  бодох  бүртгэлийн  аккруэл  суурьгэдэг  ньмөнгө  хүлээн  авсан,  эсхүл  төлсөн  эсэхээс хамаарахгүйгээр орлогыг олсон үед, зардлыг гарсан үед нь хүлээн зөвшөөрч бүртгэх аргыгхэлнэ; 

24. Компанийн тухай  хууль  §75.3-д  “Төлөөлөн  удирдах  зөвлөлийн  гишүүдийн тоог  компанийн  дүрмээр тогтооно”,  §75.4.  “Хувьцаат  компани  болон  төрийн  өмчийн  компанийн  төлөөлөн  удирдах  зөвлөл  нь  ес буюу  түүнээс  дээш  гишүүнтэй  байх  ба  тэдгээрийн  гуравны  нэгээс  доошгүй  хувь  нь  хараат  бус  гишүүн байна”гэж тус тус заасан

25. Мөрдөн  шалгах,  прокурорын  хяналтад  буй  жишээнүүдийг  энэхүү  судалгааны  ажилд  хамруулаагүй болно.

26 *МУТСТтХ-ийн §§4.1.1-4.1.9-д заасан этгээд.

27. Тухайлбал, системийн нөлөө бүхий банкууд, томоохон банк бус санхүүгийн байгууллагууд гэх мэт