Өрсөлдөөний тухай хуулийн зорилго нь хэрэглэгчийн сайн сайхан байдал байх тухай үзэл баримтлалыг дэлхий нийтээр нийтлэг хүлээн зөвшөөрч буй боловч яг ямар түвшинд, хэрхэн хамгаалах тухай онолын олон чиг хандлага бий болсон байна. Ийнхүү онолын нэгдсэн дүгнэлтэд хүрээгүй тул дэлхийн өрсөлдөөний тухай хуулийн түүхэн хөгжилд гол нөлөө үзүүлсэн АНУ болон Европын холбоо, мөн Монгол улстай харьцуулахад ач холбогдолтой байдлыг нь харгалзан ХБНГУ-тай харьцуулсан судалгаа хийж нийтлэг ямар зохицуулалт үйлчилж буйг тодруулахыг хичээлээ.
Дэлхийн ихэнх улс орнууд өрсөлдөөний тухай хуулийн зорилго нь хэрэглэгчид сайн сайхан байдлыг авчрах, хэрэглэгчийн ашиг, сонирхлыг хамгаалах байх тухай хууль, тогтоомждоо тусгасаар байна. Гэтэл Монгол Улсад өмнө нь үйлчилж байсан болон одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй Өрсөлдөөний тухай хуулийн зорилгод энэ агуулгын тухай огт тусгаагүй байгаа нь энэ зохицуулалтыг шинэчлэх, холбогдох судалгааг хийх шаардлагыг үүсгэжээ.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
ЭХ СУРВАЛЖ
1. Ном, сурах бичиг
1) Чимид, Б. (2002). Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал. Улаанбаатар, Монгол.
2) Совд, Г. Жанцан, Н. Амарсанаа, Ж Жанцан, С. (2000). Монгол Улсын Үндсэн
хуулийн тайлбар.
3) Банзрагч, Г. (2013). Эдийн засгийн захиргааны эрх зүй. Улаанбаатар, Монгол:
Пронта ХХК.
4) Б.Сувд ба Х.Цэвэлмаа. (2014). Микроэкономиксийн үндэс. Улаанбаатар,
Монгол: МУИС пресс.
5) Гангабаатар, Д. (2016). Үндсэн Хуулийн Эрх Зүй (төрийн байгуулал, зарчим,
үзэл баримтлал). Улаанбаатар, Монгол: МУИС Пресс хэвлэлийн газар.
6) Шүүхийн ерөнхий зөвлөл. (2017). Өрсөлдөөний эрх зүй гарын авлага,
Улаанбаатар, Монгол
7) Adam Smith. (1976). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of
Nations, Chicago, USA: University of Chicago Press.
Адам Смит. (1976). Үндэстнүүдийн баялгийн шинж чанар, шалтгаануудын
тухай лавлагаа, Чикаго, АНУ: Чикагогийн их сургуулийн хэвлэл.
8) Reich, N. & Hans-W.Micklitz. (1981). Consumer Legislation in the Federal
Republic of Germany. Berkshire, England: Von Nostrand Reinhold Company.
Рейх, Н. Ба Ханс-В.Миклиц (1981). ХБНГУ дахь хэрэглэгчийн тухай хууль
тогтоомж. Беркшир, Англи: Фон Ностран Рейнхолд Компани
9) Bryan A.Garner . (2009). Black’s Law Dictionary (9th ed.). USA: West.
Браин А.Гарнер. (2009). Блак хууль зүйн толь бичиг (9 дэх хэвлэл.). АНУ:
Вест
10) Anestis S.Papadopoulos. (2010). The international dimension of EU Competition
Law and Policy (2nd ed.). New York, USA: Cambrigde University Press.
Анестис С.Пападопулос. (2010). ЕХ-ны Өрсөлдөөний Хууль болон Бодлогын
олон улсын цар хүрээ (2 дахь хэвлэл.). Нью-Йорк, АНУ: Кембриджийн их
сургуулийн хэвлэл
11) A. E. Rodriguez & Ashok Menon. (2010). The Limits of Competition Policy. Austin,
Tex: Kluwer Law International (Firm). дам ишлэв61
А. Е. Родригес ба Ашок Менон. (2010). Өрсөлдөөний бодлогын хязгаар.
Остин, Текс: Клувер Хууль Олон Улсын (Фирм). дам ишлэв.
12) Sandra Marco Colino. (2011). Competition law of the EU and UK (7th ed.). New
York, USA: Oxford University Press.
Сандра Марко Колино. (2011). ЕХ болон Их Британийн Өрсөлдөөний тухай
хууль (7 дахь хэвлэл.). Нью-Йорк, АНУ: Оксфордын их сургуулийн хэвлэл
13) Maria Ioannidou. (2015). Consumer Involvement in Private EU Competition Law
Enforcement (1st ed.). New York, USA: Oxford University Press.
Мария Иоанниду. (2015). ЕХ-ний Хувийн эрх зүйн Өрсөлдөөний тухай
Хуулийн хэрэгжилт дэх хэрэглэгчийн оролцоо (1 дэх хэвлэл.). Нью-Йорк,
АНУ: Оксфордын их сургуулийн хэвлэл
2. Судалгааны ажил, эмхтгэл
14) Бадарч, Д. (1997). Шилжилтийн эдийн засаг дахь өрсөлдөөний асуудал,
МУИС Эдийн Засгийн Сургууль, Улаанбаатар, Монгол.
15) Рагчаасүрэн, Д. (2002). Аж ахуйн нэгжийн өрсөлдөөн, түүний эрх зүйн
зохицуулалт. Хууль зүйн магистрын зэрэг горилсон судалгааны ажил, МУИС
Хууль Зүйн Сургууль, Улаанбаатар, Монгол.
16) Цогтгэрэл, С. (2010). Шударга бус өрсөлдөөн, түүний эрх зүйн зохицуулалт.
Хууль зүйн магистрын зэрэг горилсон судалгааны ажил, МУИС Хууль Зүйн
Сургууль, Улаанбаатар, Монгол.
17) Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн. (2013). Европын эрх зүйн тогтолцоо: үүсэл,
хөгжлийн чиг хандлага. Бодлогын судалгаа, зөвлөмж.
18) Хулан, Б. (2018). Өрсөлдөөний салбар дахь хувийн эрх зүйн хамгаалалт.
Бакалаврын судалгааны ажил, МУИС Хууль Зүйн Сургууль, Улаанбаатар,
Монгол.
19) Obersteiner, Th. (2019). Private Antitrust Enforcement in the US and the EU (A
Comparison of Key Issues).
Оберштайнер, Д. (2019). АНУ ба ЕХ дахь хувийн эрх зүй дэх монополийн
эсрэг хуулийн хэрэгжилт (Гол асуудлуудын харьцуулалт).
3. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл62
20) Тамир, Б. (2014). Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах эрх зүйн үндсэн асуудал.
Эрх зүй сэтгүүл, 29(3), 112-121.
21) Мөнх-Эрдэнэ, Т. (2016). Өрсөлдөөний эрх зүй: хувийн ба нийтийн эрх зүйн
зэрэгцэл. Эрх зүй сэтгүүл, 36(4), 29-45.
22) Баярмаа, Н. (2017). Өрсөлдөөний эрх зүй ба гэрээ. Хууль зүйн судалгааны
бүтээлийн цахим сан. [https://legaldata.mn/buteel/pdf?id=310] (Сүүлд үзсэн:
2021/05/15)
23) Отгонбаяр, Л. (2020). Шерманы хуулийн эх сурвалж. Хууль Дээдлэх ёс, 78 (3),
106-120.
24) Alden F. Abbot. (2005). A brief overview of American Antitrust Law. The
Competition Law & Policy Guest Lecture Programme, Paper (L) 01/05, The
University of Oxford Centre for Competition Law and Policy.
Алден Ф.Аббот. (2005). АНУ-ийн Монополийн эсрэг хуулийн товч тойм.
Өрсөлдөөний тухай хууль, Бодлогын Зочин Лекцийн Хөтөлбөр, Баримт
бичиг (Л) 01/05, Оксфордын их сургуулийн Өрсөлдөөний тухай хууль,
бодлогын төв.
25) Sigrid Quack & Marie-Laure Djelic. (2005). Adaptation, recombination and
reinforcement: The story of antitrust and competition law in Germany and Europe,
Science Po Publications. [https://ideas.repec.org/p/spo/wpmain/infohdl2441-
26l5o52m2c857apcgdgcplhr3h.html].
Сигрид Квак ба Мари-Лауре Джелич. (2005). Дасан зохицох, нэгтгэх ба
бэхжүүлэх: Герман ба Европ дахь монополийн эсрэг болон өрсөлдөөний
тухай хуулийн түүх, Шинжлэх Ухаан По Хэвлэл.
26) Thomas, B. (2005). Competition law and consumer protection law: Two wings of
the same house. American Bar Association, Antitrust Law Journal, 72(3). 1147-
1151.
Томас, Б. (2005). Өрсөлдөөний тухай хууль ба хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах
тухай хууль: Нэг байшингийн хоёр жигүүр. Америкийн Хуульчдын Холбоо,
Монополийн эсрэг хуулийн сэтгүүл, 72(3). 1147-1151
27) Wolfgang Wurmnest. (2005). A New Era for Private Antitrust Litigation in Germany.
German Law Journal, 06(8).63
Вольфганг Вурмнест. (2005). Германы Хувийн эрх зүй дэх Монополийн эсрэг
Шүүх ажиллагааны шинэ эрин үе. Германы хуулийн сэтгүүл, 06(8).
28) Micheal Hutchings & Peter Whelan. (2006). Consumer interest in competition law
cases. Consumer Policy Review, 16(5). 182-188.
Майкел Хатчингс ба Петер Вилан. (2006). Өрсөлдөөний тухай хуулийн
тохиолдлууд дахь хэрэглэгчийн ашиг, сонирхол. Хэрэглэгчийн Бодлогын
Тойм, 16(5). 182-188
29) KJ Csers. (2007). The Controversies of the Consumer Welfare Standard. The
Competition Law Review, 3(2). 121-173.
КЖ Ксерс. (2007). Хэрэглэгчийн сайн сайхан байдлын стандартын тухай
маргаан. Өрсөлдөөний тухай хуулийн тойм, 3(2). 121-173
30) William F. Adkinson, Jr., Karen L. Grimm, & Christopher N. Bryan. (2008).
Enforcement of section 2 of the Sherman act: Theory and Practice. FTC working
paper.
Виллиам Ф.Адкинсон, Жр., Карен Л. Гримм ба Кристофер Н. Браин. (2008).
Шерманы актын 2-р хэсгийн хэрэгжилт: Онол ба практик. FTC судалгааны
баримт бичиг.
31) Max Huffman, (2010). Bridging the divide? Theories for integrating competition law
and consumer protection. European Competition Journal, 6(1), 7-25.
Макс Хаффман, (2010). Ялгааг арилгах? Өрсөлдөөний тухай хууль болон
хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай онолууд. Европын Өрсөлдөөний
Сэтгүүл, 6(1), 7-25.
32) Vijay Kumar Singh. (2014). Abuse of Dominant Position in US and EU. MHRD
Project NME-ICT of Government of India, 14.
Вижай Кумар Сингх. (2014). АНУ болон ЕХ-ны давамгай байдлаа урвуулан
ашиглах тухай. Энэтхэгийн Засгийн гарын MHRD төсөл NME-ICT8 14.
33) Gregor Erbach. (2014). EU and US competition policies. European Parliamentary
Research Service, 79(1).
Грегор Эрбах. (2014). ЕХ ба АНУ-ийн өрсөлдөөний бодлого. Европын
Парламентийн Судалгааны Алба, 79(1).64
34) Kenneth Heyer. (2014). Consumer Welfare and the Legacy of Robert Bork. Journal
of Law and Economics, 57. 19-32.
Кеннет Хейер. (2014). Хэрэглэгчийн сайн сайхан байдал ба Роберт Боркын
үлдээсэн зүйл. Эрх зүй ба Эдийн засгийн сэтгүүл, 57. 19-32.
35) Heinz D. Kurz. (2015). Adam Smith on markets, competition, and violations of
natural liberty. Cambridge Journal of Economics, 40(2), 615-638.
Хаинз Д.Курз. (2015). Адам Смитийн зах зээл, өрсөлдөөн болон жам ёсны эрх
чөлөөний тухай үзэл. Кембриджийн Эдийн засгийн Сэтгүүл, 40(2), 615-638.
36) Reiner Muenker. (2015). Enforcement of unfair competition and consumer
protection laws by a private business association in Germany: the
Wettbewerbszentrale. Journal of Intellectual Property Law Practice, (1).
Рейнер Муенкер. (2015). Германы шударга бус өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн
эрхийг хамгаалах тухай хуулийг хувийн бизнесийн холбооноос хэрэгжүүлэх
нь: Wettbewerbszentrale. Оюуны өмчийн эрх зүйн Практик Сэтгүүл, (1).
37) Ariel Ezrachi. (2018). The Goals of EU Competition Law and the Digital Economy.
The European Consumer Organization BEUC Discussion Paper. Brussels,
Belgium. [https://www.beuc.eu/publications/beuc-x-2018-
071_goals_of_eu_competition_law_and_digital_economy.pdf]
Ариэль Эзрачи. (2018). ЕХ-ний Өрсөлдөөний тухай хуулийн зорилго ба
Дижитал Эдийн засаг. Европын Хэрэглэгчдийн Байгууллага BEUC
Хэлэлцүүлгийн Баримт Бичиг. Брюссель, Бельги.
38) Jenishka Parikh & Kashmira Majumdar. (2012). Competition law and Consumer
law: Identifying the contours in light of the case of Belaire owners association v.
DLF. NUJS Law Review, (5)
Женишка Парих ба Кашмира Мажумдар. (2012). Өрсөлдөөний тухай хууль ба
Хэрэглэгчийн тухай хууль: Белайре өмчлөгчдийн холбоо эс. DLF хэргийг
харгалзан дүрс байдлыг тодорхойлох нь. NUJS Хуулийн Тойм, (5)
4. Хурлын тэмдэглэл
39) Улсын Их Хурлын 2010 оны Хаврын ээлжит чуулганы 05 дугаар сарын 07-
ны өдрийн хуралдааны дэлгэрэнгүй тэмдэглэл. 10 дахь тал65
40) Trade and Development Board. (2014). The benefit of competition policy for
consumer. Intergovernmental Group of Experts on Competition Law and Policy,
14th session. Geneva.
Худалдаа Хөгжлийн Зөвлөл. (2014). Өрсөлдөөний бодлогын хэрэглэгчид
үзүүлэх ашиг тус. Өрсөлдөөний тухай хууль, бодлогын Засгийн газар
хоорондын мэргэжилтнүүдийн бүлэг, 14-р хуралдаан. Женев.
5. Бусад интернэт эх сурвалж
41) Өрсөлдөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг өргөн
барьлаа. [https://vip76.mn/content/65272] (Сүүлд үзсэн 2021/04/25)
42) Өрсөлдөөний тухай хууль зах зээлд төрийн дарамт үүсгэх учиргүй.
[https://vip76.mn/content/354] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)\
43) Өрсөлдөөний тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхээр болов.
[https://vip76.mn/content/391] (Сүүлд үзсэн 2021/04/28)
44) Батсуурь, М. (2014). 2014 оны 6 сарын 16-ны өдрийн Улсын дээд шүүхийн
захиргааны хэргийн танхимын тэргүүн, шүүгч М.Батсуурь “Хүчит шонхор”
ХХК-ний нэхэмжлэлтэй захиргааны хэргийн тухай тусгай санал.
[http://www.supremecourt.mn/tusgaisanal/view?id=1] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)
45) ШӨХТГ. (2017). Хэрэглэгчийн эрхийн тухай. Цахим сэтгүүл, (03). 3 дахь тал
46) Эдийн засгийн байнгын хороо. (2019). Өрсөлдөөний тухай хуулийн
шинэчилсэн найруулгын төсөл. [http://forum.parliament.mn/projects/10739]
(Сүүлд үзсэн: 2021/05/15)
47) European Union Countries. [https://europa.eu/european-union/about-
eu/countries_en] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)
Европын Холбооны Улсууд.
48) The Bundeskartellamt Legislation.
[https://www.bundeskartellamt.de/EN/AboutUs/Bundeskartellamt/legislation/legisl
ation_node.html] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)
Бундескартелламтын Хууль Тогтоомж.
49) Heidenreich, J.P. (2013). The New German Act Against Unfair Competition.
German Law Archive. [https://germanlawarchive.iuscomp.org/?p=349]66
Хаиденрейх, Ж.П. (2013). Шударга бус өрсөлдөөний эсрэг Германы шинэ
хууль. Германы хуулийн архив.
50) Micheal, M. Meredith, S. (2020). USA: Consumer Protection Laws and Regulations
2020. ICLG. [https://iclg.com/practice-areas/consumer-protection-laws-and-
regulations/usa] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)
Маикель, М. Мередит, С. (2020). АНУ: Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай
хууль, журам 2020. ICLG.
51) Hon.R.E.Freer. (1938). The Wheeler-Lea Act. FTC Annual convention of the
propriety association. [https://www.ftc.gov/public-statements/1938/05/wheeler-
lea-act] (Сүүлд үзсэн: 2021/04/28)
Хон.Р.Е.Фрийр. (1938). Wheeler-Lea акт. FTC өмчийн холбооны жилийн
чуулган.
52) Competition and Consumer Protection Authorities Worldwide.
[https://www.ftc.gov/policy/international/competition-consumer-protection-
authorities-worldwide] (Сүүлд үзсэн 2021/04/28)
Дэлхийн Өрсөлдөөний болон Хэрэглэгчийг Хамгаалах төлөө Газрууд.
6. Хууль, тогтоомж
a. Монгол улсын хууль, тогтоомж
53) Үндсэн хууль (1992)
54) Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль (1991)
55) Шударга бус өрсөлдөөний тухай хууль (1993)
56) Шударга бус өрсөлдөөний тухай хууль (2000)
57) Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль (2002)
58) Иргэний хууль (2002)
59) Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль (2003)
60) Өрсөлдөөний тухай хууль (2010)
61) Зөрчлийн тухай хууль (2015)
b. Гадаад улсын хууль, тогтоомж
62) Шерманы акт
63) Клейтоны акт
64) Холбооны Худалдааны Комиссын Акт67
65) Европын Холбооны Гэрээ
66) Өрсөлдөөнд хязгаарлалт хийхийг хориглох тухай хууль (GWB)
67) Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох тухай хууль (UWG)
7. Шүүхийн шийдвэр
68) Улсын дээд шүүхийн 2012 оны 03 сарын 19-ний өдрийн 37 дугаар тогтоол
[http://old.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/91/view]
69) Монгол улсын дээд шүүхийн 2014 оны 06 сарын 16-ны өдрийн 131 дугаар
тогтоол
70) Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2015 оны 01 сарын 29-ний
өдрийн 62 дугаар магадлал.
[https://shuukh.mn/single_case/553?daterange=2015-01-29%20-%202015-01-
29&id=2&court_cat=3&bb=1]
71) Улсын Дээд Шүүхийн 2015 оны 10 сарын 21-ний өдрийн 282 дугаар тогтоол,
[https://shuukh.mn/single_case/106?daterange=2015-10-21%20-%202015-10-
22&id=3&court_cat=3&bb=1]
72) Улсын дээд шүүхийн 2016 оны 11 сарын 21-ны өдрийн 396 дугаартай тогтоол,
[http://new.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/566/view]
73) Улсын дээд шүүхийн 2019 оны 01 сарын 10-ний өдрийн 42 дугаар тогтоол.
[https://shuukh.mn/single_case/5545?daterange=2015-01-01%20-%202021-04-
26&id=3&court_cat=1&bb=1]
74) Улсын дээд шүүхийн 2019 оны 03 сарын 20-ны өдрийн 79 дүгээр тогтоол
[http://new.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/1882/view]
75) Улсын дээд шүүхийн 2020 оны 02 сарын 02-ны өдрийн 61 дүгээр тогтоол,
[http://new.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/2208/view]
76) Монгол улсын дээд шүүхийн 2020 оны 9 сарын 28-ны өдрийн 349 дүгээр
тогтоол. [http://new.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/2494/view]
77) Улсын дээд шүүхийн 2020 оны 09 сарын 28-ний өдрийн 351 дүгээр тогтоол,
http://new.shuukh.mn/zahirgaahyanalt/2505/view
78) Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 06 сарын 21-ний өдрийн
458 дугаар шийдвэр. [http://new.shuukh.mn/zahirgaaanhan/1500/view]68
79) Vita, J. & Bjarke, L. (2009). The banana cartel decision. Competition Policy
Newsletter, 1, pp 63,
https://ec.europa.eu/competition/publications/cpn/2009_1_17.pdf
Вита, Ж ба Бжарке, Л. (2009). Гадил жимсний картелийн шийдвэр.
Өрсөлдөөний Бодлогын Мэдээллийн Товхимол, 1, хх 63.
80) 587 U.S. (2018) [https://www.supremecourt.gov/opinions/18pdf/17-204_bq7d.pdf]
587 АНУ. (2018)
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
Монгол Улсын Иргэний хуулийн тайлбарыг legaldata.mn-д байршуулна.
2 days ago
2024 оны 11 дүгээр сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
2 weeks ago
Хуульчийн ажлын байрны үзэсгэлэн яармаг 2024 арга хэмжээнд хэлэлцэх хэлэлцүүлэг болон ярилцлагын сэдэв, зочид
2 weeks ago
Хуульчийн ажлын байрны үзэсгэлэн яармаг болно
3 weeks ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Болдбаатарын Гүнбилэг
2024-12-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-12-18 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-12-18 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Батжаргалын Ариунзаяа
2024-12-14 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Баярсайхан Цолмон
2024-12-13 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Ганболд Цолмонгэрэл
2024-12-12 Нийтлэлдуудаж байна ! -
Эрхэмбаярын Энхцэцэг
2024-12-12 Эрх зүйн шүүмждуудаж байна ! -
Батхишигийн Лхагвасүрэн
2024-12-12 Докторын диссертацидуудаж байна ! -
Монгол Улсын Сонгуулийн ерөнхий хороо
2024-12-11 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Даваасүрэн Майцэцэг Тэмүүлэн Төмөрхуяг
2024-12-10 Нийтлэлдуудаж байна !