Бүтээлийн нэр
Шүүхийн шийдвэрт хийсэн философийн дүн шинжилгээ: “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс халагдсан ажилчдын хэрэг (2019)
Зохиогч
Нямдаваагийн Отгонцэцэг
Хэлбэр
Эрх зүйн шүүмж
Салбар
Эрх зүйн онол & Философи
Бүтээлийн товч
Роналд Дворкины “Хуулийн эзэнт гүрэн” номонд тэмдэглэснээр шүүхээс аливаа хэрэг маргааныг шийдвэрлэхдээ ерөнхийдөө гурван асуудлын хүрээнд шийдвэрлэдэг. Нэгдүгээрт, бодит хэрэг явдал, баримт нотолгоо буюу яг юу болсон талаар, Хоёрдугаарт, холбогдох хууль тогтоомж нь юу вэ? Гуравдугаарт, аль нь илүү шударга, ёс зүйтэй шийдвэр болох талаар маргадаг. Гэхдээ хуулийн текст бүрхэг, ойлгомжгүй нөхцөлд тухайн хэрэг маргаан дээр хууль тайлбар шаардаж байдаг. Хэрэв "хууль" хууль ёсны шинжээ хадгалж үлдэхийг хүсвэл “хэцүү хэргүүд”-ийг шийдвэрлэхэд "хууль" юу шаардаж байгааг харуулах нэгдсэн нэг зарчим байх ёстой. Дворкин үзэхдээ, “хэрэв шүүгчдийн хуулийг тайлбарлах аргад ямар нэг зарчим үйлчлэхгүй бол шүүгчид хуулийг тайлбарлах биш харин шинээр бүтээж байна” гэж үзсэн. Тиймээс үндэслэлтэй сайн тайлбар бол тухайн маргааныг шийдэх суурь хууль болон улс төрийн ёс суртахуунтай нийцэж байх ёстой гэжээ. Гэсэн хэдий ч шүүгч, хуульчидын дунд хуулийн үндэс суурийн талаарх гурван төрлийн интерпретив үзэл баримтлал байдаг. Энэ нь “шүүгч нар маш ховор нөхцөл байдлаас бусад тохиолдолд өөрийн нийгэмлэгийн эрх зүйн тогтсон конвенциудыг хүндэтгэн сахиж байх ёстой” гэж үздэг конвенционализм, “хууль бол нийгмийн сайн сайхан ирээдүйд үйлчлэгч” хэмээн үздэг прагматизм, болон энэ хоёр үзлийн дундыг баримталсан “хууль бол шүүгч өмнөх тогтолцоонд бий болсон хууль, аливаа актыг үгүйсгэхгүйгээр ирээдүйд чиглэсэн шийдвэр гаргах. Ингэхдээ шударга ёс, ёс зүйд нийцүүлэн түүнийг тайлбарлах явдал” гэж үздэг хуулийн интегрити (бүхэллэг чанар) юм.
Ардчилсан улсад шүүхийн үйл ажиллагааг хариуцлагажуулах гол механизм бол тэдний шийдвэрийн үндэслэл болсон дүгнэлтийг судалгааны үндэслэлтэйгээр хэлэлцүүлэх явдал юм. Энэхүү өгүүлэлд шүүгчид аливаа хэрэг маргааныг шийдвэрлэхдээ дээрх интерпретациудаас алийг нь баримталбал зохистой болохыг Монгол улсад үүссэн хэцүү хэргийн шүүхийн шийдвэрт философийн анализ хийх замаар тайлбарлах болно.
Түлхүүр үг
Эрх зүйн философи, интегрити, хууль тайлбарлах, Р.Дворкин, Хуулийн эзэнт гүрэн, конвенционализм, прагматизм
Бичигдсэн огноо
2021-05-20
Хуудсын тоо
7
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2023-03-29
Товч мэдээлэл үзсэн
2835
Бүрэн эхээр нь үзсэн
323
Эшлэлийн тоо
14
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Н.Отгонцэцэг “Шүүхийн шийдвэрт хийсэн философийн дүн шинжилгээ: “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс халагдсан ажилчдын хэрэг (2019)” (2021), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1530
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1. Улсын Дээд шүүх ,Д.Ц-,О.Х-,Б.Ч нарын нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай, 2020, http://new.shuukh.mn/irgenhyanalt/7134/view

2. Р.Дворкин,Хуулийн эзэнт гүрэн, орч.Я.Очирсүх (УБ 2015), 18

3. Hardcase

4. Р.Дворкин, Хуулийн эзэнт гүрэн, орч.Я.Очирсүх (УБ2015), 104-217.

5. О.Мөнхсайхан, Цэцийн шийдвэрт дүн шинжилгээ хийх аргачлал: УИХ э.Н.Хайдав (2007)

6. Засгийнгазартэрхолгохтухай, 1.1хэсэг, 1991..

7. Улсын Дээд шүүх ,Д.Ц-,О.Х-,Б.Ч нарын нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай, 2020, http://new.shuukh.mn/irgenhyanalt/7134/view

8. Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хууль, 15.4 хэсэг, 1997

9. Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүний 2019 оны 3 дугаар сарын18-ны өдрийн 56 дугаар тогтоолоор Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсгийн дагууу хууль Үндсэн хуульд нийцсэн эсэх асуудлыг хянан шийдвэрлэх боломжгүй гэж үзэн маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагаа үүсгэхээс татгалзжээ. https://legalinfo.mn/law/details/15259?lawid=15259

10. Р.Дворкин, Matter of Principle, (Харвард 1985), 425.

11. Р.Дворкин, Хуулийн эзэнт гүрэн, орч. Я.Очирсүх (УБ2015), 55.

12. Мөн тэнд. 65

13. Maartet Feteris, Development of the Law by Supreme Courts in Europe, 2017, 167.

14. Р.Оюундэлгэр, УДШ-ийн хууль хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах чиг үүрэг ба хяналтын журмаар гаргах гомдолд хязгаарлалт тавих асуудал, 2021, 4.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Дам эшлэл (Secondary referencing/citing) авах тухай

2 days ago

“Сонгууль – 2024” эрдэм шинжилгээний илтгэлийн уралдаан зохион байгуулах удирдамж

6 days ago

Т.Алтангэрэл: Гадаадын хөрөнгө оруулалтын бодлого бол асар нарийн бодлого

1 week ago

2024 оны 10 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа (ranking)

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд