Лхагвасүрэнгийн Галбадар : Эрүүгийн хуулийн динамик тайлбар Dynamic interpretation of the criminal code

Бүтээлийн нэр

Эрүүгийн хуулийн динамик тайлбар Dynamic interpretation of the criminal code

Зохиогч

Лхагвасүрэнгийн Галбадар

Хэлбэр

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Салбар

Эрх зүйн онол & Философи, Шүүх эрх мэдэл

Бүтээлийн товч

Хураангуй: Шүүх хууль тайлбарлах эрх хэмжээтэй юу? Хэрэв тийм бол шүүгч бүр хууль тайлбарлах уу? Хууль тайлбарлах онол гэдэгт юуг ойлгох вэ? Эрүүгийн хуулийг тайлбарлах хэмжээ хязгаар юу вэ? Эдгээр асуултын хариултыг Англи-Америкийн болон Эх газрын эрх зүйн бүлийн тогтолцоонд хууль тайлбарлах ижил төсөөтэй динамик тайлбарын онолын хүрээнд авч үзэхийг зорьсон юм. Хууль тогтоогчийн санаа, зорилго, хуулийн анхны утга агуулга цаг хугацааны туршид өөрчлөгдөж нийгмийн харилцаа, хөгжлийн явцад анхны утгаас өөрөөр тайлбарлах, хууль тайлбарлахдаа хуулийн үг үсэг, бичвэрт анхаарал хандуулахаас илүүтэйгээр зохицуулж буй нийгмийн харилцааны өөрчлөлт, хөгжлийн хүрсэн түвшинд хуулийг тайлбарлах онолыг хэрэглэх хэрэгцээ шаардлага зүй ёсоор урган гардаг байна. Хууль тайлбарлах динамик онолыг дэмжигчдийн байр суурь болон мөн шүүмжлэгчдийн шүүмжилж буй үндэслэл шалтгааныг тодруулан гаргаж ирэхийн зэрэгцээ энэхүү онолыг эрүүгийн эрх зүйд, Эрүүгийн хуулийн хэм хэмжээг тайлбарлахад хэрэглэх эсэх талаар онолын асуудлыг товчхон хөндөхийг зорьсон болно.

Abstract: Do the courts have the competence to interpret the law? If so, would every single judge be interpreting the law? What is meant by the theory of interpreting the law? What are the limits applicable to the interpretation of the Criminal Code? The theory of dynamic interpretation is one which applies the same concept of interpreting the law in both the Anglo-American and continental systems. The fact that the legislator's intentions and purposes as well as the originally intended meaning of the law change over time through the course of the constantly evolving social affairs and development necessitates that the law is interpreted differently from its originally intended meaning. Furthermore, the law is interpreted applying the theory in accordance with the most recent standard norms of the contemporary social relations and development, rather than heeding the originally intended wording and text alone. In addition to clarifying the position of the proponents of the dynamic theory of interpreting the law and the reasons behind the opponents’ criticism, this study intends to also briefly address the matter as to whether this theory can or should be applied in interpreting the Criminal Code as well as the legal norms therein.

Түлхүүр үг

Түлхүүр үг: хуулийн тайлбар, шүүх эрх мэдэл, эрх мэдэл хуваарилах онол, хууль тайлбарлах динамик, статик, объектив, субъектив онол, хууль тайлбарлах арга, эрүүгийн хуулийн тайлбар, хууль ёсны зарчим, шүүхийн жишиг, практик, хууль тайлбарлах хэмжээ хязгаар.

Key words: interpretation of law, judicial power, theory of distribution of powers; dynamic, static, objective and subjective theories on the interpretation of law; methods of interpreting the law, interpretation of the Criminal Code, legal principles, judicial precedents, practice of interpretation, and scope and limits of interpreting the law.

Бичигдсэн огноо

2024-06-26

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2025-05-14

Товч мэдээлэл үзсэн

Бүрэн эхээр нь үзсэн

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Л.Галбадар “Эрүүгийн хуулийн динамик тайлбар Dynamic interpretation of the criminal code” (2024), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2393

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

[1] Роналд Дворкин, Орч Я.Очирсүх, Хуулийн эзэнт гүрэн, 2015, 17 дахь тал.

[2] Н.Лүндэндорж, Монгол Улсын Үндсэн хууль шинжлэх ухааны тайлбар, 2022, 807 дахь тал.

[3] Мэл Томпсон, Орч Б.Батчулуун, Философи, 2023, xviii тал.

[4] С.Нарангэрэл, Монгол Улсын хууль зүйн нэвтэрхий толь бичиг, 2021, 522 дахь тал.

[5] Н.Лүндэндорж, Монгол Улсын Үндсэн хууль шинжлэх ухааны тайлбар, 2022, 811-812 дахь тал.

[6] Ж.Ж.Руссо, Орч Ц.Батбуян, Нийгмийн гэрээ, 2016. 64 дэх тал.

[7] Ronald Dworkin, Law as Interpretation, эх сурвалж: www.jstor.org

[8]Д.Баярсайхан, Эрх зүйн онол, 2010, 200-201 дэх тал.

[9] С.Нарангэрэл, Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй, Ерөнхий анги, 1999, 83 дахь тал.

[10]Т.Мэндсайхан, Эрүүгийн хуулийг нэг мөр ойлгож хэрэглэх арга зүйн зарим асуудал, Шударга ёсны хэмжүүр, 2012, №09 (009), 15 дахь тал.

[11] Ж.Эрдэнэбулган, Г.Эрдэнэбат, Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүйн удиртгал, 2004, 82 дахь тал.

[12] Д.Сүнжид, ХБНГУ-ын хуулийг тайлбарлах субъект, арга зүй, (өгүүлэл), Эх сурвалж: legaldata.mn.

[13] …хуулийн үг, бүтэц, зоригдолд ач холбогдол өгдөг хэсгийг “орижиналист” гэж нэрлэх ба үр дүн, шүүхийн шийдвэр, жам ёсны онолыг голчилдог хэсгийг “нон орижиналист гэдэг” Д.Гангабаатар, Үндсэн хуулийн эрх зүй, 2017, 133 дахь тал.

[14] ...шүүгч хуулийг хэрэглэхдээ хууль тогтоогчийн санаа бодол буюу улс төрийн бодлогыг ойлгох нь чухал. Энэ бол шүүгч хууль тайлбарлан хэрэглэх гараа мөн. Түүний талаарх бие даасан онолыг Originalism гэдэг. ...Originalism АНУ-ын Үндсэн хуулийн эрх зүйд 1980-аад оны үед бий болсон бөгөөд хууль тогтоогчийн анхны санаа бодол, зорилгыг парламентын хуралдааны тэмдэглэл зэргийн тусламжтайгаар тодорхойлох замаар хэм хэмжээний гол утга санааг тайлбарлах, мөн хэм хэмжээний гол утга санаа, агуулгыг үг хэллэгийн уг гарвал үндсээр хөөн тайлбарлах гэсэн хоёр хандлагын хүрээнд хөгжиж байна. Originalism-ын хоёр урсгал хууль хүчин төгөлдөр байх хугацааны хууль тайлбарлах элемент, орчин үеийн ойлголт болон үгний орчин цагийн утга санааг анхаарч авч үздэггүйгээрээ нийтлэг. Originalism-ын хувьд хуулийн бүтээцийг биш зөвхөн хууль тогтоогчийн санаа бодлыг нээн илрүүлж, түүгээр хууль тайлбарлахад чиглэдэг. Н.Лүндэндорж, Монгол Улсын Үндсэн хууль шинжлэх ухааны тайлбар, 2022, 814 дэх тал.

[15] Ruth Sullivan & Elmer Driedger, Sullivan and Driedger on the Construction of Statutes, 4th ed, 2002, 105.

[16] William N Eskridge, Dynamic Statutory Interpretation, 1994, p 9–11.

[17] Pierre-Andre Côté, The Interpretation of Legislation in Canada, 1992, p 7.

[18] Francis Bennion. Statutory Interpretation. 1992. 618.

[19] Randal N. M. Graham. Right Theor Right Theory, Wrong Reasons: Dynamic Interpretation, the Charter and “Fundamental Laws”. The Supreme Court law review. Vol 34. (Article 7) 2006, 175.

[20] Ruth Sullivan & Elmer Driedger, supra note 15. 106-107.

[21] Randal N. M. Graham. Supra note 19.

[22] Pierre-Andre Côté, The Interpretation of Legislation in Canada, 2d ed, 1992, 20.

[23] Randal N. M. Graham. Supra note 19.

[24] Н.Лүндэндорж, Монгол Улсын Үндсэн хууль шинжлэх ухааны тайлбар, 2022, 814 дэх тал.

[25] Д.Сүнжид, ХБНГУ-ын хуулийг тайлбарлах субъект, арга зүй, Эх сурвалж: legaldata.mn.

[26] Robert Alexy, A Theory of Legal Argumentation, 1989, 236–239.

[27] Franz Bauer, Historical Arguments, Dynamic Interpretation, and Objectivity: Reconciling Three Conflicting Concepts in Legal Reasoning. Max Planck Institute for Comparative and International Private Law Research Paper Series, No. 22/31. Эх сурвалж: ssrn.com

[28] Jörg Neuner, Die Rechtsfindung contra legem, 2005, 86–87, 140.

[29] Christian Hillgruber in Günter Dürig et al (eds), Grundgesetz Kommentar, 2021, 55–74.

[30] Ronald Dworkin, Law’s Empire, 1986, 1-3.

[31] Kent Greenawalt, Statutory and Common Law Interpretation , 77.

[32] Christian Baldus, Gut meinen, gut verstehen? Historischer Umgang mit historischen Intentionen in Baldus, 2013, 13–14.

[33] Ralf Poscher, Rechtsdogmatik als hermeneutische Disziplin’ in Jakob Nolte et al (eds), Die Verfassung als Aufgabe von Wissenschaft, Praxis und Öffentlichkeit, 2014, 203, 208.

[34] Antonin Scalia and Bryan A Garner, Reading Law, 2012, 377.

[35] С.Нарангэрэл, Монгол Улсын хууль зүйн нэвтэрхий толь бичиг, 2021, 617 дахь тал.

[36] Т.Золбоо, Гэмт хэргийн бүрэлдүүн, 2023, 23 дахь тал.

[37] Мөн тэнд, 27 дахь тал.

[38] Эх сурвалж: https:legalinfo.mn

[39] С.Нарангэрэл, Ж.Эрдэнэбулган, Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: үзэл баримтлал, уламжлал, сургамж, 2019, 15 дахь тал.

[40] Мөн тэнд, 15-23 дахь тал.

[41] Richard A.Myren, Law and Justice An Introduction. Californa, 1988, р 74

[42] С.Нарангэрэл, Ж.Эрдэнэбулган, Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй: үзэл баримтлал, уламжлал, сургамж, 2019, 16 дахь тал.

[43] Э.Хилгендорф. Орч П.Чанцалдулам, Германы эрүүгийн эрх зүйн ерөнхий анги, 2015, 21-24 дэх тал.

[44] Т.Золбоо, Эрүүгийн эрх зүй Ерөнхий анги Гэмт хэргийн бүтээц, 2023. 28-29 дэх тал.

[45] Э.Хилгендорф, Орч П.Чанцалдулам, Германы эрүүгийн эрх зүйн ерөнхий анги, 2015, 23 дахь тал.

[46] Ц.Цогт, С.Цэрэндолгор, Монгол Улсын Шүүхийн тогтолцоон дахь Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх чиг үүрэг: Хууль хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах нь. Монголын төр, эрх зүй сэтгүүл, №1 (103), 2023, 40 дэх тал.

[47] С.Бат-Орших, Монгол Улс дахь шүүхийн жишиг, Монголын төр, эрх зүй сэтгүүл, №1 (103), 2023, 83-84 дэх тал.

[48] Оюуны-Инноваци ТББ, Stare decisis буюу жишгээр шийдвэрлэх зарчим Монгол Улсын эрх зүйн системд нутагших эхлэл тавигдсан уу?, Эрх зүй & инноваци, №4, 2021, 2-3 дахь тал

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ