Бүтээлийн нэр
Европт дээд шүүх эрх зүйг хөгжүүлсэн нь (орчуулга)
Зохиогч
Равданбямбын Оюундэлгэр
Тэмдэглэл
2021.01.15-ны өдөр УИХ-аар батлагдаж, 2023.06.16-ны өдөр нэмэлт өөрчлөлт орсон Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн “хяналтын журмаар гаргах гомдолд үндэслэл тогтоох зохицуулалт (25.7.5)” нь Улсын Дээд шүүхийн хууль хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах, эрх зүйг хөгжүүлэх чиг үүргийг баталгаажуулсан гэж үзэх болох юм. Энэ хүрээнд “Европт Дээд Шүүх Эрх зүйг Хөгжүүлсэн нь” сэдэвт Нидерланд Улсын Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч, Роттэрдамын Ерасмус Их сургуульд татварын эрх зүйн профессор Маартэн Фэтэрисын 2017 оны 10 сард “Utrecht Law Review” сэтгүүлд хэвлүүлсэн өгүүллийг эрдэм шинжилгээний зорилгоор орчуулан хүргэж байна.
Хэлбэр
Хууль зүйн орчуулга
Салбар
Эрх зүйн онол & Философи, Үндсэн хуулийн эрх зүй, Шүүх эрх мэдэл
Бүтээлийн товч
Энэхүү өгүүллийг Европ дахь шүүхүүдээс ялангуяа, Дээд шүүхээс эрх зүйг хөгжүүлэх, бүр далайцтайгаар хэлбэл хууль-бүтээх хэмээн тодорхойлж буй үзэгдэлд зориулав. “Хууль-бүтээх” гэх нэр томьёоны олон янзын тодорхойлолт бий. Товчхондоо, уг нэр томьёог “хараахан (тодорхой) болоогүй байгаа хэм хэмжээг хууль хэрэглээнд нэвтрүүлэх” гэж тодорхойлж болно. Энэхүү тодорхойлолт нь хууль тогтоогчоор бүтээгдсэн хуулийн хэм хэмжээ ба түүний шүүх дэх хэрэглээг хоёуланг нь хамардаг. Шүүхээс хууль эсхүл гэрээ, хэлэлцээр дэх хэм хэмжээг тайлбарлах, хуулийн хэм хэмжээг зүйрлэн хэрэглэх (аналог), албан ёсны бичмэл хуулийн үндэслэлгүйгээр бичигдээгүй хэм хэмжээг хүлээн зөвшөөрөх тохиолдолд шүүхийн хууль-бүтээх ажиллагаа биеллээ олдог.
Энэхүү өгүүлэлд (дээд) шүүхийн хууль-бүтээх ажиллагаатай холбоотой олон асуудлыг хөндөх болно. Үүнд:
• Шүүх бодит байдал дээр хэр хэмжээнд эрх зүйг хөгжүүлдэг болох, энэхүү үйл ажиллагаанд албан ёсны бичмэл хуулийн үндэслэл бий юу? (Хэсэг 2 болон 3)
• Шүүхээс эрчимтэйгээр хууль-бүтээж буй чиг хандлагыг ажиглах боломжтой юу? (Хэсэг 4)
• Шүүх хууль-бүтээх ажиллагаандаа ямар арга хэрэгсэл, техникийг хэрэглэх боломжтой вэ? (Хэсэг 5)
• Шүүх эрх мэдлийн уг чиг үүрэгт үзүүлэх олон улсын эрх зүйн нөлөөлөл юу вэ? (Хэсэг 6)
• Мэдээж хэрэг шинэ эрх зүйн хэм хэмжээг хөгжүүлэх шүүхийн эрх хэмжээнд хязгаарлалтууд бий. Эдгээр хязгаарлалт нь юу болох, хэрхэн бүрэлдэн тогтсон, энэ хүрээнд шүүх болон хууль тогтоогчийн харилцан хамаарал юу вэ? (Хэсэг 7)
• Түүнчлэн ойрын ирээдүйн хөгжилд ямар хүлээлт тавьж болох вэ? (Хэсэг 8)
Бүх (дээд) шүүх эдгээр сонирхолтой асуулттай их бага хэмжээгээр тулгарч, олноороо хэлэлцэж байна.
Түлхүүр үг
Дээд шүүхийн Үндсэн хуульчлагдсан чиг үүрэг (Supreme court constitutional function), хууль хэрэглээний нэгдмэл байдал (Uniform application of law), эрх зүйг хөгжил (development of law)
Бичигдсэн огноо
2017-10-17
Хуудсын тоо
52
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2023-09-22
Товч мэдээлэл үзсэн
2003
Бүрэн эхээр нь үзсэн
37
Эшлэлийн тоо
92
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Р.Оюундэлгэр “Европт дээд шүүх эрх зүйг хөгжүүлсэн нь (орчуулга)” (2017), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1653
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1. Маартэн Фэтэрис (M.Feteris@HogeRaad.nl) Нидерланд Улсын Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч бөгөөд Роттэрдамын Ерасмус Их сургуульд татварын эрх зүйн профессороор ажилладаг. Энэхүү өгүүллийн Удиртгалыг зохиогч өөрийн Голландын Дээд шүүхэд шүүгчээр ажиллаж байсан туршлагадаа үндэслэн бичив. Энэхүү өгүүллийг 2016 оны 10 сарын 21-нд Мадрид хотод болсон Европын Холбооны Дээд шүүхүүдийн Ерөнхий Шүүгчдийн Сүлжээний хуралд зохиогч ижил сэдвээр илтгэсэн танилцуулгадаа үндэслэн боловсрууллаа. Илүү өргөн хүрээнд харах, бусад Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчидтэй хийх хэлэлцүүлгийг дэмжих үүднээс уг сэдэвтэй холбоотой асуумжаас гаргаж авсан Европын холбооны бусад дээд шүүхүүдийн практикийг мөн харж үзсэн болно. Асуумжийг Европын Холбооны Дээд шүүхүүдийн Ерөнхий Шүүгчдийн Сүлжээнд илгээж, 25 гишүүн 25 (бараг бүгд) хариу ирүүлсэн. Асуумжийн бичвэрийг Хавсралт 1-ээс үзнэ үү.
  2. Уг сэдвээр дараах судалгааг үзнэ үү (нэмэлт эх сурвалж): Ж.Л.М. Грибнау, “Шүүх эрх мэдлийн хуульт ёс”, (2002) 6 Харьцуулсан эрх зүйн цахим сэтгүүл, №4; Г.Хагер, Европ дахь Rechtsmethoden (2009); К.Риэсэнхюбер (ed.), Европын Эрх зүйн Аргачлал (2017); болон Д. Велан, Харьцуулсан арга зүй ба Эрх зүйн Шинэтгэл (1988) Бүлэг IV Англи хэл дээр: J.L.M. Gribnau, ‘Legitimacy of the Judiciary’, (2002) 6 Electronic journal of comparative law, no. 4; G. Hager, Rechtsmethoden in Europa (2009); K. Riesenhuber (ed.), European Legal Methodology (2017); and D. Whelan, The Comparative Method and Law Reform (1988), Chapter VI, <https://www.ucc.ie/law/irishlaw/dwhelan/c-method-and-l-reform/index.shtml> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  3. Шүүхээс доод шатны шүүхийн шийдвэрийг маргааны аль нэг ангиллаар хүчингүй болгох эрх мэдэлтэй байж, дээд шатны шүүхийн шийдвэрийн эсрэг дахин хянуулах боломжгүй тохиолдолд уг шүүх дээд шүүхэд хамаарна. Энэхүү тодорхойлолтын дагуу нэг улсад эрх зүйн салбар төрлөөр (иргэний эрх зүй, захиргааны эрх зүй г.м) өөр хэд хэдэн дээд шүүх байж болдог. Эхний ишлэлд тусгасан Ерөнхий шүүгчдийн Сүлжээнд ЕХ-ны гишүүн улс бүрээс нэг дээд шүүх буюу практикт ерөнхий дээд шүүх нь гишүүнчлэлтэй оролцох хязгаартай байдаг. Түүнчлэн ЕХ-ны Улсын Зөвлөлийн болон Захиргааны Дээд шүүхийн холбоо гэж байдаг. /Association of the Councils of State and Supreme Administrative Jurisdictions of the EU (ACA-Europe)/
  4. Энэ өгүүлэлд “эрх зүйн хөгжил” болон “хууль бүтээх ажиллагаа”-г ялгаж авч үзээгүй. Эрх зүйн хөгжлийг аажмаар хэрэгжүүлэх замаар шүүх шинэ элементийг бүтээж, хууль бүтээх ажиллагаанд оролцдог.
  5. Эх газрын эрх зүйн бүлийн тогтолцоотой улсуудад ч тэр шүүх эрх зүйн хөгжилд үр нөлөө үзүүлж буй нь шинэлэг зүйл биш бөгөөд аль 100 жилийн өмнөөс л байсан ойлголт билээ. Эх сурвалж, P. Calamandrei, La cassazione civile part I, Storia e legislazioni (1920), p. 533, Францын Cour de cassation шүүхийн 19 зуунд хэрэгжүүлж байсан чиг үүргийг талаар хөндсөн.
  6. ЕХЭШ (ECtHR) 2015 оны 2 сарын 3, Hutchinson vs. United Kingdom, №. 57592/08, цогцолбор. 24.
  7. Montesquieu, De l’esprit des lois (1748), Ном XI, Бүлэг 6.
  8. Нийтийн эрх зүйн бүлийн улсуудад хууль тогтоогчийн хууль бүтээх ажиллагааны чухал чанар харьцангуй хязгаарлагдмал байдаг. Жишээлбэл, Нэгдсэн Хаант Улсад шүүхийн бүтээсэн хууль олон зууны турш чухал үүрэгтэй явж ирсэн. Эх сурвалж the overview of J.G. Sauveplanne, ‘Codified and Judge Made Law’, in Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Afd. Letterkunde (1982), p. 95 et seq., <http://www.dwc.knaw.nl/DL/publications/PU00009908.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  9. Порталисийн бичвэрийн цахим хувилбарыг дараах сайтаар дамжуулан үзнэ үү: <http://classiques.uqac.ca/collection_documents/portalis/ discours_1er_code_civil/discours.html> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9). Мөн дараах эх сурвалжийг үзнэ үү: the German Reichsgericht, 1922 оны 5 сарын 22, (1922) Juristische Wochenschrift, 910, уг бүтээлд “бичмэл хууль тогтоомжид амьдралын олон талт баялаг үзэгдэл бүхэлдээ зохицуулагдсан байдаг” гэсэн санааг үгүйсгэсэн. Энэ нь боломжгүй юм. Хуулийн шинэ хэлбэр, хуулийн бүтээлч байдал төгсгөлгүй болохыг өдөр тутам бид харуулж, эдгээр бүх тохиолдолд шүүгч зохицуулалт олох ёстой. Бүх хууль тогтоомж (…) бодит байдал дээр нөхөөс хийгддэг.’
  10. Cf. ЕХЭШ (ECtHR) 1999 оны 5 сарын 20, Rekvényi vs. Hungary, no. 25390/94, para. 34: Олонх хуулиуд их бага хэмжээнд практикт тайлбарлаж, хэрэглэхэд тодорхой бус гэж тодорхойлдог. Шүүхэд олгогдон шүүн таслах чиг үүргийн зорилго нь тайлбарлах замаар эргэлзээг арилгах юм (...).’
  11. See the German Reichsgericht 1922 оны 5 сарын 22, (1922) Juristische Wochenschrift, 910: ‘хууль тогтоомж үүргээ биелүүлж чадахгүй байгаа тохиолдолд тухайлсан хэрэг маргааны хувьд шүүх хууль тогтоогчийг орлодог’.
  12. See note *, supra.
  13. Австрийн Иргэний Процессын Хуулийн 502 дахь хэсэг.
  14. Данийн дээд шүүхээс асуумжид ирүүлсэн хариулт.
  15. Эстонийн Иргэний Шүүхийн Хуулийн цогцолбор. 679(3).
  16. Финландын Шүүхийн Процессын Хуулийн 30 дугаар Бүлгийн, 3 дахь Хэсэг.
  17. Германы Иргэний Процессын Кодын 543 дахь Хэсгийн 2 дахь Дэд Хэсэг.
  18. Шведийн Шүүхийн Процессын Хуулийн 54 дүгээр бүлэг.
  19. Шүүхийн Зохион байгуулалтын Актын 101a зүйл байсан нь одоо 81 зүйл болж өөрчлөгдсөн. “Эрх зүйн хөгжил” гэсэн томьёолол нь энэхүү зүйл дэх бичвэрт тусгагдсан.
  20. Kamerstukken II [Parliamentary Papers], 1986/87, 19953, no. 3, p. 1.
  21. See Article 88, Section 1, subpart d of the Act of 13 July 1988, no. 29/1998. See about cassation on this ground in civil cases <http://www. pelayo-abogados.com/pdf/arturo/La-infraccion-de-la-doctrina-jurisprudencial.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  22. See note 7, supra about common-law countries.
  23. Энэхүү хэсэг нь үндсэндээ Нидерланд Улсын нөхцөл байдал, хөгжилд тулгуурласан. Гэхдээ энд бичсэн зүйл Европын бусад дийлэнх улсад их бага хэмжээгээр мөн адил үйлчилж байгаа нь эргэлзээгүй.
  24. See A. Wallkamm, ‘Generalklauseln – Normen im Spannungsfeld von Flexibilität und Rechtsstaatswidrigkeit. Über das Verhältnis von Recht und Politik’, (2008) 39 Rechtstheorie, p. 507 et seq.; and K. Willems, ‘The Limits of the Law of Obligations’, in E. Claes et al. (eds.), Facing the Limits of the Law (2009), p. 55 et seq. with further references.
  25. Гэвч АНУ-д Үндсэн хуулийг тайлбарлахдаа төрөл бүрийн мэргэжилтнүүд зөвхөн бичвэрийг анхаарахыг урьтал болгодог. See G. Letsas, A Theory of Interpretation of the European Convention on Human Rights (2009), p. 58 et seq.
  26. See ECtHR 25 April 1978, Tyrer vs. United Kingdom, Series A, no. 26, § 31: Европын Хүний Эрхийн Конвенц ‘ бол өнөөгийн нөхцөл байдлын үүднээс тайлбарлагдах ёстой амьд баримт бичиг’.
  27. See note 15, supra. Европын бусад улсуудтай харьцуулах жишээг Энэхүү өгүүллийн Хэсэг 2-оос харна уу.
  28. <http://www.lat.lt/download/1369/introductory%20report%20-%20the%20filtering%20of%20appeals%20to%20supreme%20courts%20 (president%20rimvydas%20norkus).pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 13).Энэхүү сэдвээр харьцуулсан эрх зүйн дараах эх сурвалжийг харна уу J.A. Jolowicz, On civil procedure (2000), p. 336 et seq., and the report of a seminar organised in 2010 by the Hague Institute for Innovation of Law, <http://www. hiil.org/data/sitemanagement/media/Report_Hoge_Raad_Selection_of_Cases_Seminar_complete(2).pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9), and more recently ‘Le filtrage des recours devant les cours suprêmes, Actes du colloque du Vème Congrès statutaire de l’AHJUCAF’, June 2016, <http://www.ahjucaf.org/IMG/pdf/ahjucaf_le_filtrage_des_recours_devant_les_cours_supremes.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  29. Энэхүү өгүүллийн Хэсэг 2-ыг жишээ болгон харна уу.
  30. Чухал тайлан болох ‘Versterking van de cassatierechtspraak’ [‘Reinforcing the administration of justice in cassation’]-г Hammerstein Хорооноос 2008 хэвлэсэн. See <http://njb.nl/Uploads/2016/5/rapportversterkingvandecassatierechtspraak.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9). Энэхүү тайлан нь Голландын дээд шүүхийг ач холбогдолтой маргаанд төвлөхийг уриалсан”.
  31. Жишээлбэл Голландын Дээд шүүхийн жилийн тайланд тусгагдсан 2007-2008, p. 6 et seq.
  32. Яг таг байхын тулд: Уг үндэслэлээр Дээд Шүүхэд 60% дээш маргааны хэлэлцсэн.
  33. Үүнийг парламентаар хэлэлцэж байх үед Шүүхийн Байгууллагын тухай Актын 80а Зүйлийн тайлбар мөн илэрхийлсэн. Эх сурвалж Kamerstukken II [Parliamentary Papers], 2010/11, 32576, no. 3, p. 1.
  34. Шийдвэрийнхээ хууль зүйн үндэслэлээ тайлбарлахдаа академик загвар ашигладаг Германы шүүхийг дурдъя.
  35. Франц болон Бельгийн хяналтын шүүхээс шийдвэртээ эрх зүйн үндэслэлийг товч байдлаар тусгадаг. Харьцуулах үүднээс дараах эх сурвалжийг үзнэ үү: Mitchel de S.-O.-L’E. Lasser, Judicial Deliberations, A Comparative Analysis of Judicial Transparency and Legitimacy (2009).
  36. Захиргааны шүүхийн шийдвэрийн бичиглэлийн талаар Conseil d’État-ын ерөнхийлөгч Philippe Martin-аар ахлуулсан Францын ажлын хэсгийн тайланг үзнэ үү: <http://www.conseil-etat.fr/content/download/1690/5098/version/1/file/rapport_redaction_decisions_ juradm_2012.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9). Францын Кассацийн Шүүхийн 2017 оны 4 сарын Шинэтгэлийг тусгасан Комиссын тайланг үзнэ үү, <https://www.courdecassation.fr/IMG///Rapport%20sur%20la%20 r%C3%A9forme%20de%20la%20Cour%20de%20cassation.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9), p. 129 et seq.
  37. Өргөн хүрээний дүрэмд Хэсэг 5.1.1 дурдсан эрх зүйн үндэслэлийн талаар илүү дэлгэрэнгүй тайлбар өгөх хэлбэрийг хамтатгаж болох ч нь, гэхдээ энэ нь зайлшгүй биш. Өргөн хүрээний дүрмийн хязгаарлагдмал тайлбартайгаар эсхүл түүнгүйгээр тогтоож бас болно.
  38. Бельги, Франц, Люксембург, Романиа болон Словакийн дээд шүүхүүдэд асуумжид холбогдох асуултын хариултаар хэргийн оролцогчдын хариулт хүссэн хүрээнээс хальдаггүй байна. Кипрус улсад Үндсэн хуулиас үүдэн мөн адил ажилладаг. Харин Герман, Унгар, Мальта зэрэг улсуудад анхаарал хандуулахуйц хандлагууд тогтсон байна.
  39. Ийм төрлийн зарчим нь техникал мөн чанартай байж болох ба тэр бүр тэгш эрхийн зарчим зэрэг шиг ерөнхий зарчим байх албагүй.
  40. Хэсэг 5.2.1-н урьдчилсан тогтоолыг үзнэ үү.
  41. Уг мэдээлэл нь асуумжийн хариултад дурдагдсан.
  42. Эстонийн Дээд Шүүх (Захиргааны Танхим) 2015 оны 5 сарын 13, Маргааны дугаар. 3-3-1-8-15.
  43. Голландын Дээд шүүх 2014 оны 7 сарын 1, ECLI:NL:HR:2014:1496, Nederlandse Jurisprudentie 2014/441 (panoramic ruling on calling and hearing witnesses) and Голландын Дээд шүүх 2016 оны 3 сарын 22, ECLI:NL:HR:2016:456, Nederlandse Jurisprudentie 2016/316 (panoramic ruling on self-defence and excessive use of self-defence).
  44. Голландын дээд шүүх 2016 оны 2 сарын 19, ECLI:NL:HR:2016:252, Beslissingen in Nederlandse Belastingzaken 2016/140, Heading 3.
  45. Энэхүү өгүүллийн Хэсэг 4-г харна уу.
  46. Голландын дээд шүүх 2015 оны 3 сарын 3, ECLI:NL:HR:2015:434, Nederlandse Jurisprudentie 2015/256, Section 4.7.
  47. Үүнтэй холбогдох асуумжийн хариултаар Австри, Эстони (ялангуяа 2015 оны 2 сарын 23-ны Эрүүгийн Хэргийн Танхимын №. 3-1-1-62-14 шийдвэрийг үзнэ үү), Латви, Швед улсад уг тохиолдолд илэрч байгааг харуулж байна.
  48. Захиргааны Процессын Хуулийн 288 Зүйл, Иргэний Процессын Хуулийн 232 Зүйл, Эрүүгийн Процессын Хуулийн 553 Зүйл.
  49. Иргэний Процессын Кодын Article 392 Зүйл.
  50. Албан ёсны үнэлгээг дараах эх сурвалжаас үзнэ үү I. Giesen et al., De Wet prejudiciële vragen aan de Hoge Raad. Een tussentijdse evaluatie in het licht van de mogelijke invoering in het strafrecht (2016), <https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/09/28/tk-bijlage-de-wet- prejudiciele-vragen-aan-de-hoge-raad> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  51. Улсын Татварын Ерөнхий Хуулийн 27ga et seq Зүйлийг үзнэ үү.
  52. Эрүүгийн Хуулийн 441 дэх зүйл.
  53. Шүүхийн тухай Хуулийн Article 28 Зүйл, холбоос <http://network-presidents.eu/page/montenegro> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  54. Article L441-1 et seq. of the Code de l’organisation judicaire.
  55. Уг хэлэлцүүлгийн талаар цаашдын хандлагыг дараах эх сурвалжаар харна уу: the dissertation of W.H.B. den Hartog Jager, Cassatie in het belang der wet (1994).
  56. 5.2.1 дэх хэсгийг харна уу
  57. Article 124-131a of the Judiciary System Act, see (last visited 9 October 2017).
  58. 2002 оны Дээд Шүүхийн Хуулийн 60 дахь зүйл, § 1 болон § 2. Дараах холбоосоор танилцана уу: <logika.uwb.edu.pl/studies/download.php?volid=44&artid=oa> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 9 сар).
  59. Cf. E. Mak, Judicial Decision-Making in a Globalised World: A Comparative Analysis of the Changing Practices of Western Highest Courts (2013).
  60. Шударга Ёсны Шүүх 1982 оны 10 сарын 6 өдөр, Хэргийн дугаар 283/81, CILFIT, ECLI:EU:C:1982:335, [1982] ECR 3415, Section 16: ‘[T]he national court or tribunal must be convinced that the matter is equally obvious to the courts of the other Member States.’
  61. Үүний нэгэн жишээ бол Голландын-Ерөнхий-Прокурор Bleichrodt ухаалаг утсан дээрх мэдээллийг цагдаагаас хайха боломжийн талаарх харьцуулсан судалгааны мэдээлэл юм, ECLI:NL:PHR:2016:1048, Section 40 et seюq.
  62. 1 сарын сүүлээр Страсбургийн Шүүхийн жилийн нээлтээр хүний эрхийн хурлаас өмнө болсон Европын болон үндэсний дээд шүүхүүдийн уулзалт хийгддэг.
  63. ЕХЭШ-ийн Ерөнхийлөгч асан Dean Spielmann-ийн 2015 оны Thomas More Лекцийн үеэр энэ талаар дурдсан байна. Уг илтгэлийн талаарх бичвэрийг дараах холбоосоор үзнэ үү: <http://www.echr.coe.int/Documents/Speech_20151012_Spielmann_Sir_Thomas_More_Lecture.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  64. Энэхүү сүлжээний талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг дараах холбоосоор авах боломжтой. <http://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=court/network&c> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9). Мөн Европын Хүний эрхийн Зөвлөлийн Удирдах Хороо (CDHH), Report on the longer-term future of the system of the European Convention in Human Rights, CDDH(2015)R84, Addendum I, Sections 115-116.
  65. See <https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2017-03/cp170033en.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  66. Урьдчилсан тогтоолын журам (OJ C 338/01, 6.11.2012)-ыг эхлүүлэхтэй холбоотойгоор үндэсний шүүхүүдэд хүргүүлэх зөвлөмждөө Шударга ёсны шүүхээс Хэсэг 24-т тусгагдсан боломжийг ишилдэг.
  67. 2013 оны 10 сарын 2-ны өдрийн протокол. Уг протоколыг дараах холбоосоор үзнэ үү <http://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=basictexts&c=#n13739062 744461326038770_pointer> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9); and L.A. Sicilianos, ‘L’élargissement de la compétence consultative de la Cour européenne des droits de l’homme – À propos du Protocole no 16 à la Convention européenne des droits de l’homme’, (2014) Revue Trimestrielle des droits de l’homme, no. 97, p. 9 et seq.
  68. Протоколд “шүүхийн өмнөх асуудал” гэж илэрхийлээгүй хэдий ч уг хандлагатай ойр хамааралтай.
  69. Эдгээр хязгаарлалтын талаар дараах эх сурвалжаас үзнэ үү M.W.C. Feteris, Beroep in cassatie in belastingzaken (2014), p. 58 et seq.
  70. Cf. Opinion no. 18 of the Consultative Council of European Judges (CCJE) of the Council of Europe (2015), ‘The position of the judiciary and its relation with the other powers of state in a modern democracy’, Section 11.
  71. А. Барак, Ардчилал дахь шүүх (2006), p. 226.
  72. Зарим улсуудад тодорхой хэмжээнд ‘amicus curiae’ гэж нэрлэгдэх, ийм төрлийн мэдээлэл авах эрхтэй байдаг. Дор 8 Хэсгийг харна уу.
  73. 2015 оны 7 сарын 24-нд Хаагийн Дүүргийн Шүүхийн шийдвэрээс улбаалан уг хэлэлцүүлэг Нидерланд улсад эрчимтэй өрнөж (Stichting Urgenda versus the Kingdom of the Netherlands, ECLI:NL:RBDHA:2015:7145) in which – маш товчоор хэлэхэд– Шүүх Нидерландад хүлэмжийн хийн ялгарлыг улам бүр бууруулах арга хэмжээ авах ёстой гэж шийдсэн. Уг маргааныг одоо давж заалдаж байна.
  74. A. Барак, Ардчилал дахь шүүх (2006), pp. 177-189.
  75. Голландын Дээд Шүүх 1959 оны 1 сарын 30, Nederlandse Jurisprudentie 1959/548 (Quint/Te Poel).
  76. Cf. note 24, supra.
  77. Мэдээж хэрэг тухайлсан бичвэр нь тодорхой эсэх талаар хэлэлцүүлэг өрнөх боломжтой.
  78. Мальтын Давж Заалдах шатны Шүүх, Scicluna v Watson, 15 July 1901, Vol. XVIII.i.26, Falzon et v Chierico et, 25 March 1912, Vol. XXI.i.452 and Grech et v Gauci et, 5 April 1954, Vol. XXXVIII.i.142.
  79. Данийн Дээд Шүүх, UfR (Ugeskrift for Retsvæsen) 1980.480 H, UfR 1984.166 H, and UfR 1985.607/2 H.
  80. Латвийн Дээд Шүүх, 2008 оны 5 сарын 14, Дугаар. SKC-212/2008.
  81. Шведийн Дээд Шүүх 2014 оны 4 сарын 23, NJA 2014 p. 323 (the Blake case), <https://lagen.nu/dom/nja/2014s323> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  82. Дараах жишээг үзнэ үү: Голландын Дээд Шүүх 1978 оны 4 сарын 12, Beslissingen in Nederlandse Belastingzaken 1978/135.
  83. 3 Хэсгийг харна уу.
  84. Шүүх Байгууллагын Хуулийн (i) 80a Зүйлийн удиртгал, Хэсэг 4 болон (ii) урьдчилсан тогтоолыг Дээд шүүх тусгасан, Хэсэг 5.2.1.
  85. Мөн адил.
  86. Дараах эх сурвалжийг үзнэ үү S. Kochevar, ‘Amici Curiae in Civil Law Jurisdictions’, (2013) The Yale Law Journal, p. 1653 et seq. Жишээг дараах эх сурвалжаас үзнэ: P.M. Collins jr., Friends of the Supreme Court: Interest Groups and Judicial Decision Making (2008).
  87. Европын Хүний Эрхийн Конвенцын 36(2) зүйл.
  88. Шүүх Байгууллагын Хуулийн L431-3-1 Зүйл. See G. Canivet, ‘Formal and Informal Determinative Factors in the Legitimacy of Judicial Decisions: The Point of View of the French Court of Cassation’, in N. Huls et al. (eds.), The Legitimacy of Highest Court’s Rulings, Judicial Deliberations and Beyond (2009), p. 138 et seq.
  89. Дараах эх сурвалжийг үзнэ үү <https://www.mreza-mira.net/wp-content/uploads/Amicus-Briefs-CSP-Memo.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  90. Дараах эх сурвалжийг үзнэ үү <https://www.lawlibrary.ie/media/lawlibrary/media/Secure/20130214PILA-AmicusCuriaegGilmore.pdf> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9).
  91. Иргэний Процессын Хуулийн 393 Зүйл болон 27gc Зүйл, Улсын Татварын Хуулийн Хэсэг 2.
  92. Голландын Дээд Шүүх 2013 оны 9 сарын 13, <http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2013:BZ9958> (Сүүлд үзсэн: 2017 оны 10 сарын 9), Nederlandse Jurisprudentie 2014/455.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Дам эшлэл (Secondary referencing/citing) авах тухай

2 days ago

“Сонгууль – 2024” эрдэм шинжилгээний илтгэлийн уралдаан зохион байгуулах удирдамж

6 days ago

Т.Алтангэрэл: Гадаадын хөрөнгө оруулалтын бодлого бол асар нарийн бодлого

1 week ago

2024 оны 10 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа (ranking)

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд