Бүтээлийн нэр
Захиргааны бодит акт(Realakt, De-facto act), онол, эрх зүйн зохицуулалт, хэрэглээ
Хэлбэр
Бакалаврын ажил
Салбар
Захиргааны эрх зүй
Бүтээлийн товч
Захиргааны эрх зүй өндөр хөгжсөн Герман зэрэг улсуудад “Захиргааны бодит акт”-ын талаарх онолын ойлголт олон жилийн өмнөөс судлагдаж ирсэн бөгөөд Захиргааны бодит актыг Германаар “Realakte, realakt”, англиар “De-facto act, material act, actual act, factual act, real act, physical act” гэх зэргээр томьёолон ашигладаг.

Харин манай Монгол улсын хувьд 1992 онд Ардчилсан Үндсэн хуулиа батлан тунхагласнаар социалист нийгмээс зах зээлийн эдийн засаг руу шилжиж, улмаар эрх зүйн томоохон шинэтгэлийг хийх зайлшгүй шаардлагууд үүссэн. Уг шинэтгэлийн хүрээнд манай улсад эрх зүйн нэн шинэ салбар бол захиргааны эрх зүйн салбар байсан бөгөөд Улсын Их Хурал 2002 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдөр Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай, Захиргааны хэргийн шүүх байгуулах тухай хууль баталж, 2004 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс Захиргааны хэргийн шүүх үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн юм. Ингэснээр иргэн, хуулийн этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг захиргааны хууль бус буюу дур зоргын үйл ажиллагаанаас хамгаалах, зөрчигдсөн эрхийг сэргээх боломжтой болсон.

Захиргааны процессын эрх зүйн салбарыг хөгжүүлэхдээ манай улсын эрх зүйн тогтолцоотой Ром-Германы эрх зүйн нэг бүлд хамаарах ХБНГУ-ын эрдэмтдийн үзэл номлол, туршлага, мөн улсын холбогдох хуулийн зохицуулалт, үзэл баримтлал, олон жилийн турш хэвшин тогтсон Захиргааны шүүхийн практик туршлагаас суралцан, өөрийн орны онцлогт тохируулан авч үзэх замаар өнөөдрийг хүртэл захиргааны шүүхийн хяналтыг хэрэгжүүлж байгаа юм.

Ийнхүү захиргааны эрх зүй бие даан хөгжих үндэс бүрдэж өнөөдрийг хүртэл хөгжсөөр байгаа боловч Захиргааны бодит актыг онолын түвшинд төдийлөн сонгон судалж, хөгжүүлсэн зүйл байхгүй байгаа нь тус сэдвийг сонгох эхний үндэслэл болсон юм. Манай улсад төдийлөн сонгож судлагдаагүй байна гэдэг нь манай улсын эрх зүйн тогтолцоо болоод практикт “байхгүй, зохицуулаагүй” гэсэн үг биш, иймд Монгол улсын ямар хуулийн зохицуулалтад эрх олгосон байна гэдгийг судлах зайлшгүй шаардлага байгааг хоёрдугаар үндэслэлийн хүрээнд авч үзсэн. Учир нь акт, захирамж гаргана зэргээр зохицуулаагүй боловч эрх, үүргийн хүрээнд бодитоор авч буй арга хэмжээнүүд нь бодит үр дагавруудыг үүсгэж байна. Тэгэхээр үүнээс гарч байгаа үр дагаврыг яаж тооцох вэ, ялангуяа бодит байдлаар сөрөг үр дагавар үүсэж байгаа тохиолдолд хаана, ямар байдлаар шийдвэрлүүлэх вэ гэдэг нь тодорхойгүй байна.
Түлхүүр үг
Захиргааны бодит акт, Realakt, De-facto act, захиргааны акт, хууль дээдлэх зарчим, бодит үр дагавар, эрх зүйн үр дагавар, сөрөг үр дагавар
Бичигдсэн огноо
2024-05-22
Хуудсын тоо
65
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2024-05-30
Товч мэдээлэл үзсэн
1045
Бүрэн эхээр нь үзсэн
35
Эшлэлийн тоо
78
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Ш.Ичинхорлоо “Захиргааны бодит акт(Realakt, De-facto act), онол, эрх зүйн зохицуулалт, хэрэглээ” (2024), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2016
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1 Ц.Цогт., “Захиргааны шинэтгэл ба захиргааны хэргийн шүүх” өгүүлэл, УБ., 2011. Х. 4

2 Т.Мөнх-Эрдэнэ., “Монгол Улсын захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаан дахь нэхэмжлэлийн төрлүүд, тэдгээрт тавигдах урьдчилсан нөхцлийг ХБНГУ-ын Захиргааны шүүхийн тухай хуулийн жишээн дээр харьцуулах нь” бакалаврын судалгаа, УБ., 2011. Х. 7

3 Vgl. H. Maurer, a.a.O., Rdnr. 2, S.424f

4 Байгаль орчны яамны “Бохирдсон хөрс цэвэрлэх байгууламжийг суурилуулах нарийвчилсан стандарт”-ын дагуу бохирдсон хөрсийг цэвэрлэх байгууламж, талбай эсвэл бохирдсон хөрсийг цэвэрлэх үйл явц.

5 K. Weber, Verwaltungsrechtliche Realakte, Ausbildung, Prüfung, Fortbildung, Boorberg-Verlag, 2003, S. 27ff.

6 Wolf-Rüdiger, Schenke, Verwaltungsprozessrecht, 14. Aufl., C.F.Muller, 2014, Rdnr.121. S.38, Rdnr. 195, S. 661.

7 Klaus Weber, Verwaltungsrechtliche Realakte, 2003, 27 ff. und 54 ff.

8 §35. Захиргааны акт

Захиргааны акт гэдэг нь нийтийн эрх зүйн хүрээн дэх тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулах зорилгоор захиргааны байгууллагаас гаргасан бөгөөд эрх зүйн үйлчлэл нь шууд гадагш чиглэгдсэн аливаа захирамж, шийдвэр болон бусад захирамжилсан арга хэмжээг хэлнэ.

9 Klaus Weber, Verwaltungsrechtliche Realakte, 2003, 27 ff. und 54 ff.

10 Dazu Bosch/Schmidt, aaO (Anm. 6), S. 49.

11 VGH Kassel, LKV 92, 28, Beschluss vom 14.8.1991. Davon zu unterscheiden ist natürlich die Erteilung der Fahrerlaubnis als begünstigender Verwaltungsakt! Siehe dazu Weber, Der Bescheid über die Entziehung der Fahrerlaubnis nach dem neuen StVG ... in VR 2002, 193 ff.  Сүүлд хандсан: 2024-04-30.

12 Ossenbühl, aaO (Anm. 2), 5. 685; Maurer, aaO (Anm. 5), 5. 399; Rasch, aaO (Anm. 7), 5. 208; Kopp/Schenke, Anhang zu § 42, Rz. 37; Kopp/Ramsauer, VwVfG, 7. Aufl. 2000, Anm. 50 zu § 35.

13 Kopp/Schenke, Anhang zu § 42, Rz. 25; Kopp/Ramsauer, Anm. 12 zu § 9.

14 Eingriffscharakter-Халдлагын шинж чанартай(Зөвшөөрөл авахгүйгээр үйлдэгддэг зүйл)

15 Klaus Weber, Verwaltungsrechtliche Realakte, 2003, 27 ff. und 54 ff.

16 Rasch, aaO (Anm. 7), 5. 208; Lisken/Denninger, aaO (Anm. 5), S. 242; Knack, VwVfG, 2.4 vor § 9.Jetzt auch OLG Dresden, SächsVBl. 2003, 173.

17 Robbers, aaO (Anm. 1), S.273; Schoch, JuS 95, 218; Mussmann, Polizeirecht in Baden-Württemberg, 4. Aufl. 1994, S. 248.

18 BVerwGE 77, 268 [273]; BGH NJW 78, 1051; das OVG Koblenz, NJW 86, 953, spricht ausdrücklich von einem Eingriff (in Art. 14 GG) durch schlicht-hoheitliches Verwaltungshandeln; der VGH Mannheim (NVwZ 2001, 574) spricht von einer Beeinträchtigung des Grundrechts aus Art. 13 GG ; Lisken/Denninger, aaO (Anm. 5), S. 242.

19 3) Хууль тогтоох байгууллага нь үндсэн хуулийн засаглалд; гүйцэтгэх, шүүх засаглал нь хууль, шударга ёсонд захирагдана.

20 VGH Mannheim, NVwZ 2001, 574; OVG Koblenz, NJW 86, 953; VGH Kassel, NJW 89, 1500; das VG München (NVwZ 2000, 461 [462] führt aus: »Die polizeilichen Realakte bedurften daher einer gesetzlichen Grundlage; die ausdrückliche Frage nach der Rechtsgrundlage stellt auch das VG Karlsruhe, VR 2002, 281 [282) (siehe später unter V.2.).

21 Im Beschluss vom 26.6.2002 (DVBI. 2002, 1351 [1355]) zur sog. Sektenwarnung befasst sich das BVerfG ausführlich mit der Frage des Gesetzesvorbehalts; siehe dazu später unter VI. ; Mussmann, aaO (Anm. 25), S. 249.

22 Schoch, aaO (Anm. 11), S. 218; Lisken/Denninger, aaO (Anm. 5), S. 246.

23 BVerwG, NJW 89, 2272 [2274] »Sektenwarnung»; grundsätzlich zur Prüfung der Rechtmäßigkeit eines Realaktes siehe Schoch, aaO (Anm. 11), S. 218.

24 BVerwG  NJW 1989, 2272 [2274]; VGH Mannheim, NVwZ 2001, 574 [575[;VG München, NVwZ 2001, 461 [463]; OLG Stuttgart, NJW 90, 2690 [2693].

25 NJW 90, 2690 (Birkel-Nudeln); Vorinstanz: LG Stuttgart, NJW 89, 2257.

26 Klaus Weber, Verwaltungsrechtliche Realakte, 2003, 27 ff. und 54 ff.

27 Мөн тэнд.,

28 Олон нийтийн газар, барилга байгууламжид зохисгүй авир гаргасан хүнд тухайн газрыг орхихыг сануулсан үйлдлийг хэлдэг.

29 Мөн тэнд.,

30 Мөн тэнд.,

31 Мөн тэнд.,

32 Мөн тэнд.,

33 Мөн тэнд.,

34 Мөн тэнд.,

35 정형근, 행정법개론 책, 2015, 213면.

36 서원우, 사실행위와 행위형식론, 고시계 39권4호(446호), 1994, 19-20면 참조

37 김남철, 행정법강론, 제4판, 박영사, 2018, 346면; 박균성, 앞의 책, 362면 참조

38 석호영, 행정상 사실행위에 관한 법적 검토, 2019, 680면.

39 권리구제=Тодорхой захиргааны актын улмаас зөрчигдсөн эрхээ захиргааны урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаагаар дамжуулан нэхэмжлэх.

40 석종현·송동수, 위의 책, 424면 이하 참조

41 석호영, 행정상 사실행위에 관한 법적 검토, 2019, 680면.

42 석종현·송동수, 위의 책, 424-426면 참조 박균성 교수님은 사실행위의 예로 폐기들의 수거, 행정지도, 대집행의 실행, 행정상 즉시강제를 들고 있고(박균성, 행정법론(상), 2018, 515면), 김남철 교수님은 사 실행위의 예로 공공시설의 설치·관리, 행정조사, 행정지도, 대집행의 실행, 불심검문, 도로의 설치, 영 엄소폐쇄조치, 단수조치 등을 들고 있다. 김남철, 앞의 책, 37면.

43 금전 출납 гэдэг ойлголт нь Захиргааны албан тушаалтан төрийн гүйлгээг бэлэн мөнгөөр авах. Тодруулбал, Газрын татвараа төрийн албан хаагчид бэлнээр өгсөн ч дараа нь үүнийг гэрчлэх баримт байхгүй гэсэн үг.

44 손재영, 경찰에 의한 은밀한 정보수집의 법적 성질, 중앙법학 제11집 제1호, 2009, 457면 이하.

45 석호영, 행정상 사실행위에 관한 법적 검토, 2019, 680면.

46 정형근, 행정법개론 책, 2015, 213면.

47 석종현·송동수, 앞의 책, 86년.

48 석호영, 행정상 사실행위에 관한 법적 검토, 2019, 682면.

49 정형근, 행정법개론 책, 2015, 214면.

50 소방기본법https://www.law.go.kr/engLsSc.do?menuId=1&subMenuId=21&tabMenuId=117&query=%EC%86%8C%EB%B0%A9%EA%B8%B0%EB%B3%B8%EB%B2%95# Сүүлд хандсан: 2024-02-27.

51 Нийтийн эрх мэдлийг хамааралгүй, эсрэг ашиг сонирхол бүхий этгээдээс хамааралтай, эсхүл зүй бусаар тэдгээртэй холбоотой байдлаар хэрэгжүүлэхгүй байх зарчим.

52 박규하, 행정상의 사실행위, 고시계, 1988, 82면; 맹장섭, 행정상 사실행위, 월간고시, 1989, 94면.

53 5-р зүйлд

국가배상법https://www.law.go.kr/lsSc.do?menuId=1&subMenuId=15&tabMenuId=81&query=%EA%B5%AD%EA%B0%80%EB%B0%B0%EC%83%81%EB%B2%95#undefined Сүүлд хандсан: 2024-02-27.

54 민법

https://www.law.go.kr/lsSc.do?menuId=1&subMenuId=15&tabMenuId=81&query=%ED%97%8C%EB%B2%95#undefined Сүүлд хандсан: 2024-03-01.

750.1. Санаатай болон болгоомжгүйгээр хууль зөрчсөн үйлдлийн улмаас бусдад учирсан хохирлыг хохирол учруулсан этгээд барагдуулах үүрэгтэй.

55 석호영, 행정상 사실행위에 관한 법적 검토, 2019, 683면.

56 정형근, 행정법개론 책, 2015, 215면.

57 https://www.law.go.kr/lsSc.do?menuId=1&subMenuId=15&tabMenuId=81&query=%EA%B2%BD%EC%B0%B0%EA%B4%80%EC%A7%81%EB%AC%B4%EC%A7%91%ED%96%89%EB%B2%95#undefined Сүүлд хандсан: 2024-03-01.

58 <개정 2018. 12. 24.>

Хохирол учруулсан буруугүй этгээд амь насаа алдах, бие махбодид гэмтэл учруулах, эд хөрөнгөөрөө хохирсон тохиолдолд

/хохирол учруулсан гэм буруугүй этгээд цагдаагийн алба хаагчийн үүргээ биелүүлэхэд сайн дураараа хамтран ажиллаж, эд зүйлээр хангасны улмаас амь насаа алдах, бие махбодид гэмтэл учруулах, эд хөрөнгөөрөө хохирсон тохиолдлууд орно/;

59 Солонгос улсын Улсын дээд шүүхийн сайт

https://glaw.scourt.go.kr/wsjo/panre/sjo100.do?contId=2101286&q=96%EB%8B%A450605&nq=&w=panre&section=panre_tot&subw=&subsection=&subId=1&csq=&groups=6,7,5,9&category=&outmax=1&msort=&onlycount=&sp=&d1=&d2=&d3=&d4=&d5=&pg=1&p1=&p2=&p3=&p4=&p5=&p6=&p7=&p8=&p9=&p10=&p11=&p12=&sysCd=WSJO&tabGbnCd=&saNo=&joNo=&lawNm=&hanjaYn=N&userSrchHistNo=&poption=&srch=&range=&daewbyn=N&smpryn=N&idgJyul=01&newsimyn=Y&trtyNm=&tabId=&save=Y&bubNm= Сүүлд хандсан: 2024-03-10.

60 석종현·송동수, 앞의 책, 215면 이하: 김남철, 앞의 책, 661면 이하 참조

61 А.Эрдэнэцогт., “Монгол Улсын Захиргааны процессын эрх зүй” УБ., 2022. Х. 244

62 Мөн тэнд.,

63 Мөн тэнд.,

64 А.Эрдэнэцогт., “Монгол Улсын Захиргааны процессын эрх зүй” УБ., 2022. Х. 245

65 А.Эрдэнэцогт., “Монгол Улсын Захиргааны процессын эрх зүй” УБ., 2022. Х. 251

66 А.Эрдэнэцогт., “Монгол Улсын Захиргааны процессын эрх зүй” УБ., 2022. Х. 252

67 Г.Банзрагч., “Захиргааны процессын эрх зүй” УБ., 2023. Х. 225

68 Мөн тэнд.,

69 Т.Мөнх-Эрдэнэ., “Монгол Улсын захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаан дахь нэхэмжлэлийн төрлүүд, тэдгээрт тавигдах урьдчилсан нөхцлийг ХБНГУ-ын Захиргааны шүүхийн тухай хуулийн жишээн дээр харьцуулах нь” бакалаврын судалгаа, УБ., 2011. Х. 38-39

70 Мөн тэнд.,

71 Мөн тэнд.,

72 ХБНГУ-ын Ханнс-Зайделийн сан, Эрх зүйн боловсрол., “Монгол Улсын Захиргааны ерөнхий хуулийн тайлбар(Судалгаа, хэрэглээний)” УБ., 2017. Х. 173

73 Napoleon Xanthoulis, “Administrative Factual Conduct: Legal Effects and Judicial Control in EU Law,” Review of European Administrative Law, n.d., 49.

74 Шүүх.мн

https://shuukh.mn/single_case/2542?daterange=2020-10-14%20-%202020-10-14&id=3&court_cat=3&bb=1

75  https://shuukh.mn/single_case/4958?daterange=2022-04-13%20-%202022-04-13&id=2&court_cat=3&bb=1

76 https://shuukh.mn/single_case/7630?daterange=2024-01-16%20-%202024-01-16&id=2&court_cat=3&bb=1

77 https://shuukh.mn/single_case/14448?daterange=2023-12-26%20-%202023-12-26&id=1&court_cat=3&bb=1

78 https://transportation.police.gov.mn/a/4834 Сүүлд хандсан: 2024-04-12.