Ардчилсан нийгмийн гол шинж нь чөлөөт, шударга сонгууль бөгөөд нийгмийн шударга ёсыг эрхэмлэн дээдлэгч ард түмэн өөртөө үйлчлүүлэх, эрх чөлөө, эд хөрөнгөө хамгаалуулах, сонирхлын үүднээс төр гэгч “аппаратыг” эмхэтгэн байгуулагдахыг дэмжин зөвшөөрдөг бөгөөд түүнийг эрх зүй, хууль тогтоомжоор зохицуулж ирсэн.
Сонгууль бол улс төрийн үйл явцын чухал бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд үндсэн зорилго нь төр засгийн эрх барих байгууллага, тодорхой эрх мэдлийн албан тушаалтныг иргэдийн оролцоотойгоор санал хураалтаар шалгаруулан томилоход оршдог нэг талаас улс төрийн үзэгдэл, нөгөө талаас иргэдийн үндсэн улс төрийн эрхийг хангахад чиглэгддэг хууль зүйн шинжтэй ойлголт юм.
Монгол улс нь иргэдийн сонгох, сонгогдох эрхийг хууль, эрх зүйн хувьд Монголулсын Үндсэн хуулиараа баталгаажуулсан. Гэсэн хэдий ч Монгол улсын сонгуулийнэрх зүйн зохицуулалт, сонгуулийн тогтолцооны хэрэгжилтийн өнөөгийн байдлыгиргэний сонгох эрхийн хэрэгжилттэй харьцуулан үнэлэх замаар зарим санал дэвшүүлэхээр уг сэдвийг сонгон авсан болно.

сонгууль, сонгуулийн тогтолцоо, мажоритари буюу олонхийн саналаар, пропорциональ буюу хувь тэнцүүлэх, холимог тогтолцоо,