[1] Н.Баярмаа, “Байгалийн баялаг дахь эзэн орны байнгын бүрэн эрхийн зарчим болон уул уурхайн салбарын техник эдийн засгийн үндэслэлийн хууль зүйн үр дагавар” бүтээлд тус нэр томьёог хэрэглэжээ. Дэлгэрүүлж үзэх, Хууль зүйн судалгаа бүтээлийн цахим сан, https://legaldata.mn/buteel/pdf?id=315 Сүүлд хандсан, 2024.12.12. Мөн Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Шүүх, эрх зүйн шинэчлэлт” төсөл, Олон улсын нийтийн эрх зүй, гарын авлага, Уб.,2007, тал 137-д “Улс байгалийн нөөцөө эзэмших халдашгүй эрхийн зарчим” гэж орчуулжээ. Мөн “Улс бүхэн өөрийн нутаг дэвсгэр дэх байгалийн нөөц баялгийг бүрэн эзэмшин ашиглах эрхтэй байх зарчим” гэж Т.Сэнгэдорж, С.Энхмэнд, С.Энхсаруул, Олон улсын экологийн эрх зүй, Уб.,2015, тал 13-т бичжээ.

[2] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 231

[3] Зарим бүтээлд “улс өөрийн хязгаараас гадна орчинд хохирол үл учруулах зарчим” гэж орчуулсан нь бий. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Шүүх, эрх зүйн шинэчлэлт” төсөл, Олон улсын нийтийн эрх зүй, гарын авлага, Уб.,2007, тал 137.

[4] Өмнөх эшлэл 3-д дурдсан бүтээлд, “Болгоомжлох арга хэмжээ авах зарчим” гэж орчуулжээ.

[5] Худалдаа үйлдвэрлэлийн их сургууль, Худалдааны бодлогын нэр томьёоны тайлбар толь бичиг, Уб.,2020, тал 278-д “Урьдчилан сэргийлэх зарчим” гэж орчуулжээ.

[6] Засгийн газрын 1999 оны 82 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралт “Агаарыг хамгаалах хөтөлбөр”-т “Бохирдулагч нь төлөх зарчим” гэж орчуулжээ. Дэлгэрүүлж үзэх, Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=201639 Сүүлд хандсан, 2024.12.12.  Мөн өмнөх эшлэл 5-д дурдсан бүтээлийн тал 277-д “Бохирдуулагч нь төлдөг байх зарчим” гэж орчуулжээ.

[7] Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Хөгжиж буй орнуудын 77-гийн бүлгийн дээд түвшний уулзалтын үед танилцуулсан илтгэлдээ “Нийтлэг боловч ялгаатай үүрэг хариуцлага хүлээх” зарчим гэсэн нэр томьёог хэрэглэжээ. Дэлгэрүүлж үзэх, Монцамэ цахим хуудас, https://www.montsame.mn/cn/read/326827 Сүүлд хандсан, 2024.12.13.

[8] Олон улсын хүрээлэн буй орчны эрх зүйн чиглэлээр монгол хэл дээрх бүтээл цөөн болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй. Тухайлбал, Т.Сэнгэдорж, С.Энхмэнд, С.Энхсаруул, Олон улсын экологийн эрх зүй, Уб.,2015 бүтээл хэвлэгджээ.

[9] Зарим бүтээлд “Хүнийг хүрээлэх орчны асуудлаарх 1972 оны НҮБ-ын Стокгольмын бага хурал” гэсэн орчуулыг “Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, “Шүүх, эрх зүйн шинэчлэлт” төсөл, Олон улсын нийтийн эрх зүй, гарын авлага, Уб.,2007, тал 190, “Хүрээлэх орчны талаарх НҮБ-ын Бага хурлын тунхаглал” гэж Т.Сэнгэдорж, С.Энхмэнд, С.Энхсаруул, Олон улсын экологийн эрх зүй, Уб.,2015, тал 83-д бичжээ.

[10] Principle 21. States have the sovereign right to exploit their own resources pursuant to their own environmental policies, and the responsibility to ensure that activities within their jurisdiction or control do not cause damage to the environment of other States or of areas beyond the limits of national jurisdiction.

[11] Монгол Улсын Их Хурлын тогтоол, “НҮБ-ын Бага хурлаас дэвшүүлсэн зорилтыг дэмжих тухай” 1993.06.15-ны өдрийн дугаар 43 тогтоолд “Хүрээлэн буй орчин ба хөгжлийн тухай Рио-де-Жанейрогийн тунхаглал” гэж орчуулжээ. Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=6367 Сүүлд хандсан, 2024.12.12.

[12] Principle 2. States have, in accordance with the Charter of the United Nations and the principles of international law, the sovereign right to exploit their own resources pursuant to their own environmental and developmental policies, and the responsibility to ensure that activities within their jurisdiction or control do not cause damage to the environment of other States or of areas beyond the limits of national jurisdiction.

[13] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 236.

[14] Ibid, at 236.

[15] Ibid, at 237.

[16] Principle 24. International matters concerning the protection and improvement of the environment should be handled in a cooperative spirit by all countries, big and small, on an equal footing.

[17] States and people shall cooperate in good faith and in a spirit of partnership in the fulfilment of the principles embodied in this Declaration and in the further development of international law in the field of sustainable development.

[18] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 249.

[19] Sustainable Development 27. Humanity has the ability to make development sustainable to ensure that it meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Дэлгэрүүлж үзэх, Report of the World Commission on Environment and Development : (un.org) Сүүлд хандсан, 2024.12.13.

[20] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 253.

[21] Худалдааны бодлогын нэр томьёоны тайлбар толь бичиг, Уб.,2020, тал 278-д “Урьдчилан сэргийлэх зарчим” гэж “хүрээлэн буй орчинд ноцтой эсхүл нөхөх аргагүй хохирол учруулах аюул байгаа тохиолдолд, шинжлэх ухааны бүрэн дүүрэн үндэслэл бахйгү байна гэсний үндсэн дээр, байгаль орчны доройтлоос урьдчилан сэргийлэх үр ашигтай арга хэмжээ авахыг хойшлуулах шалтгаан болохгүй байх ёстой.” гэж орчуулжээ.

[22] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 267.

[23] Principle 15 In order to protect the environment, the precautionary approach shall be widely applied by States according to their capabilities. Where there are threats of serious or irreversible damage, lack of full scientific certainty shall not be used as a reason for postponing cost-effective measures to prevent environmental degradation.

[24] 大塚直『環境法、第４版』（有斐閣、2020年）55頁。

[25] 高村ゆかり「予防原則・予防的アプローチ」西井正弘・鶴田順編『国際環境法講義』（有信堂、2021年）28頁。

[26]北村善宣『環境法、第5版』（有斐閣、2020年）55頁。

[27] Sands, Philippe. Principles of International Environmental Law. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, at 281.

[28] 北村善宣『環境法、第5版』（有斐閣、2020年）58頁。

[29] 西井正弘「国際環境法の形成と展開」西井正弘・鶴田順編『国際環境法講義』（有信堂、2021年）11頁。