Ганболд Хишигдалай Баярсайхан Хүслэн : Виртуал хөрөнгийн салбараар дамжуулан мөнгө угаах гэмт хэргийн чиг хандлага түүнийг монгол улсын эрүүгийн хуулиар зохицуулах асуудал

Бүтээлийн нэр

Виртуал хөрөнгийн салбараар дамжуулан мөнгө угаах гэмт хэргийн чиг хандлага түүнийг монгол улсын эрүүгийн хуулиар зохицуулах асуудал

Зохиогч

Ганболд Хишигдалай Баярсайхан Хүслэн

Тэмдэглэл

Тус бүтээл нь Монгол Банкны Санхүүгийн мэдээллийн албаны нэрэмжит эрдэм шинжилгээний бага хуралд хэлэлцэгдсэн болно.

Хэлбэр

Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл

Салбар

Эрүүгийн эрх зүй, Хууль & Технологи

Бүтээлийн товч

Монгол Улс 2015 он болон 2017 оны Эрүүгийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр мөнгө угаах гэмт хэргийн талаар шинэчлэн найруулсан. Түүнчлэн 2019 онд Мөнгө угаахтай тэмцэх санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллага (ФАТФ)-аас Монгол улсыг “Саарал жагсаалт”-д оруулснаар виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн эрх зүйн орчныг бий болгох хэрэгцээ шаардлага үүсэж улмаар 2021 онд ВХҮҮтХ-ийг баталсан. Тус хууль батлагдсантай холбоотойгоор ЭХ-ийн тусгай ангид виртуал хөрөнгөөр үйлчилгээ үзүүлэхтэй холбоотой хоёр төрлийн гэмт хэргийг нэмэлтээр оруулсан. Өөрөөр хэлбэл, зөвхөн тус хоёр төрлийн суурь гэмт хэргийг үйлдэж байж виртуал хөрөнгөөр дамжуулж мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдэгдэх боломжтой байна. Гэвч олон улсад виртуал хөрөнгө болон түүний үйлчилгээ үзүүлэгчээр дамжуулан мөнгө угаах гэмт хэргийн шинжтэй байж болох зуу гаруй төрлийн гэмт хэрэг бүртгэгдсэн байна. Монгол Улсад ч мөн адил эдгээр тохиолдлууд гарах магадлал тун өндөр хэвээр байгаа тул энэхүү судалгаанд эдгээр асуудлаас урьдчилан сэргийлэх талаар санал дэвшүүлэв.

Түлхүүр үг

Виртуал хөрөнгө, Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгч, Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн тухай хууль, Мөнгө угаах гэмт хэрэг, Мөнгө угаах терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх, Мөнгө угаах терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх тухай хууль, Санхүүгийн хориг арга хэмжээ авах байгууллага

Бичигдсэн огноо

2024-05-01

Хуудсын тоо

Хэл

Монгол

Бүтээл

Бүрэн эхээр нь үзэх

Байршуулсан огноо

2024-07-16

Товч мэдээлэл үзсэн

1406

Бүрэн эхээр нь үзсэн

101

Эшлэлийн тоо

Санал болгож буй эшлэлийн загвар

Г.Хишигдалай Б.Хүслэн “Виртуал хөрөнгийн салбараар дамжуулан мөнгө угаах гэмт хэргийн чиг хандлага түүнийг монгол улсын эрүүгийн хуулиар зохицуулах асуудал” (2024), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2051

Цуглуулганд нэмэх

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх

Эшлэлүүд

4. Мөнгө угаахтай тэмцэх санхүүгийн арга хэмжээ авах байгууллага (ФАТФ) [(FATF) Financial action task force] нь 1989 онд Их долоогийн санаачилгаар байгуулагдсан, олон улсын санхүүгийн системийг мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэх болон үй олноор хөнөөх зэвсгийг дэлгэрүүлэхийг санхүүжүүлэхээс сэргийлэх бодлого боловсруулж, дэлгэрүүлэх үүрэг бүхий засгийн газар хоорондын, хараат бус байгууллага юм. ФАТФ-ын зөвлөмжийг олон улсын мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх стандарт гэж хүлээн зөвшөөрдөг.

5. FATF, “INTERNATIONAL STANDARDS ON COMBATING MONEY LAUNDERING AND THE FINANCING OF TERRORISM & PROLIFERATION, The FATF Recommendations”, 2023.11., https://www.fatf-gafi.org/content/dam/fatf-gafi/recommendations/FATF%20Recommendations%202012.pdf.coredownload.inline.pdfaccessed: 2024.04.28.

6. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=210690&showType=1 Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

7. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=16390242606091 Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

8. https://www.parliament.mn/nn/16020/Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

9. ВХҮҮтХ-ийн 10.9.1.

10. Санхүүгийн зохицуулах хороо, http://www.frc.mn/#/sct;id=419/doc/list/424 Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

11. Санхүүгийн зохицуулах хороо, “Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн салбарийн үйл ажиллагааны нэгдсэн тайлан 2023”, http://www.frc.mn/resources/Images/Document/202404/cRk75/%D0%9D%D1%8D%D0%B3%D1%82%D0%B3%D1%8D%D0%BB-final-2023.04.pdfСүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

12. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=9242 Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.30.

13. “Rug-pulls” нь ихэвчлэн криптовалют болон төвлөрсөн бус санхүүгийн (DeFi) төслүүдтэй холбоотой хуурах тактик юм. Аливаа төслийн санаачлагчид эсвэл хөгжүүлэгчид төсөлд оруулсан бүх хөрвөх чадвар, хөрөнгөө гэнэт татан авч, хөрөнгө оруулагчдад ямар ч үнэ цэнэгүй виртуал хөрөнгө эсвэл токен үлдээхийг хэлнэ. Энэ нь гэнэтийн байдлаар тохиолдож, хөрөнгө оруулагчдыг ямар ч арга хэмжээ авах аргагүй болгож, санхүүгийн томоохон алдагдал хүлээлгэдэг. Виртуал хөрөнгийн салбарт “pump and dump” ч гэж нэрлэдэг.

14. “Address poisoning” нь виртуал хөрөнгийн шилжүүлгэд ашиглагддаг тоо, үсэгнээс бүрдсэн “address”-ийг хакердаж шилжүүлгийн замыг нь өөрчилж анх шилжүүлэх гэж байсан хаягаас өөр хаяг руу шилжүүлэхэд хүргэдэг арга.

15. “Seed phrase” нь виртуал хөрөнгийг хадгалахад зориулсан “wallet” буюу хэтэвчийг удирдаж, хянаж, аюулгүй байдлыг нь хангахад ашигладаг санамсаргүй байдлаар сонгосон 12, 18, 24 үгээс бүрддэг хамгаалалтын систем гэж хэлж болно. Эдгээр үгснь хэтэвчний аюулгүй байдал алдагдсан, гэмтсэн эсвэл нэвтрэх боломжгүй тохиолдолд хэтэвчийг буцаан сэргээхэд ашигладаг нөөц болдог.

16. Амарбаясгалан Б. “Авлигын болон эдийн засгийн зарим гэмт хэргийн эрх зүйн шинж, шүүхийн практик. УДШ/хамтын бүтээл/”. УБ., 2022 он. 164 дэх тал.

17. Financial Supervisory Agency, http://www.fin-fsa.fi/en/Supervision/Moneylaundering/Pages/Definitions.aspx.accessed: 2024.04.28.

18. Санхүүгийн зохицуулах хорооны цахим хуудас, http://amlcft.mn/news/t-geemel-asuult-hariult-1?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2QYZNlRPyZi0Zo-phvuai4nQIA-MF7-3BtbrGByhGS-ij8JVsF09k0Dv4_aem_ASQAO63kS4lC0_quAmJ17sm3uARPcObWIwL888Z2MiCXt_s1tFv6Zy0zR8uGjXp5oFn3dxcg5zpb9dQO1ERFnXzr Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

19. Монгол Улсын Ерөнхий Прокурорын газрын “Эдийн засгийн гэмт хэрэг II”. УБ., 2018 он. 195 дахь тал.

20. Монгол Улсын мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үндэсний эрсдэлийн үнэлгээ”, 2016 он.

21. Ц.Цэлмэг “Мөнгө угаах гэмт хэргийг шийдвэрлэж буй практикт хийсэн дүн шинжилгээ” 2023он., 3 дахь тал.

22. Монгол Улсын Гадаад харилцааны яам, Монгол Улсын нэгдэн орсон олон талт олон улсын гэрээний жагсаалт. 2015.12.

23. “Мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэнцэх асуудал” Олон улсынэрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл. УБ., 2018 он.,12 дахь тал. “Монгол Банкны санхүүгийн мэдээллийн албаны дарга Х. Батчулууны итгэл.” (Монгол улсын мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэх тогтолцоо, эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох зарим асуудал).

24. Мөнхболд Э. “Мөнгө угаах гэмт хэргийн эрх зүйн зохицуулалт, зүйлчлэлийн тулгамдсан асуудал” 2020 он., 19-20 дахь тал.

25. МУТСтХ 3.1.1.

26. Financial Action Task Force website. https://www.fatf-gafi.org/glossary/d-i/accessed: 2024.04.28.

27. Chainalysis, “The 2024 Crypto Crime Report”, https://go.chainalysis.com/rs/503-FAP-074/images/The%202024%20Crypto%20Crime%20Report.pdf?version=0, accessed: 2024.04.28.

28. Above.

29. ФАТФ-ын тайлан “Виртуал хөрөнгийн Мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй холбоотой байж болох шинж тэмдгүүд” 2020 оны 9 сар. /https://fiu.mongolbank.mn/file/files/documents/cma/guide20220201.pdfСүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

30. ENG: KYC

31. Мөн тэнд,7-19 дэх тал.

32. Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн тухай хуулийн төсөл, төслийн үзэл баримтлалаас, https://mojha.gov.mn/wp-content/uploads/2021/01/VASP-%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D1% 86%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B3%D0%B0.pdfСүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.26.

33. ВХҮҮтХ 7.1.6.

34. ВХҮҮтХ 7.1.8.

35. ВХҮҮтХ 7.1.9.

36. ВХҮҮтХ 7.1.6.

37. МУБТСТтХ 4.1.10.

38. МУБТСТтХ 7.1.

39. МУБТСТтХ 19.1.

40. 資金決済法、https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=421AC0000000059_20240401_505AC0000000079&keyword=%E8%B3%87%E9%87%91%E6%B1%BA%E6%B8%88。

41. 犯罪による収益の移転防止に関する法律、https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=419AC0000000022_20240401_504AC0000000097&keyword=%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%8F%8E%E7%9B%8A。

42. Фатф, “Эрсдэлд суурилсан аргачлалыг хэрэгжүүлэх гарын авлага, ВИРТУАЛ ХӨРӨНГӨ БОЛОН ВИРТУАЛ ХӨРӨНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ ҮЗҮҮЛЭГЧИД”, https://www.frc.mn/resource/frc/Document/2022/01/19/ezhz2sw5t6qc52eg/%D0%92%D0%A5%20%D0%92%D0%A5%D2%AE%D2%AE%20%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%20%D1%8D%D1%80%D1%81%D0%B4%D1%8D%D0%BB%D0%B4%20%D1%81%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%BB%D1%81%D0%B0%D0%BD%20%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D1%87%D0%BB%D0%B0%D0%BB.pdf Сүүлд нэвтэрсэн: 2024.04.28.

43. Япон Улсын Төлбөрийн үйлчилгээний тухай хуулиар виртуал хөрөнгийг “暗号資産” буюу крипто хөрөнгөгэх нэр томьёогоор хуульдаа тусгасан байдаг.

44.「Chainalysis」、日本における暗号資産(仮想通貨)の規制法についての要点（https://blog.chainalysis.com/reports/japan-cryptocurrency-regulation-updates-2020-japanese-version/2024年4月28日最終閲覧）

45. 同上。

46. 組織的犯罪処罰法

47. 麻薬特例法

48. 第二条この法律において「犯罪による収益」とは、組織的犯罪処罰法第二条第四項に規定する犯罪収益等又は麻薬特例法第二条第五項に規定する薬物犯罪収益等をいう。(2 дугаар зүйл Япон хэлээрээ)

49. 第二十五条第十八条の規定による命令に違反したときは、当該違反行為をした者は、二年以下の懲役若しくは三百万円以下の罰金に処し、又はこれを併科する。(25 дугаар зүйл Япон хэлээрээ)

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ