[1] УДШ-ийн Захиргааны хэргийн танхимаас зохион байгуулсан “Захиргааны эрх зүйн системчлэл, хэрэглээ: харилцан хамаарал” сэдэвт олон улсын хуралд хэлэлцүүлсэн илтгэл, УБ., 2024 он

[2] Эрх зүйт ёс буюу хууль дээдлэх зарчмын хэлбэрийн шаардлагагыг Ж.Раз, Л.Фүллер, Мккормик зэрэг судлаачид нарийвчлан авч үзсэн. М.Батсуурь, “Modern Ius Naturale” Орчин үеийн жам ёсны эрх зүйн зарим асуудал, Эрх зүйт ёс. УБ, 2010, Н.Лүндэндорж, Эрх зүй судлал, УБ., 2011, О.Мөнхсайхан, Эрх зүйн философи, УБ., 2022 номоос дэлгэрүүлэн уншиж болно. Энэхүү хэлбэрийн зарчмыг Хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл боловсруулах, өргөн мэдүүлэх журмын тухай хуульд тодорхой тусгасан.     

[3] A.Marmor, INTERPRETATION AND LEGAL THEORY, Oxford University Press 95 (2005); H. L. Hart, H. L. Hart, THE CONCEPT OF LAW 124 (Clarendon press 2d ed. 1994).

[4] Үзэл санаа ба үзэл баримтлалын талаар дэлгэрүүлж, О.Мөнхсайхан. Үндсэн хуулийн хяналт ба тайлбар. УБ, 2023, 299 дэх тал 

[5] Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль, Монгол Улсын яам, агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль

[6] УДШ-ийн 2022.02.08-ны 08 дугаар тогтоолын 5, 6 дахь тал.

[7] Хууль, тогтоомжид хүнд хамаарах эрх, албан тушаалтанд хамаарах эрх зэргийг бүрэн салгаж томьёолоогүйгээс хүний эрхэд хамаарах ойлголтыг албан тушаалтанд хамааруулан хэрэглэх явдал байдаг. Хүнд хамаарах нь жам ёсны агуулгаараа эрх, эрх чөлөө, харин Үндсэн хуулиар шууд шилжүүлэн авсан эрх мэдлийн хувьд бусадтай хуваалцахгүй хэрэгжүүлэх агуулгаараа бүрэн эрх, бусад төрийн байгууллага, албан тушаалтанд хуулиар тогтоож олгосон эрх хэмжээ гэж томьёолж хэрэглэх нь зохистой гэж үздэг. 

[8] П.Очирбат, “Монгол Улсын Үндсэн хуулийг баталсантай холбогдуулж хэлсэн үг” 238 дугаар боть, 1992, 01, 13, CD-ROM1.0 дотор

[9] Улсын их хурлын дарга Ц.Нямдорж үндсэн хууль зөрчсөн эсэх, түүнийг огцруулах үндэслэл байгаа эсэх тухай маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай (legalinfo.mn)

[10] О.Мөнхсайхан, Үндсэн хуулийн хяналт ба тайлбар, УБ., 2022, 473 дахь тал

[11] УДШ-ийн хуралдааны 2019.10.21-ний 333 дугаар тогтоолын 3, 4 дэх тал.

[12] УДШ-ийн 2022.09.23-ны 340 дүгээр тогтоолын 5-7 дахь тал.

[13] УДШ-ийн 2023.02.06-ны 09 дүгээр тогтоол. Үүнтэй мөн адил дүгнэлт бүхий УДШ-ийн 2016 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 21 дүгээр тогтоол, УДШ-ийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 111 дүгээр тогтоол

[14] Монгол Улсын эрүүгийн хуулийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1.Үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй болсон, оногдуулах ялыг хөнгөрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ; 2.Үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт шинээр тооцсон, оногдуулах ялыг хүндрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан хуулийг буцаан хэрэглэхгүй; 3.Шинэ хуулиар тухайн гэмт хэрэгт оногдуулах ялын хэмжээг багасгасан тохиолдолд шүүх урьд ял шийтгүүлсэн этгээдийн ялыг шинээр тогтоосон хэмжээнд нийцүүлэн хасна.

[15] Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.Хуульд зааснаас бусад тохиолдолд иргэний хууль тогтоомжийг буцаан хэрэглэхгүй; 5.2.Шинээр баталсан хууль тогтоомж нь гэрээний нэг буюу хоёр талын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд хохирол учруулахаар бол гэрээний нөхцөл хүчин төгөлдөр байна; 5.3.Гэрээний талууд харилцан хүлээн зөвшөөрсөн тохиолдолд өмнө үйлчилж байсан хууль тогтоомжоос илүү тааламжтай нөхцөл олгож байгаа шинээр баталсан хууль тогтоомжийг хэрэглэж болно.

[16] Зөрчлийн тухай хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 4.Зөрчилд тооцохгүй болсон, оногдуулах шийтгэл, албадлагын арга хэмжээг хөнгөрүүлсэн, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ; 5.Шинээр зөрчилд тооцсон, оногдуулах шийтгэл, албадлагын арга хэмжээг хүндрүүлсэн, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан хуулийг буцаан хэрэглэхгүй.

[17] УДШ-ийн 2014.10.08-ны 223 дугаар тогтоолын 4-5 дахь тал

[18] УДШ-ийн 2020.06.03-ны 210 дугаар тогтоолын 3-4 дэх тал.

[19] Ардчилсан зарчмыг хүндэтгэж, шүүх өөрийгөө хязгаарлах зарчим зэргээр нэрлэдэг.

[20] Зарим судлаачид эрх зүйн магадлагаа гэсэн нэр томьёог дэвшүүлдэг. Ц.Цогт, Захиргааны хэргийн шүүх. УБ.

[21] Эрх зүйн зохих ёсны процедур гэж нэрлэх нь бий.

[22] УДШ-ийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 2022.11.28-ны 73 дугаар тогтоолын 6-7 дахь тал.

[23] УДШ-ийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 2018 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн 91 дүгээр тогтоол.

[24] УДШ-ийн 2020 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдрийн 177 дугаар тогтоол

[25] Орон нутгийн төсөв батлах, газар, ус, байгалийн дагалдах баялаг ашигласны төлбөрийн хэмжээ тогтоох зэрэг үйл ажиллагааг хянахдаа мөн энэхүү зарчмын хүрээнд ханддаг

[26] Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын Нэмэлт протоколын 14 дүгээр зүйлийн 7, Human Rights - Ministry of Foreign Affairs of Mongolia (mfa.gov.mn)

[27] УДШ-ийн 2020.11.02-ны 398 дугаар тогтоолын 7,8 дахь тал

[28] УДШ-ийн 2024.02.08-ны 18 дугаар тогтоолын 15.7 дахь заалт

[29] К.Осакве, Сравнительная правоведение в схемах: обшая и особенная часть. Москва, 2000, стр 43

[30] А.К.Романов. Правовая система Англии. Москва, 2000, стр 113

[31] УДШ-ийн 2021.01.18-ны 23 дугаар тогтоолын 4 дэх тал

[32]УДШ-ийн 2024.01.08-ны 06 дугаар тогтоолын 5-7 дахь тал.

[33] УДШ-ийн 2023.10.30-ны 77 дугаар тогтоолын12 дахь тал

[34] УДШ-ийн 2021.01.18-ны 23 дугаар тогтоолын 5-7 дахь тал

[35] Keenan D.Kmiec, The Origin and Current Meanings of “Judicial Activism”, 92(5) Cal. L. Rev. 1441, 1446-1447 (2004).

[36] Id. At 1448.

[37] Edward McWhinney, The Supreme Court and the Dilemma of Judicial Policy-Making, 39 Minn. L. Rev. 837, 837-838 (1955).

[38] Cass Sunstein, TAKING OVER THE COURTS, 19 (N.Y. Times 2002).

[39] Lino A. Graglia, It’s Not Constitutionalism, It’s Judicial Activism, 19 Harv. J.L. & Pub. Pol’y 293, 296 (1996) (By judicial activism I mean, quite simply and specifically, the practice by judges of disallowing policy choices by other governmental officials or institutions that the Constitution does not clearly prohibit).

[40] Cass Sunstein, supra note 5, at 42-43.

[41] Florida v. Wells, 495 U.S. 1, 13 (1990) (Stevens, J., dissenting).

[42] Diarmuid F. O’Scannlain, On Judicial Activism, Open Spaces Q., (2004).

[43] Fuad Zarbiyev, Judicial Activism in International Law, 3(2) JIDS 247-278 (2012).