Бүтээлийн нэр
Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба Монгол Улсын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй байдал
Тэмдэглэл
Энэхүү судалгааг Нээлттэй Нийгэм Форумын санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр гүйцэтгэсэн болно. Судалгааг бүрэн эхээр нь ННФ-ын forum.mn вэб сайтаас давхар үзэх боломжтой.
Хэлбэр
Эрх зүйн шүүмж
Салбар
Гэм хорын эрх зүй
Бүтээлийн товч
Энэхүү судалгаагаар эдийн бус хохирлын талаарх шүүхийн байр суурийг онолын үндсэн дээр тодруулах, эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлэхэд шүүхэд тулгарч буй асуудлыг шүүхийн шийдвэрт үндэслэн авч үзсэнээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлэх тогтолцооны чиг үүрэг, ач холбогдлыг
тодорхойлохыг зорилоо. Мөн манай улсад эдийн бус хохирлыг хэрхэн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх боломжтой талаар санал, зөвлөмж боловсруулах нь судалгааны ажлын зорилгод багтана.
Уг судалгааг хийж гүйцэтгэхдээ онолын судалгааны болон тохиолдол судлах арга, эрх зүйн орчны болон гадаад улсын эрх зүйн харьцуулсан судалгаа, мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх зэрэг нийтлэг аргыг хэрэглэлээ.
Тохиолдол судлах хүрээнд хүний амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүндээс бусад нийтлэг бус эрхийн зөрчилд эдийн бус хохирлыг нэхэмжилсэн хэд хэдэн шийдвэрт төвлөрч, нэхэмжлэгчийн эдийн бус хохирлыг шаардсан үндэслэл, нотлох баримтын бүрдүүлэлт, мөн шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүнээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн эсхүл татгалзсан үндэслэлд дүн шинжилгээ хийв.
Харьцуулсан судалгааны аргын хүрээнд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс (ХБНГУ), Оросын Холбооны Улс (ОХУ), Япон Улс, Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ) зэрэг гадаадын зарим улс оронд эдийн бус хохирлыг үнэлэн төлүүлж буй арга, зарчим, шалгуур үзүүлэлтүүдийг судалж, дүгнэлт, санал боловсрууллаа. ХБНГУ, ОХУ-ыг манай улсын Иргэний хуулийн эх хуулиуд гэсэн шалтгаанаар сонгон авсан бол Япон Улсыг эдийн бус гэм хорыг хамгийн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрдөг орнуудын тод жишээ болох үүднээс сонгон авч судалсан болно. Харин АНУ нь эдийн бус хохирлын тэс өөр онол нэвтрүүлсэн Англо-Саксоны орнуудын төлөөлөл юм.
Онолын судалгааны аргын хүрээнд эдийн бус хохирлын онолын үндсэн хоёр ойлголт болох Natural restitution болон Punitive damage зэргийг судлан шинжлэхээс гадна эдийн бус хохирлыг “өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”, “хязгаарлагдмал хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”-ыг шинж чанар, онцлог, зорилго, хэрэглэдэг улс орнуудынх нь хамт судаллаа.
тодорхойлохыг зорилоо. Мөн манай улсад эдийн бус хохирлыг хэрхэн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх боломжтой талаар санал, зөвлөмж боловсруулах нь судалгааны ажлын зорилгод багтана.
Уг судалгааг хийж гүйцэтгэхдээ онолын судалгааны болон тохиолдол судлах арга, эрх зүйн орчны болон гадаад улсын эрх зүйн харьцуулсан судалгаа, мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх зэрэг нийтлэг аргыг хэрэглэлээ.
Тохиолдол судлах хүрээнд хүний амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүндээс бусад нийтлэг бус эрхийн зөрчилд эдийн бус хохирлыг нэхэмжилсэн хэд хэдэн шийдвэрт төвлөрч, нэхэмжлэгчийн эдийн бус хохирлыг шаардсан үндэслэл, нотлох баримтын бүрдүүлэлт, мөн шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүнээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн эсхүл татгалзсан үндэслэлд дүн шинжилгээ хийв.
Харьцуулсан судалгааны аргын хүрээнд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс (ХБНГУ), Оросын Холбооны Улс (ОХУ), Япон Улс, Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ) зэрэг гадаадын зарим улс оронд эдийн бус хохирлыг үнэлэн төлүүлж буй арга, зарчим, шалгуур үзүүлэлтүүдийг судалж, дүгнэлт, санал боловсрууллаа. ХБНГУ, ОХУ-ыг манай улсын Иргэний хуулийн эх хуулиуд гэсэн шалтгаанаар сонгон авсан бол Япон Улсыг эдийн бус гэм хорыг хамгийн өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрдөг орнуудын тод жишээ болох үүднээс сонгон авч судалсан болно. Харин АНУ нь эдийн бус хохирлын тэс өөр онол нэвтрүүлсэн Англо-Саксоны орнуудын төлөөлөл юм.
Онолын судалгааны аргын хүрээнд эдийн бус хохирлын онолын үндсэн хоёр ойлголт болох Natural restitution болон Punitive damage зэргийг судлан шинжлэхээс гадна эдийн бус хохирлыг “өргөн хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”, “хязгаарлагдмал хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх онол”-ыг шинж чанар, онцлог, зорилго, хэрэглэдэг улс орнуудынх нь хамт судаллаа.
Түлхүүр үг
эдийн бус хохирол, сэтгэл санааны хохирол, хохирол нөхөн төлүүлэх, сэтгэл санааны хохирлыг үнэлэх
Бичигдсэн огноо
2022-12-20
Хуудсын тоо
123
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2023-02-28
Товч мэдээлэл үзсэн
2693
Бүрэн эхээр нь үзсэн
145
Эшлэлийн тоо
99
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Л.Амгаланбаатар
Б.Ариунзаяа
Х.Норовсүрэн
“Эдийн бус хохирол нөхөн төлүүлэх тогтолцооны талаарх онолын асуудал ба Монгол Улсын шүүхээр эдийн бус хохирлыг нөхөн төлүүлж буй байдал” (2022), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1514
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Д.Ганзориг - "Хуульчдын холбоо ба Захиргааны эрх зүй" сэдэвт хүндэтгэлийн лекц
5 days ago

“Хиймэл оюун ба эрх зүйн тогтолцоо” олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал
6 days ago

S2EP19. П.Намуун - Хууль бусаар мөрдөж мөшгих гэмт хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийх дүн шинжилгээ
2 weeks ago

2025 оны 4 дүгээр сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
3 weeks ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Үл хөдлөх эд хөрөнгөд ипотек тогтоож “буцаан худалдан авах үүрэг ногдуулах” боломжтой юу ?
2025-05-25
-
Газрын тосны тухай хууль, Төсвийн тухай хуулийн зарим заалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх асуудлаар үүсгэсэн маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэрэгсэхгүй болгосон Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 14 дүгээр магадлалын тойм
2025-05-21
-
Шинжээч хохирогчийн сэтгэцэд “хохирол учраагүй” гэж дүгнэсэн байхад шүүх хохирлыг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахаар шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй
2025-05-19
-
Хүүхлээ Одонтуяа
2025-05-23 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Нямсамбуугийн Оюунтунгалаг
2025-05-23 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Төмөрбаатарийн Лхагважаргал
2025-05-23 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Нямдоогийн Баярмаа
2025-05-22 Нэг сэдэвт бүтээлдуудаж байна ! -
Чадраабалын Баатар
2025-05-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Энхтүвшингийн Одончимэг
2025-05-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Нурболатын Алтынбек
2025-05-20 Хууль зүйн орчуулгадуудаж байна ! -
Judilogy
2025-05-20 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Батбилэгийн Пүрэвдагва
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмсэн зарим зүйл, хэсэг үндсэн хууль зөрчсөн үү?2025-05-19 Нийтлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2025-05-19 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна !