Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлд “Монгол Улсын иргэн дараахь үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдэлнэ” гээд тус зүйлийн 14/-т “Монгол Улсын хууль, олон улсын гэрээнд заасан эрх, эрх чөлөө нь зөрчигдсөн гэж үзвэл уул эрхээ хамгаалуулахаар шүүхэд гомдол гаргах, бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, ... эрхтэй.” гэж заасан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, иргэнийг хохирсон гэж шүүхээс тогтоосон тохиолдолд уг хохирлыг арилгуулах эсхүл нөхөн төлүүлэх эрхийг иргэн баталгаатай эдлэх бөгөөд уг эрхээ эдлэх нөхцөл боломжийг Монгол Улсын төрөөс хангах үүрэгтэй.
Гэтэл өнөөгийн Монгол Улсын шүүх дээрх эрүүл мэндтэй холбоотой хохирлыг нөхөн төлүүлж буй зарим практикыг авч үзвэл, иргэн дээр дурдсан үндсэн эрхээ эдлэх, хохирлоо нөхөн төлүүлэхэд хууль хэрэглээний зарим асуудлууд тулгарч байгаа бөгөөд үүнийг дан ганц шүүх эрх мэдлийн хүрээнд даван туулахад ярвигтай байгаа тал ажиглагдсан.
Илтгэлд, үндсэн 2 асуудлыг хөндсөн болно. Нэгдүгээрт, эмчийн буруу оношлосны улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхэд тулгарч буй асуудал, хоёрдугаарт эдийн бус хэлбэрээр эрүүл мэндээрээ хохирсон тохиолдолд хохирлоо нөхөн төлүүлэхэд тулгарч буй асуудлыг тус тус авч үзсэн. Асуудал бүрт шүүхийн бодит шийдвэрийг жишээ татсан учир уншигч ахай болон уг сэдвээр цааш нь гүнзгийрүүлэн судлах хүнд нэмэр болно гэж найдаж байна.

Эрүүл мэндэд учирсан хохирол, сэтгэл санааны гэм хор, эмчийн буруу онош, шалтгаант холбоо, хохирол нөхөн төлүүлэх,