Дамбын Ганхүрэл : Үндсэн хуулийг дээдлэх шүтэх ёс, түүний практик хэрэглээ: Үндсэн хуулийн хөгжлийг шинэ хандлагаар авч үзэх нь

Бүтээлийн нэр

Үндсэн хуулийг дээдлэх шүтэх ёс, түүний практик хэрэглээ: Үндсэн хуулийн хөгжлийг шинэ хандлагаар авч үзэх нь

Зохиогч

Дамбын Ганхүрэл

Тэмдэглэл

2025 оны Б.Чимидийн нэрэмжит эрдэм шинжилгээний шилдэг илтгэлийн уралдаанд хэлэлцүүлэгдсэн өгүүлэл.

Хэлбэр

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Салбар

Үндсэн хуулийн эрх зүй

Бүтээлийн товч

Бяраагийн Чимид “Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс” гэх онолын ойлголтыг дэвшүүлжээ. Гагцхүү, үүнийг практик дээрх хууль зүйн маргаан буюу хууль зүйн асуудлын шийдэл болж чадах эсэхийг энэхүү өгүүллээр туршиж үзэхийг зорилоо. Сонгон авсан 2 жишээн дээр туршиж үзэхэд “Үндсэн хуулийг дээдлэх ёс” гэх ойлголт нь практикт хэрэгжүүлэх боломжтой хууль зүйн онол мөн гэж дүгнэв.
Түүнчлэн "Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс" онол нь хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдлийн хүрээнд хуулийн зохицуулалтыг Үндсэн хууль, түүний үзэл баримтлалд нийцүүлэн хэрэглэх, тайлбарлах шаардлагатай болохыг харуулна. Цаашлаад "Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс" онолыг өргөн хүрээнд практикт хэрэглэх нь Үндсэн хуулийн хяналтыг цаашид боловсронгуй болгох, шүүх болон захиргааны байгууллагуудын шийдвэрийг Үндсэн хуультай нийцүүлэх, түүнийг “бодитоор хянах” хандлагыг бататгахад чухал ач холбогдолтой болох талаар санал дэвшүүллээ.

Түлхүүр үг

Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, эрх зүйн ухамсар, эрх зүйн үзэл баримтлал, малын учруулсан гэм хор, нийтийн дэг журам (public policy), ард түмний хүсэл зориг

Бичигдсэн огноо

2025-01-13

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2025-01-23

Товч мэдээлэл үзсэн

753

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Д.Ганхүрэл “Үндсэн хуулийг дээдлэх шүтэх ёс, түүний практик хэрэглээ: Үндсэн хуулийн хөгжлийг шинэ хандлагаар авч үзэх нь” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2268

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

[1] МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийн багш, LL.M.

[2] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 29 дэх тал.

[3] Rule of Law Institute of Australia, "What is the Rule of Law?" accessed December 26, 2024, https://www.ruleoflaw.org.au/what-is-the-rule-of-law/.

[4] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 116 дах тал.

[5] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 116 дах тал.

[6] Б.Чимид (2017) Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал (Хоёр дахь хэвлэл), 96 дах тал.

[7] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 116 дах тал.

[8] Мөн тэнд, 45 дах тал.

[9] Мөн тэнд, 48 дах тал.

[10] Мөн тэнд, 118 дах тал.

[11] "Guide to the Interpretation and Application of the New York Convention," New York Convention 1958, accessed December 26, 2024, https://newyorkconvention1958.org/index.php?lvl=cmspage&pageid=10&menu=626&opac_view=-1.

[12] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 42 дах тал.

[13] “... мэргэжилтэн авчраад бичүүлж аваад орчуулаагүй, бусдын хэлсэн зарчмын асуудлыг Монголчуудын үзэл баримтлалд түшиж авах, гээхээ өөрсдөө шийдсэн” Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 40 дэх тал.

[14] Б.Гүнбилэг Д.Ганхүрэл “Амьтны учруулсан гэм хорыг арилгуулахтай холбогдох шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ” (2023), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1791

[15] Б.Буянхишиг, Иргэний эрх зүйн тусгай анги, Соёмбо принтинг, УБ., 2010.

[16] Б.Гүнбилэг Д.Ганхүрэл “Амьтны учруулсан гэм хорыг арилгуулахтай холбогдох шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ” (2023), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1791

[17] Dannemann/Schulze (2020) German Civil Code Volume I: Books 1-3 Article-by-Article Commentary, C.H.Beck, Nomos.

[18] Монгол Улсын Дээд шүүх, Германы хамтын ажиллагааны сан (GIZ) “Монгол Улсын Иргэний хуулийн тайлбар (Гэрээний бус үүрэг IV)” 2016 он. (https://catalog.num.edu.mn/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=120355)

[19] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 43 дах тал.

[20] УДШ-ийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн 2021 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 001/ХТ2021/01551 дүгээр тогтоол.

[21] Б.Чимид (2024) Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс, Адмон принт, 66 дах тал.

[22] Мөн тэнд, 51 дэх тал.

[23] Мөн тэнд, 48 дах тал.

[24] Энэ өгүүлэлд дурдсан “Замын хөдөлгөөний дүрмийн 27.2 з/ хатуу хучилттай замд 50 м-ээс дотогш хариулгагүй мал, тэжээвэр амьтдыг оруулахгүй байх” зохицуулалт Үндсэн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5 дах хэсэгт нийцэж буй эсэх гэх мэт.