Бүтээлийн нэр
Хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа
Хэлбэр
Магистрын ажил
Салбар
Эрүүгийн процессын эрх зүй
Бүтээлийн товч
Тус магистрын зэрэг горилсон судалгааны ажлын хүрээнд хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зохицуулалтыг судалсан.
Ийнхүү судлахдаа түүний ерөнхий ойлголт, тодорхойлолт, үндсэн шинж, байх ёстой түвшнийг танин мэдэхээс гадна одоогийн байгаа зохицуулалт болон түүхэн уламжлал, гадаад улсуудын эрх зүйн зохицуулалтыг судалж Монгол Улсын одоогийн зохицуулалт, түүний практик, тулгамдаж буй асуудал, шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлсон болно.
Мөн түүнчлэн хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа буюу эрүүгийн процессын судалгаа цөөн, дагнаж хийгдсэн нэг сэдэвт бүтээл байхгүй болохыг онцлох нь зүйтэй.
Судалгааны голлох үр дүнгүүдээс дурдвал:
- 2017 оны Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 20 дугаар бүлэгт тусгагдсан хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зохицуулалт нь Эрүүгийн хуульд заасан 34 эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх процессын тусгай зохицуулалт болохын хувьд ердийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас тодорхой шинжүүдээр ялгардаг.
- Гадаад улс, орнуудад 1) Тусгайлсан хууль, журмаар зохицуулах; 2) Эрүүгийн процессын хуульд тусгайлан бүлэг болгож зохицуулах; 3) Эрүүгийн процессын хуулийн ерөнхий журмын дагуу зохицуулах; 4) Эрүүгийн процессын хуульд тусгайлан бүлэг болгож зохицуулахтай зэрэгцүүлэн ерөнхий журмыг хэрэглэх; 5) Бусад салбар эрх зүйн хуулиар зохицуулах гэх 5 хэв маягийн түвшинд зохицуулагдаж байна.
- Хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хуулийн этгээдийн төлөөлөгчийг тодорхойлоогүй ба практикт үүнийг нэг мөр ойлгож, хэрэглэхгүй байгаа нь ажиглагдсан. Иймд төлөөлөгчийг эрх зүйн зохицуулалтад тодорхойлох шаардлагатай бөгөөд ийнхүү тодорхойлохдоо “Хуулийн этгээдийг төлөөлөх эрх бүхий этгээд” байхаар тогтоох нь зүйтэй.
- Хуулийн этгээдэд таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах зохицуулалт одоогийн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд тусгагдаагүй байна. Үүнээс үүдэн хуулийн этгээдэд таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахгүй байх, төлөөлөгчид таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах гэх мэт эрх зүйн хийдэл үүсэж буй учир хуульд тусгах нь шаардлагатай.
- Хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны шийдвэр бүрд үндэслэлийг сайн дурдах нь зүйтэй байна.
- Эцэст нь шүүгч, прокурор, мөрдөгч, хуульч, судлаач нарт сургалт, хэлэлцүүлэг явуулах замаар ойлголтыг нэг мөр болгон цаашид сайжруулах хэрэгтэй байна.
Түлхүүр үг
Хуулийн этгээд, Хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага, Хуулийн этгээдэд холбогдох процесс ажиллагаа, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 20-р бүлэг
Бичигдсэн огноо
2023-06-19
Хуудсын тоо
121
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-08-09
Товч мэдээлэл үзсэн
2323
Бүрэн эхээр нь үзсэн
115
Эшлэлийн тоо
136
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
О.Энххүслэн “Хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа” (2023), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1627
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 147дахьтал.

2. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 3 дахь тал.

3. Cambridge:  Meaning  of  legal  entity  in  English, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/legal-entity

4. Garner, B. A., & Black, H. C. (2009). Black's law dictionary. 9th ed, pp.976.

5. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 7-14дэх тал.

6. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 15-19 дэх тал.

A. Төрлийн хувьд:

а. Нийтийн эрх зүйн этгээд;

б. Хувийн эрх зүйн хуулийн этгээд;

Б. Шалгуурын хувьд:

а. Хууль, дүрэмд заасан эд хөрөнгөтэй бөгөөд түүгээр хариуцлага хүлээсэн;б. Өөрийн нэр, данс, төсөвтэй;

в. Үйл ажиллагаа, зохион байгуулалтын нэгдмэл байдал;

В. Чиг үүргийн хувьд:

а. Ашгийн ба аж ахуй, арилжааны үйл ажиллагаа явуулах;

б. Ашгийн бус аж ахуй биш үйл ажиллагаа явуулах;

в. Гэрээгээр, болон хуулиар хориглоогүй нөхцөлд хуулиар зөвшөөрөгдсөн бусад үйл ажиллагаа явуулах г.м

 

7. Нэгдүгээрт, тусгайлсан хөрөнгөтэй байх шинж юм. Хуулийн этгээдийн тусгайлсан хөрөнгө нь түүний оролцогчид  болох  үүсгэн  байгуулагч,  гишүүдийн  хувь  хөрөнгөөс  тусгаарлагдсан  байдаг. “Тусгайлсан хөрөнгө” гэдэгт эд юмс, түүний эрх, эд юмстай холбоотой үүрэг байж болно. Хоёрдугаарт, хуулийн  этгээд нь үйл ажиллагаанаасаа бий болох үр  дагаврыг тусгайлсан хөрөнгөөрөөхариуцдаг. Хуульд заасан тодорхой тохиолдолд хуулийн этгээдийн гишүүн зэрэг бусад оролцогч эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээж болно.Гуравдугаарт,  өөрийн  нэрийн  өмнөөс  иргэний  эрх  олж,  үүрэг  хүлээх  явдал  юм.  Өөрөөр хэлбэл,  хуулийн  этгээд  өөрийн  нэрийн  өмнөөс  иргэний  эрх  (эдийн  болон  эдийн  бус)  олж,  үүрэг хүлээнэ.  Үйл  ажиллагаагаа  явуулж  байхдаа  бусдад  гэм  хор  учруулсан  бол  ийнхүү  гэмхор учруулснаас үүсэх үүргийг уг хуулийн этгээд хүлээнэ. Энэ нь хуулийн этгээд хууль зүйн хариуцлага хүлээх субъект болохыг харуулж байна. Дөрөвдүгээрт, шүүх, арбитрт нэхэмжлэгч, хариуцагч байж чадах шинжтэй. Хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс шүүх, арбитрт түүнийг төлөөлөх эрх бүхий захирал, дарга зэрэг итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх  этгээд  буюу  түүний  итгэмжлэгдсэн  төлөөлөгч  оролцоно.  Ингэхдээ  тухайн  хуулийн этгээдийн дүрэм, эрх бүхий удирдах байгууллага (хувь нийлүүлэгчдийн хурал, удирдах зөвлөл гэх мэт)  буюу  үүсгэн  байгуулах  баримт  бичиг,  итгэмжлэлээр  олгогдсон  бүрэн  эрхийн  хүрээнд  эрхээ хэрэгжүүлнэ.  Түүнчлэн  хуулийн  этгээд  нь  аливаа  бусад  харилцагчтай  өөрийн  нэрийн  өмнөөс харилцана.Тавдугаарт,  тодорхой  зорилго  бүхий  тогтвортой  үйл  ажиллагаа  эрхэлдэг,  зохион байгуулалтын  нэгдэл  байх  юм.  Хуулийн  этгээд  бол  тодорхой  зорилго  бүхий,  тогтвортой  үйл ажиллагаа эрхэлдэг зохион байгуулалтын нэгдэл мөн. Хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулагч, гишүүд, удирдлага, ажилтан, бусад оролцогчид өөрчлөгдөхөөс үл хамааран хуулийн этгээд оршин байж, үйл ажиллагаагаа тогтвортой явуулна.

8. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 12-17 дахь тал.

9. Мөн үүнээс гадна хуулийн этгээдийг үйл ажиллагааны чиглэлээр, эрх зүйн зохицуулалтаар, зохион байгуулалтын шинжээр, үүсгэн байгуулагдах үндэслэлээр, эрх зүйн байдлаар, өмчлөгч буюу үүсгэн байгуулагчийн  эрхийн  байдлаар  гэх  мэтээр  олон  янзаар  ангилдаг.  Хуулийн  этгээдийн  улсын бүртгэлийн  тухай  хуулиар  улсын  бүртгэлийн  байгууллага  дараах  арван  төрлийн  хуулийн  этгээд, түүний салбар, төлөөлөгчийн газрыг бүртгэдэг байна. 1.нөхөрлөл,2.компани, 3.холбоо /Төрийн бус байгууллага/, 4.сан, 5.хоршоо, 6 шашны байгууллага, 7.нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээд, 8.төрийн байгууллага,  албан  газар,  9.улсын  төсөвт  үйлдвэрийн  газар,  10.аж  ахуйн  тооцоотой  үйлдвэрийн газар. Эдгээрийн 5 нь Иргэний хуулийн 25 дугаар зүйлд заасан хуулийн этгээдийн төрлүүд байдаг бол сүүлийн 5 нь иргэний хууль тогтоомжоор шууд тодорхойлоогүй бөгөөд төрийн болон нийтийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэх хуулийн этгээд байдаг.

10. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 17 дахь тал.

11. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 41-42 дахь тал.

12. Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай 2017 оны хуулийн төслийн үзэл баримтлал

13. Бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо, жил, хариуцлагын хэлбэр, үйл    ажиллагаа    эрхлэлтийн    байдлаар,    Статистикийн    мэдээллийн    нэгдсэн    сан, https://www2.1212.mn/tables.aspx?tbl_id=DT_NSO_2600_003V1&13999001_select_all=0&13999001SingleSelect=_01&01_select_all=0&01SingleSelect=_2_3_4_5_6_7_8_9&YearY_select_all=0&YearYSingleSelect=_2022&viewtype=piechart

14. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 28-38 дахь тал.

15. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 51-52 дахь тал.

16. Ж.Бямбаа, Ж.Эрхэсхулан, “Эрүүгийн процессын эрх зүйн үндсэн асуудал”, (УБ, 2018), 11 дахь тал.

17. Д.Баярсайхан, “Эрүүгийн процессын эрх зүй”, (УБ, 2020), 14 дэх тал.

18. Ж.Бямбаа, Ж.Эрхэсхулан, “Эрүүгийн процессын эрх зүйн үндсэн асуудал”, (УБ, 2018), 23 дахь тал.

19. Д.Баярсайхан, “Эрүүгийн процессын эрх зүй”, (УБ, 2020), 25 дахь тал.

20. Д.Баярсайхан, “Эрүүгийн процессын эрх зүй”, (УБ, 2020), 72-74 дэх тал.

21. ChatGPT.  (2023).  Features  of  criminal  proceedings  related  to  legal  entities [Response  to  question]. Retrieved March 21, 2023

22. Magdalena Catargiu, “The origins of criminal liability of legal persons –a comparative perspective”, AGORA International Journal of Juridical Sciences, www.juridicaljournal.univagora.ro ISSN 1843-570X, E-ISSN 2067-7677 No. 3 (2013), pp. 29.

23. Я.Цэлмэн,  “Хуулийн  этгээдийн  үйлдсэн  гэмт  хэргийн  нотолгоо”  /Хууль  зүйн  докторын  зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2021), 63 дахь тал.

24. Н.Манлайбаатар, “Хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэргийг мөрдөн шалгах ажиллагааны онцлог” илтгэл,  Эрүүгийн эрх зүйн шинэтгэл: Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх асуудал олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл, (УБ, 2017), 45-46 дахь тал.

25. Н.Манлайбаатар, “Хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэргийг мөрдөн шалгах ажиллагааны онцлог” илтгэл,  Эрүүгийн эрх зүйн шинэтгэл: Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх асуудал олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл, (УБ, 2017), 45-46 дахь тал

26. Eugene M.Propper Holland & Knighy LLP, “Corporate fraud investigation and compliance programs”, 2000 by Oceana Publication, pp.1-7.

27. Mr  Martin  Polaine(Council  of  Europe  expert),  “Challenges  of  implementation  of  Liability  of  Legal Persons”, 2016, p.17.

28. Mr  Martin  Polaine(Council  of  Europe  expert),  “Challenges  of  implementation  of  Liability  of  Legal Persons”, 2016, p.21-22.

29. W. S. Holdsworth, “English Corporation Law in the 16th and 17th Centuries” 31 Yale Law Journal (1922).

30. William Blackstone, Commentaries on the laws of England, vol. 1 at 464(1765).

31. “Great North of England Railway Co”-ийн нэг галт тэрэг дарь агуулсан ачаа тээвэрлэж явснаас ийм хэрэг гарчээ. Дарь дэлбэрч, ойролцоох эд хөрөнгөд хохирол учруулсан ба хатан хаан эвдэрсэн үл хөдлөх  хөрөнгийн  эздийн  нэрийн  өмнөөс  “Great  North  of  England  Railway  Co”-ийг  хайхрамжгүй хандсан гэж шүүхэд өгсөн. Дэлбэрэлтийн улмаас учирсан хохирлыг хариуцах эсэх нь шүүхэд асуудал үүсгэсэн.  Эцэст  нь  шүүхийн  шийдвэрээр  “Great  North  of  England  Railway  Co”  нь  дэлбэрэлтээс урьдчилан сэргийлэх бүх арга хэмжээг авсан ч дэлбэрэлтийн улмаас учирсан хохирлыг хариуцахаар болсон. (Queenv. Great North of England Railway Co [1851] EngR 472; (1851) 7 Exch 56; 155 ER 1110 (22 November 1851))

32. 1881 онд  ХБНГУ-ын гэмт хэрэг, ялын  талаар судлаач Franz von Liszt бүтээсэн нэр томьёо ба “нийгэмлэг нь гэмт хэрэг үйлдэх боломжгүй”гэх агуулгатай.

33. Magdalena Catargiu, “The origins of criminal liability of legal persons –a comparative perspective”, AGORA International Journal of Juridical Sciences, www.juridicaljournal.univagora.roISSN 1843-570X, E-ISSN 2067-7677 No. 3 (2013), pp. 29.

34. Энэ хэргийг 1906 онд АНУ-ын Дээд шүүх шийдвэрлэжээ. Тус хэргийн агуулга нь New York Central &  Hudson  River  Railroad  Co нь Улс хоорондын худалдааны комиссын (ICC) ачаа  тээвэрлэх дээд хэмжээг хэтрүүлсэнтэй холбоотой хэрэг юм.

35. Corporate  Criminal  Liability:  Tracings  Its  Origin  And  DevelopmentBy  Ishant  /  11  March  2021, https://legalreadings.com/corporate-criminal-liability-tracings-its-origin-and-development/

36. Magdalena Catargiu, “The origins of criminal liability of legal persons –a comparative perspective”, AGORA International Journal of Juridical Sciences, www.juridicaljournal.univagora.roISSN 1843-570X, E-ISSN 2067-7677 No. 3 (2013), pp. 28.

37. STL-14-05. Decision on Interlocutory Appeal Concerning Personal Jurisdiction in Contempt Proceedings, 02. October 2014. Dissent § 17, 19.

38. Mgr.Lukáš Mareček, Ph.D., Assistant Professor,“Criminal liability of legal persons underinternationallaw –retrospection and current status”, pp. 413-425

39. Я.Цэлмэн,  “Хуулийн  этгээдийн  үйлдсэн  гэмт  хэргийн  нотолгоо”  /Хууль  зүйн  докторын  зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2021), 77-93 дахь тал.

40. Д.Энхболд,  Ц.Жаргал,  Б.Одонгэрэл,  “Монгол  Улсад  хуулийн  этгээд  болох  компанид  эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх асуудлын талаарх социологийн судалгаанд анализ хийх нь”өгүүлэл, Эрдмийн ертөнц, 2011 оны 1(4)дугаар.

41. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 89 дэх тал.

42. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлал, 2017 он

43. Б.Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд ногдуулах эрүүгийн хариуцлагын төрөл, олон улсын жишиг” Эрдэм шинжилгээний илтгэл, Эрүүгийн эрх зүйн шинэтгэл: Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх асуудал олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл, (УБ, 2017), 36 дахь тал.

44. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлал, 2014 он

45. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн танилцуулга, 2017 он

46. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 60 дахь тал

47. Д.Баярсайхан, “Эрх зүйн онол”, (УБ, 2020), 5 дахь тал.

48. Монгол Улс тухайн ангилалд хамаарна.

49. Монгол Улс тухайн ангилалд хамаарна.

50. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 59-60 дахь тал.

51. Монгол Улс тухайн ангилалд хамаарна.

52. Монгол Улс тухайн ангилалд хамаарна.

53. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шаардлага: онолын үндэслэл, чиг хандлага” илтгэл, “Эрүүгийн эрх зүйн шинэтгэл: Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх асуудал-Олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл”, (УБ, 2017), 26 дахь тал

54. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.67, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.70, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.53,  Ялгаварлан  гадуурхахгүйбайх  байдал-0.57,  Авлигагүй  байдал-0.86, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.81, Процессын дагуу байх явдал (Due process of law)-0.77

55. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.173, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

56. Ali Shalchi,Corporate criminal liability inEngland and Wales, Pp.4, https://researchbriefings.files.parliament.uk /documents/CBP-9027/CBP-9027.pdf  

57. Мөн тэнд.

58. Law     commission,     Corporate     Criminal     Liability:     an     options     paper, https://s3-eu-west-2.amazonaws.com/lawcom-prod-storage-11jsxou24uy7q/uploads/2022/06/Corporate-Criminal-Liability-Options-Paper_LC.pdf

59. The Criminal Procedure Rules 2020, Senior courts of england and wales magistrates’ courts, england and wales, https://www.legislation.gov.uk/uksi/2020/759/pdfs/uksi_20200759_en.pdf

60. Corporate Manslaughter and Corporate Homicide Act 2007, https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2007/19/section/15

61. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.59, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.76, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.79,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.72,  Авлигагүй  байдал-0.86, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.89, Процессын дагуу байх явдал (Due process of law)-0.83

62. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.86, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

63. Д.Баярсайхан, “Хуулийн этгээдийн эрүүгийн хариуцлага”, (УБ, 2013), 61-62 дахь тал.

64. Strafrecht   im   unternehmen:   verbandsgeldbusse   und   verbandssanktione, https://www.rudolph-recht.de/strafrecht-unternehmen-verbandssanktionen/

65. Act  on  Regulatory  Offences  in  the  version  published  on  19  February  1987  (Federal  Law  Gazette [Bundesgesetzblatt] I p. 602), last amended by Article 31 of the Act of 5 October 2021 (Federal Law Gazette I, p. 4607)

66. II.   Zukünftiges   unternehmensstrafrecht:   verbandssanktion, https://www.rudolph-recht.de/strafrecht-unternehmen-verbandssanktionen/

67. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.59, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.60, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.54,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.54,  Авлигагүй  байдал-0.77, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.68, Процессын дагуу байх явдал(Due process of law)-0.67

68. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.84, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

69. SECTION   IIPENALTIES   APPLICABLE   TO   LEGAL   PERSONS:   FRENCH   PENAL   CODE, https://www.equalrightstrust.org/ertdocumentbank/french_penal_code_33.pdf

70. Code of criminal procedure of French, 2000, https://www.legal-tools.org/doc/912f4d/pdf

71. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0,49, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.52, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.41,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.24,  Авлигагүй  байдал-0.62, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.35, Процессын дагуу байх явдал (Due process of law)-0.53

72. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.96, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

73. Act CIV of 2001 on Criminal Measures Applicable to Legal Entitiesof Hungary

74. Corporate   Liability   in   Hungary, By   Zoltan   Hegymegi-Brakonyi   (Baker   McKenzie   Hungary), https://www.globalcompliancenews.com/white-collar-crime/corporate-liability-in-hungary/#:~:text=Under%20Hungarian%20criminal%20law%2C%20crimes,companies%20are%20actually%20administrative%20measures.

75. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.39, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.43, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.43,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.37,  Авлигагүй  байдал-0.43, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.21, Процессын дагуу байх явдал(Due process of law)-0.50

76. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.84, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

77. Lаwon the liabilityof legal entitiesfor criminal offences, Published in:"Official Gazette of the Republic of Serbia" No. 97/08 of 27 October 2008

78. Part two, Lаwon the liabilityof legal entitiesfor criminal offences, Published in:"Official Gazette of the Republic of Serbia" No. 97/08 of 27 October 2008

79. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.59, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.79, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.83,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.80,  Авлигагүй  байдал-0.93, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.98, Процессын дагуу байх явдал(Due process of law)-0.91

80. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.83, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

81. Finland -Criminal Code 1894 (2015) EN, https://cjad.nottingham.ac.uk/en/state/51/keyword/521/

82. Chapter  1,  5,  9,  Finland -Criminal  Code  1894  (2015)  EN, https://cjad.nottingham.ac.uk/en/state /51/keyword/521/

83. Matti Tolvanen, “TRUST, BUSINESS ETHICS AND CRIME PREVENTION –Corporate Criminal Liability in  Finland”,  University  of  Wroclaw, https://repository.mruni.eu/bitstream/handle/007/11938/1590-3089-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y

84. Criminal    Procedure    Act    of    Finland(689/1997;    amendments    up    to    733/2015    included), https://www.finlex.fi/en/laki/kaannokset/1997/en19970689.pdf

85. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.61, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.58, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.72,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.77,  Авлигагүй  байдал-0.87, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.84, Процессын дагуу байх явдал(Due process of law)-0.81

86. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.81, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

87. Penal  Code  of  Estonia:  Entry  into  force  01.09.2002, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/522012015002/consolide

88. § 14, Penal Code of  Estonia:  Entry into force 01.09.2002, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/522012015002/consolide

89. Code   of   Criminal   Procedure:   Entry   into   force   01.07.2004, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/530102013093/consolide

90. Үр дүнтэй мөрдөн байцаалт-0.66, Цаг тухайд нь, үр дүнтэй шийдвэр гаргах-0.66, Үр дүнтэй засан хүмүүжүүлэх  систем-0.81,  Ялгаварлан  гадуурхахгүй  байх  байдал-0.78,  Авлигагүй  байдал-0.91, Төрийн зохисгүй нөлөө байхгүй байдал-0.74, Процессын дагуу байх явдал(Due process of law)-0.76

91. The World Justice Project (WJP) Rule of Law Index® 2022, Pp.105, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/downloads/Index-2022.pdf

92. The Criminal Liability of LegalPersons: Reflections for Cambodia, Nagoya University Center for Asian Legal Exchange, Pp.13-16

93. Financial  Crime  in  Japan:  Overviewby  Shu  Kakuno,  Atsushi  Fukasawa,  Hiroshi  Iida  and  Landry Guesdon, Iwata Godo, https://content.next.westlaw.com/4-520-3953?__lrTS=20210205234238123&transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true#co_anchor_a709281

94. Д.Баярсайхан, “Гадаад орнуудын эрүүгийн процесс”, (УБ, 2015), 18 дахь тал.

95. Model codes for Post-Conflict Criminal justice: Volume II-Model code of Criminal procedure, Pp.138-142, https://www.usip.org/sites/default/files/MC2/MC2-9-Ch6.pdf

96. С.Нарангэрэл,  Ж.Эрдэнэбулган, “Монгол  Улсын  эрүүгийн  эрх  зүй:Үзэл  баримтлал,  уламжлал, сургамж нэгэн сэдэвт бүтээл”, (УБ, 2019), 43-47 дахь тал.

97. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Эрүүгийн хууль /шинэчилсэн найруулга/, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/: Сургагч багш нарт зориулсан гарын авлага”, 468 дахь тал

98. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Эрүүгийн хууль /шинэчилсэн найруулга/, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/: Сургагч багш нарт зориулсан гарын авлага”, 469 дэх тал

99. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлал

100. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн танилцуулга

101. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай /Шинэчилсэн найруулга/ хуулийн хувийн хэрэг, боть 1-7

102. Улсын  Ерөнхий  прокурорын  2020  оны  7  дугаар  сарын  17-ны өдрйин А/67  дугаар  тушаал. “Аргачилсан заавар батлах тухай”

103. Улсын Ерөнхий прокурорын 2017 оны 8 дугаар сарын 22-ны өдрийн А/96 дугаар тушаал. “Мөрдөн шалгах ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар батлах тухай”

104. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийн танилцуулга

105. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Эрүүгийн хууль /шинэчилсэн найруулга/, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/: Сургагч багш нарт зориулсан гарын авлага”, 469 дэх тал

106. Бираагийн Одонгэрэл, “Хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2020), 50-54 дэх тал

107. Америкийн  хуульчдын  холбоо  (ABA),  Олон  улсын  шүүгчдийн  комисс  (ICJ),  Олон  улсын прокуроруудын  холбоо  (IAP),  НҮБ-ын  Хүний  эрхийн  дээд  комиссарын  газар  (OHCHR)-аас  мөн тусламж дэмжлэгийг авсан болно.

108. International Corporate Accountability Roundtable. (2016). The Corporate Crimes Principles: Advancing Investigations   and   Prosecutions   in   Human   Rights   Cases. https://accountabilityroundtable.org/wp-content/uploads/2016/10/CCA-Corporate-Crimes-Principles-10.5.16.pdf

109. The International Criminal Responsibility of Multinational Enterprises: Theoretical and Practical Issues, 2021.06.04, https://internationallaw.blog/2021/06/04/the-international-criminal-responsibility-of-multinational-enterprises-theoretical-and-practical-issues/

110. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл, “Монгол Улсын шүүхийн тайлан”(2018)

111. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл, “Монгол Улсын шүүхийн тайлан”(2019)

112. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл, “Монгол Улсын шүүхийн тайлан” (2020)

113. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл, “Монгол Улсын шүүхийн тайлан”(2021)

114. Шүүхийн Ерөнхий зөвлөл, “Монгол Улсын шүүхийн тайлан”(2022)

115. Прокурорын байгууллагын нэгдсэн тоо мэдээ

116. Цэлмэн, “Хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэргийн нотолгоо” /Хууль зүйн докторын зэрэг горилсон бүтээл/, (УБ, 2021), 63 дахь тал.

117. Д.Баярсайхан, “Эрүүгийн процессын эрх зүй”, (УБ, 2020), 75 дахь тал.

118. С.Гантулга, Б.Энхболд, “Эрүүгийн эрх зүй Ерөнхий анги”, (УБ, 2021), 475 дахь тал.

119. Компанийн төлөөлөн удирдах зөвлөл, гүйцэтгэх удирдлагын багийн гишүүн, гүйцэтгэх захирал, санхүүгийн  албаны  дарга,  ерөнхий  нягтлан  бодогч,  ерөнхий  мэргэжилтэн,  төлөөлөн  удирдах зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга зэрэг компанийн албан ёсны шийдвэрийг гаргахад болон гэрээ, хэлцэл хийхэд шууд болон шууд бусаар оролцдог этгээд

120. ChatGPT.   "Representative   of   a   legal   entity   in   criminal   procedure."   OpenAI,   20   Apr.   2023, https://openai.com.

121. Lаw on the liability of legal entities forcriminal offences, Published in:"Official Gazette of the Republic of Serbia" No. 97/08 of 27 October 2008

122. Г.Давааням, “Хувьцаат компанийн эрх зүйн үндсэн ойлголт”, (УБ, 2021), 89 дэх тал.

123. Г.Давааням, “Компанийн эрх зүйн онол, практик”, (УБ, 2023), 50 дахь тал.

124. Б.Буянхишиг, “Иргэний эрх зүйн удиртгал Ерөнхий анги:Хоёрдугаар хэвлэл”, (УБ, 2014), 249 дэх тал.

125. FATF: Guidance on Beneficial Ownership of Legal Persons, https://www.fatf-gafi.org/en/publications/Fatfrecommendations/Guidance-Beneficial-Ownership-Legal-Persons.html#:~:text=10%20March%202023%20%2D%20In%20March,the%20true%20owners%20of%20companies.

126. Mdskhanlex,  Эцсийн  өмчлөгч  гэж  хэн  вэ?,

127. Д.Баярсайхан, “Эрүүгийн процессын эрх зүй”,(УБ, 2020), 158 дахь тал.

128. Code of criminal procedure of French, 2000, https://www.legal-tools.org/doc/912f4d/pdf

129. LАWON  THE  LIABILITYOF  LEGAL  ENTITIESFOR  CRIMINAL  OFFENCES, Published  in:"Official Gazette of the Republic of Serbia" No. 97/08 of 27 October 2008

130. МУИС ХЗС Эрүүгийн эрх зүйн тэнхим, “Дэлхийн эрүүгийн загвар хууль ба орчин үе”, (УБ, 2013), 58 дахь тал.

131. Code of criminal procedure of French, 2000, https://www.legal-tools.org/doc/912f4d/pdf

132. The Criminal Liability of LegalPersons: Reflections for Cambodia, Nagoya University Center for Asian LegalExchange, Pp.13-16

133. Eugene M.Propper Holland & Knighy LLP, “Corporate fraud investigation and compliance programs”, 2000 by Oceana Publication, pp.1-7.

134. What Is a Compliance Program?, https://www.investopedia.com/terms/c/compliance-program.asp#:~:text=What%20Is%20a%20Compliance%20Program,to%20uphold%20the%20business's%20reputation.

135. Eugene M.Propper Holland & Knighy LLP, “Corporate fraud investigation and compliance programs”, 2000 by Oceana Publication, pp.131.

136. Act CIV of 2001 on Criminal Measures Applicable to Legal Entitiesof Hungary