[1] Монгол Улсын Үндсэн хууль (1992) 1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 20 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг

Ард түмэн өөрийн төлөөллийн байгууллага болох парламентын системээр дамжуулан төрийн эрхийг хэрэгжүүлдэг бөгөөд төрийн тэргүүн болон Засгийн газрын тэргүүн нь тусдаа байдаг, мөн ЗГ нь парламентын өмнө улс төрийн хариуцлага хүлээдэг бүгд найрамдах улс (БНУ)-ыг Парламентын БНУ гэдэг. Ж.С

[2] Лүндээжанцан. Д, Өлзийсайхан. Л “Парламентат ёс” УБ., 2005, 269-р тал

[3] Лүндэндорж. Н. Төрийн онол. УБ., 2008, 158-р тал

[4] Парламентат ёс гэдэг нь хууль тогтоох төлөөлөгчдийн дээд байгууллага-парламентыг төрийн бусад байгууллагатай харьцуулахад албан ёсоор дээдэлж, хууль тогтоох ба гүйцэтгэх эрх мэдлийн чиг үүргийг нарийн хуваарилсан удирдлагын тогтолцоо. П.ё-ны нөхцөлд засгийн газрыг парламент байгуулж, түүний өмнө хариуцлага хүлээнэ. Нарангэрэл.С. Эрх зүйн эх толь бичиг, УБ ., 2008, 353-р тал

[5] Лүндээжанцан. Д, Өлзийсайхан. Л “Парламентат ёс” УБ., 2005, 85-р тал

[6] William C. Warren, Congressional Investigations: Some Observations, 21 Food, Drug, Cosm. L.J. 40, 41 (1966).

[7] John Stuart Mill, Considerations on Representative Government (London: Parker, Son, and Bourn, 1861), p. 104.

[8] Woodrow Wilson, Congressional Government (Boston: Houghton Mifflin, 1885), p. 297.

[9] Чимид.Б. Парламентын хяналт шалгалтыг төгөлдөржүүлэх нь. “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл 2012 №2

[10] 1, 2, 3 дугаар хэлбэр нь УИХтХууль (2006) 33-р зүйлд тусгагдсан

[11] 4,5 дугаар хэлбэр нь мөн хуулийн 19-р зүйлд тусгагдсан.

[12] Өргөдлийн байнгын хороог 2012.08.01-нд байгуулсан. Энэ байнгын хороо нь иргэдийн өргөдөлд үндэслэн ЗГ-аас мэдээлэл авах зэрэг хяналтын зарим элементийг хэрэгжүүлэх юм. Ж.С

[13] МУИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хууль (2007) 71 дүгээр заалт

[14] Монгол Улсын Үндсэн хууль (1992) 44 дүгээр зүйл

[15] Үндэсний аудитын газар, Хүний эрхийн Үндэсний комисс, Санхүүгийн зохицуулах хороо г.м

[16]Манай улсын хувьд ПХ-ыг хэрэгжүүлдэг бие даасан байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах шаардлагатай мөн төсвийн хяналтыг бие даасан хяналт болгон сайжруулах, одоо хэрэглэж буй хяналтын хэлбэрүүдийн заримыг сайжруулах талаар судалгаа шаардлагатай байгаа бөгөөд энэ талаар илтгэлдээ тухайлан авч үзээгүй болно.

[17] УИХ-ын Тамгын газар, Судалгааны төв “УИХ-ын хяналт шалгалтын чиг үүргийн хүрээнд байгуулагдсан ажлын хэсгүүд” судалгаа, 2009 он, “УИХ-ын 1996-2009 оны ээлжит чуулганы хугацаанд УИХ-ын даргын захирамж, УИХ-ын тогтоол болон БХ-ны тогтоолоор 244 ажлын хэсэг ажиллажээ. Эдгээрийн 70 орчим хувь нь хэлэлцэгдэн шийдвэрлэгдсэн боловч 30 хувь нь ажиллаагүй болон ажилласан эсэх нь тодорхойгүй байна... Хяналт, шалгалтын ажлын үр дүнг үнэлэх нэгдсэн нэг ойлголт, шалгуур үзүүлэлт байхгүй байна.”

[18] Эрх зүйт төр-хууль ёсны хэрэгжилт (Үндэсний зөвлөгөөний эмхтгэл) УБ., 2008

[19] Гишүүний асуулт, асуулга

[20] УИХ-ын хяналтыг хэрэгжүүлэгч гол бүтэц юм. УИХтХ (2006) 19-р зүйл

[21] Тусгай хяналтын дэд хороо

[22]  http://sic.althingi.is/ Исландын 3 гол банкны дампуурал, 2008 он

[23]http://japandailypress.com/japanese-parliaments-fukushima-disaster  Япон Фукишимо Дайчи 2012 он

[24] Ялангуяа манай улс шиг хараат бус, шударга шүүх жинхэнэ утгаараа төлөвшөөгүй нөхцөлд энэ ихээхэн ач холбогдолтой.

[1] Tools for parliamentary oversight: A comparative study of 88 national parliaments. Inter-Parliamentary Union 2007 p39, Энэхүү судалгаанд хамрагдсан 88 улсаас 76 улсад парламентын мөрдөн шалгах чиг үүргийг хуульчилсан байна.

[25] УИХ-ын тухай хууль (2006) 25.1.

[26] http://www.lexadin.nl/wlg/legis/nofr/legis.htm, http://www.servat.unibe.ch/icl/ 2012/12/10-нд хандсан Венесуэл, Турк, Унгар, Болгар, Латви зэрэг улс.

[27] Чимид.Б. Парламентын хяналт шалгалтыг төгөлдөржүүлэх нь. “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүл 2012 №2

[28] Departmentally related committees гэсэн ойлголт нь парламент хяналтаа хэрэгжүүлэх үүднээс ЗГ-ын яамдын тоотой ижил байнгын хороотой байх шаардлагатай гэдгийг илэрхийлдэг.

[29] Төсвийн байнгын хороо г.м

[30] Tools for parliamentary oversight: A comparative study of 88 national parliaments. IPU, 2007

[31]Камерун, Зааны ясан эрэг, Исланд, Латви 13 зэрэг орнуудад Байнгын хороо нь мөрдөн шалгах эрхийн хүрээнд зөвхөн ЗГ-ийн байгууллагад очих, сонсгол явуулах эрх эдэлдэг.

[32] УИХ-ын тухай хууль (2006) 25.3-т зааснаар “түр хороо” нь байнгын хороотой адил эрхтэй байгаа.

[33]French National Assembly, Rules of Procedure, Article 145-3; and Ordinance No. 58 – 1100 of 17 November 1958, Article 6. “байнгын болон түр хороод нь Ассемблейд 6 сараас хэтрэхгүй хугацаатай тусгай үүрэг гүйцэтгэх онцгой эрх олгохыг хүсч болно...”

[34] http://oversight.house.gov/about-the-watchdogs/ 2012/12/10-нд хандсан

[35] Нарангэрэл.С. Эрх зүйн эх толь бичиг, УБ ., 2008, 356-р талд Parliamentary inquiries гэдгийг “парламентын мөрдөн шалгалт” хэмээн орчуулжээ. Би энэ нэр томъёог энэхүү илтгэлдээ хэрэглэсэн бөгөөд цаашид энэ ойлголтыг хуульчлан батлахад “хянан байцаах” “байцаан шинжих” зэргээр өөрөөр нэрлэх нь иргэдэд энэ ойлголт мөн чанараасаа буруугаар ойлгогдохоос сэргийлэх, эрх зүйн шинэ институт, институцийг бий болгох шинэчлэлийг саад багатай явуулахад тустай юм. Учир нь парламент мөрдөн шалгах эрхтэй байх нь 1939 онд манай улсад байсан “онцгой бүрэн эрхт комисс”-той адил аюул нүүрлэх бий гэж зарим иргэд сэрэмжлэхтэй холбоотой юм. Ж.С

[36] Жишээ нь Австри http://www.parlament.gv.at/ENGL/PERK/RGES/UAUS/ 2012/12/10-нд хандсан.

[37] Жишээ нь “ОХУ-ын Холбооны Хурлын мөрдөн шалгалтын тухай” хууль 2005.12.29-нд батлагдсан.

[38] Турк улс  http://global.tbmm.gov.tr/index.php/EN/yd/icerik/37 2012/12/10-нд хандсан.

[39] УИХ-ын байнгын хороо нь хяналтыг тодорхой салбараар нарийвчлан хянадаг механизм тул зарим онц шаардлагатай тохиолдолд УИХ-ын тогтоолоор тодорхой хүрээнд мөрдөн шалгах эрх олгох нь түр хороо байгуулснаас үр дүнтэй байж болох юм.

[40] 2000 онд ҮХ-д оруулсан нэмэлт өөрчлөлтөөр УИХ гишүүн нь ЗГ-ын гишүүн байж болохоор тусгасан. Энэ нь 76 гишүүний 10 гаруй нь ЗГ-ын сайд байгаа өнөөгийн нөхцөлд парламентын хяналтыг саармагжуулагч нэг чөдөр болж байна.

[41] Монгол Улсын Их Хурлын тухай хууль (2006) 26.1-д зааснаар УИХ-д 8-аас доошгүй суудал авсан нам, эвсэл бүлэг байгуулж болно.

[42] Germany, Basic Law of the Federal Republic of Germany, Article 44. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1501131  2012/12/10-нд хандсан.

[43] Энэ онцгой эрх нь бусад 14 улсад байдаг. Tools for parliamentary oversight: A comparative study of 88 national parliaments. Inter-Parliamentary Union 2007