Улсын Их Хурлын гишүүнийг бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эрх зүйн зохицуулалт

Осоржингийн Хишигмөнх

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Үндсэн хуулийн эрх зүй

Монгол Улсад хууль ёсоор оршин суугаа хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө тэгш байна, хүнийг эрхэлсэн ажил, албан тушаалаар ялгаварлан гадуурхаж үл болно хэмээн Үндсэн хуулиндаа тусгасан. Ардчилсан улс болохынхоо хувьд төлөөллийн ардчиллын зарчмаар сонгуулиар өөрийн төлөөлөөний хүнээ сонгож төрийн үйл ажиллагааг эрхлүүлэхээр илгээдэг болоод багагүй хугацааг үджээ. Ард түмнээс сонгогдсон төлөөлөгч болох Улсын Их Хурлын гишүүн бүрэн эрхийнхээ хугацаанд хууль зөрчих , өөрсдөө ашигтай нөхцөл байдлыг бүрдүүлэх , гэмт хэрэг үйлдэх г.м олон асуудалд холбогдон төрд итгэх ард түмний итгэлийг бууруулж байна. 1992 оноос өнөөг хүртэл нийтдээ арав гаруй гишүүний бүрэн эрхийг гэмт хэрэгт холбогдсон асуудлаар шалгахаар түдгэлзүүлэх хүсэлтийг Улсын Их Хуралд гаргасан боловч 3 гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэн шалгах боломжийг олгосноор гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдож шүүхээс ял оноосон байдаг. Ерөнхий прокуророос 2018 он гарсаар нэг гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх хүсэлтийг Улсын Их Хуралд гаргасан боловч Улсын Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдлын хорооноос Улсын Их Хурлын тухай хуульд зохих нэмэлт, өөрчлөлтийг хийсний дараа шийдвэрлэх боломжтой, ерөнхий прокурорт хүсэлт тавих эрх нь ч байхгүй болчихсон учраас одоо шийдвэрлэх боломжгүй гэсэн тайлбарыг өгсөн. Дахин гишүүд гэмт хэрэгт холбогдсон асуудал яригдаж олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр хэн холбогдсон нь тодорхой болж буй нь ард түмэн Улсын Их Хурлын гишүүдэд шүүмжлэлтэй хандах, ёс зүйгүй харилцаа, бие авч яваа байдалд харамсах, гэмт хэрэгт холбогдсон эсэхийг нь шалгуулах хүсэл сонгогчдод хэдийнээ бий болжээ.
Зарим судлаачид Үндсэн хуулийн Улсын Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдалд өөрчлөлт оруулах ч талаар ярих болж үндэслэлийг “халдашгүй байдлыг цадиггүй байх боломж мэт ойлгож хэлэх хэлэхгүй үгийн ялгааг мэдрэхээ больж, хэлсэн үг, хийсэн хэргийнхээ төлөө хариуцлага хүлээдэггүй дархлаа мэтээр ойлгон газар авч, түүнийг төр өөгшүүлээд байвал нийгэм цадигаа алдан дэг журам, эмх цэгц, ёс алдагдаж ард түмэндээ хайрлан хүндлэгдэх ариун ёс талаар болно” гэж үзсэн нь өнөөгийн нийгмийн төрийн түшээдийн хариуцлаггүй, ёс зүйгүй үйлдэл, бодит байдалтай салшгүй холбоотой. Хуулиар Улсын Их Хурлын гишүүнд олгосон бүрэн эрх нь хэний ч нөлөөллөөс ангид шудрагаар ажлаа хийх боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор ард түмнээс өгсөн эрх юм. Ард түмнээс өгсөн бүрэн эрхээ ард түмнийхээ эрхийг зөрчихөд ашиглаж байгаа тэдэнд халдашгүй байх эрх зохимжтой эсэхэд эргэлзэх цаг үе иржээ. Иймээс Үндсэн хуулийн үзэл санаа болон холбогдох эрх зүйн зохицуулалтыг судлах, бодит байдалд дүн шинжилгээ хийх, бусад улсын зохицуулалтыг авч үзэх замаар Улсын Их Хурлын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх асуудлыг судлан шийвэрлэж болох зарим арга замыг эрэлхийллээ.

Улсын Их Хурлын гишүүн, бүрэн эрх, халдашгүй байдал, эргүүлэн татах, түдгэлзүүлэх

2018-05-01

11

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2019-11-08

4458

49

32

О.Хишигмөнх “Улсын Их Хурлын гишүүнийг бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх эрх зүйн зохицуулалт” (2018), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/598

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх