[1] Н.Лүндэндорж,  “Шүүхийн  шинэтгэлийн  том  алхмаасаа  ухарчихвий”  ярилцлага, Өдрийнсонин, 2014.12.16.

[2] Тухайлбал,  Шүүхийн  ерөнхий  зөвлөлөөс  2015  онд боловсруулсан  “ШҮҮХИЙН  ШИЙДВЭРТ ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ ХИЙХ АРГАЧЛАЛ”-ыг дурдаж болох бөгөөд энэхүү аргачлал нь АНУ, Япон зэрэг улсын шүүхийн  шийдвэрт  дүн  шинжилгээ  хийдэг  аргачлалыг  судалсны  үндсэн дээр боловсруулагдсан байна.

[3] Их дээд сургууль болон судалгааны байгууллага, эрдэм шинжилгээний сэтгүүл бүрийн ном зүйн бичилт хийх стандарт өөр байдаг тул тус бүрийг шалгасны үндсэн дээр бичих нь зүйтэй.

[4] Захиргааны ерөнхий хууль (2015)-ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.1 “хуульд үндэслэх;”

[5] Захиргааны ерөнхий хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1.3 “тухайн захиргааны байгууллага өөрийн чиг үүрэгт үл хамаарах асуудлаар захиргааны акт гаргасан;”

[6] Газрын тухай хууль (2002)-ийн 16 дугаар зүйлийн 16.1.1 “улсын тусгай хамгаалалттай газар;”

[7] Газрын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.2.1 “нутаг дэвсгэртээ газрын талаар төрөөс явуулах нэгдсэн бодлого, газрын тухай хууль тогтоомж, тухайн шатны иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын шийдвэрийн хэрэгжилтийг зохион байгуулж хангах;”

[8] Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хууль (1994)-ийн 35 дугаар зүйлийн 1 “Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага Газрын тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.8-д заасан журмыг баримтлан газар ашиглах  зөвшөөрөл  авах,  сонгон  шалгаруулалтад  оролцох  тухай  хүсэлтээ  тусгай хамгаалалттай газар нутгийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад гаргана.”

[9] Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулийн 36 дугаар зүйлийн 1 “Төрийн захиргааны төв байгууллага дархан цаазат газрын хязгаарлалтын бүс болон байгалийн цогцолборт газрын хязгаарлалтын бүс, байгалийн нөөц газар, дурсгалт газраас иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар  ашиглуулах  тухай  шийдвэрийг  энэ  хуулийн  27  дугаар  зүйлийн  12-т  заасан  сонгон шалгаруулалтын дүнг үндэслэн гаргана.”

[10] “Шийдвэрлэсэн байдал” хэсэг дэх өгүүлбэрийн төгсгөлийн хаалт доторх дугаарлалт нь шүүхийн эх шийдвэрийн цогцолборын дугаар болно. 

[11] Г.Банзрагч, Захиргааны процессын эрх зүй (Хоёр дахь хэвлэлт), 2023, 237 дахь тал.

[12] Мөн тэнд.

[13] Мөн тэнд.

[14] М.Батсуурь,  “Захиргааны  хэрэг  шүүхэд  хянан  шийдвэрлэх  ажиллагааны  тухай  хуулийг харьцуулсан эрх зүйн үүднээс авч үзэх нь”Шүүх эрх мэдэл, 2017, No1, 10-11 дэх тал.

[15] Шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/1382, (Сүүлд үзсэн: 2024.07.17).

[16] Сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.5 “Аймаг, нийслэлийн хурлын нөхөн болон ээлжит бус сонгууль нь Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгчийн сонгуультай зэрэг явагдахаас бусад тохиолдолд аймаг, нийслэлийн сонгуулийн хороог тухайн аймаг, нийслэлийн хурлын Тэргүүлэгчид санал авах өдрөөс 45-аас доошгүй хоногийн өмнө энэ хуульд нийцүүлэн байгуулна”

[17] УДШ-ийн 2018 оны 05 сарын 30-ны өдрийн 198 дугаар тогтоолын 27 дахь цогцолбор.

[18] Шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/1750, Сүүлд үзсэн (2024.07.17).

[19] Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран хоёрдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг “Нутгийн өөрөө удирдах байгууллага тухайн аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хорооны нутаг дэвсгэрийн хэмжээний эдийн засаг, нийгмийн амьдралын асуудлыг бие дааж шийдвэрлэхийн хамт улс, дээд шатны нэгжийн чанартай асуудлыг шийдвэрлэхэд хүн амыг зохион байгуулж оролцуулна.”

[20] Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль (2006)-ийн 8 дугаар  зүйлийн  8.2  дахь  хэсэг  “Нутгийн өөрөө удирдах ёс нь чөлөөт сонгуулиар сонгогдсон төлөөлөгчтэй, түүнд тайлагнадаг гүйцэтгэх байгууллагатай, тухайн нутаг дэвсгэрийн эдийн засаг,  нийгмийн  асуудлыг  иргэдийнашиг  сонирхолд  нийцүүлэн  хуулийн  хүрээнд  бие  даан шийдвэрлэх эрх зүйн бодит чадвар мөн.”

[21] Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль (2006)-ийн 12 дугаар зүйлийн 12.1.7 дэх хэсэгт “... иргэдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах”

[22] Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль (2006)-ийн 20 дугаар зүйлийн 20.1.9 дэх хэсэг “иргэдийн эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах ажлыг зохион байгуулах...”

[23] УДШ-ийн 2019 оны 02 сарын 18-ны өдрийн 45 дугаар тогтоолын 11, 12 дугаар цогцолбор. 

[24] Шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос:  https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/1254, (Сүүлд үзсэн: 2024.07.17).

[25] УДШ-ийн 2018 оны 02 сарын 26-ны өдрийн 91 дүгээр тогтоолын 15 дахь цогцолбор.

[26] УДШ-ийн 2018 оны 02 сарын 26-ны өдрийн 91 дүгээр тогтоолын 16 дахь цогцолбор. 

[27] Шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/1750, (Сүүлд үзсэн:2024.07.17).

[28] УДШ-ийн 2019 оны 02 сарын 18-ны өдрийн 45 дугаар тогтоолын 14 дэх цогцолбор.

[29] УДШ-ийн 2019 оны 02 сарын 18-ны өдрийн 45 дугаар тогтоолын 15 дахь цогцолбор.

[30] 山岸敬子「民衆訴訟・機関訴訟」、高木光・宇賀克也『行政法の争点』Jurist増刊新・法律学の争点シリーズ8（有斐閣・2014年）142頁。

[31] 櫻井敬子、橋本博之『行政法〔第４版〕』（弘文堂・2014年）270－271頁。

[32] 駒林良則「市議会議員としての資格において提起する訴訟」『行政判例百選II（第６版』、Jurist 212号（有斐閣・2012年）449頁。

[33] 櫻井・前掲注（31）270－271頁。

[34] 田村浩一『機関訴訟についての若干の疑問』関西大学法学論集第３６巻第２号２２０頁。

[35] 山岸・前掲注（30）142頁。

[36] 山岸・前掲注（30）142頁、宇賀克也『行政法概説II行政救済法〔第４版〕』（有斐閣・2013年）126頁。

[37] 最判昭和28・6・12民集７巻６号663頁。

[38] 最判昭和28・6・12民集７巻６号663頁。

[39] Захиргааны хэргийн  шүүхээс  захиргааны  байгууллага  хоорондын  маргааныг  шийдвэрлэхтэй холбоотойгоор  тодорхойзохицуулалт  шаардлагатай  талаар  Г.Банзрагч, “Захиргааны  хэргийн шүүхийн  хяналтын  хүрээг  өргөжүүлэх  үү,  хязгаарлах  уу?”,  Монголын  төр,  эрх  зүйсэтгүүл,  2024, No2(108)-оос дэлгэрүүлэн үзнэ үү.