Бүтээлийн нэр
Эрх зүйн процесст хиймэл оюуныг нэвтрүүлэх хэрэгцээ, шаардлага The necessity of implementing artificial intelligence in judicial proceedings
Зохиогч
Донолойн Бадамханд
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Шүүх эрх мэдэл, Хууль & Технологи
Бүтээлийн товч
Дэлхийн олон улсад эрх зүйн салбарт хиймэл оюун (Artificial Intelligence, AI)-ы хэрэглээ тренд болсон бөгөөд энэ нь шүүгч, хуульч, салбарын мэргэжилтнүүдийн ажлын ачааллыг бууруулах ач холбогдолтой. Зарим улсууд “Их өгөгдөл, интернэт+”ээс “хиймэл оюун (Artificial Intelligence, AI)+”-д шилжих шилжилтийг дагасан практик сэтгэлгээ, хүн-хиймэл оюуны хамтын ажиллагааг дэмжих бодлого хэрэгжүүлж байна. Эрх зүйн процесст хиймэл оюуныг ашиглах нь олон улсын шүүхийн шинэтгэлийн чухал стратеги юм. Шүүхийн практик хэрэгцээ, шаардлагын үүднээс олон улсын шинжтэй томоохон кэйс, төрийн бодлогод нийцүүлэн эрх зүйн процесст хиймэл оюуныг нэвтрүүлэх нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны бүтээмжийг дээшлүүлэх, процессын шударга байдал, шүүн таслах ажиллагааны нэгдмэл байдал, шүүхийн ил тод байдлыг хангах ач холбогдолтой бөгөөд Монгол улсад эрх зүйн салбарт хиймэл оюуныг ашиглах цаг үеийн зайлшгүй шаардлага нэгэнт бий болжээ. Технологийн дэвшилтэд суурилсан ухаалаг шүүхийн тогтолцоог төлөвшүүлэхэд технологи, шинжлэх ухаан хөгжсөн бусад улсын практикаас суралцахдаа технологийн хэрэглээн дэх ёс суртахууны сорилт, бодлого стратегийг сайтар судлах шаардлагатай.

The integration of artificial intelligence (AI) within the legal sector is increasingly prevalent globally, presenting significant opportunities for reducing workloads among judges, attorneys, and legal practitioners. Several countries have adopted policies that promote effective human-AI collaboration, transitioning strategically from traditional "Big Data" and "Internet+" models to more advanced "AI+" frameworks. Incorporating AI into judicial processes is now viewed as integral to international judicial reform, addressing critical needs for efficiency, procedural fairness, judicial consistency, and transparency. In Mongolia, the necessity to leverage AI within the legal domain has emerged as particularly pressing. To successfully develop an advanced, technology-driven judicial system, careful analysis of ethical concerns and policy implications associated with AI deployment is essential. This approach should also involve evaluating and adapting best practices from technologically advanced jurisdictions worldwide.
Түлхүүр үг
Хиймэл оюун (artificial intelligence, AI), процессын бүтээмж (judicial efficiency), алгоритмын шударга ёс (algorithmic justice), хуульчийн ёс зүй (legal ethics ).
Бичигдсэн огноо
2025-03-27
Хуудсын тоо
12
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2025-04-17
Товч мэдээлэл үзсэн
521
Бүрэн эхээр нь үзсэн
23
Эшлэлийн тоо
12
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Д.Бадамханд “Эрх зүйн процесст хиймэл оюуныг нэвтрүүлэх хэрэгцээ, шаардлага The necessity of implementing artificial intelligence in judicial proceedings” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2367
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1)    Xu, Jingwei, Zhengmin Li, and Siyu Li. "Legal Ethics Are the Principles and Guidelines That Govern the Conduct of Legal Professionals, Ensuring They Act with Integrity, Competence, and Fairness, and Uphold the Integrity of the Legal System." SHS Web of Conferences, vol. 190, 2024,

2)    Cui, Yadong. “Artificial Intelligence” Makes Judicature More Just, Efficient and Authoritative – The Theoretical Analysis and Practical Exploration of “Artificial Intelligence” in Judicial Field. President and Chief Justice of Shanghai High People's Court, Oct. 2017.

3)    Mansi. “The Global Adoption of AI in Judicial Decision-Making: Analysis of Its Implementation & Challenges.” The Amikus Qriae, Symbiosis Law School, Hyderabad

4)    Kolkman, Daan, Floris Bex, Nitin Naryan, and Manuella van der Put. “Justitia ex Machina: The Impact of an AI System on Legal Decision-Making and Discretionary Authority.” Big Data & Society, 2024

5)     “Intelligent Agent.” ScienceDirect,

6)    Bechtel, William, and Adele Abrahamsen. “Connectionism.” Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta, 18 May 1997, revised 16 Aug. 2019,

7)    DataCamp Team. “What Is Symbolic AI?” DataCamp, 12 May 2023,

8)    Guangdong province law society, AI办案，司法领域的“数字革命”《民主与法制》周刊      日期：2024-07-31

9)    徐少华: 《在柯桥，探寻全国首个“版权AI智审》, “Эрх зүйн мэдээлэл сэтгүүл” 《法制与新闻》杂, 2024-11-18

10) China Judgements Online

11) 最高人民法院. 《关于规范和加强人工智能司法应用的意见》 [Opinions on Regulating and Strengthening the Judicial Application of Artificial Intelligence]. 最高人民法院 [Supreme People's Court of China], 10 Dec. 2022.

12) 曹建峰. “人工智能：道德外包与‘黑箱’中的算法歧视” [Artificial Intelligence: Moral Outsourcing and Algorithmic Discrimination in the 'Black Box']. 互联网前沿 [Internet Frontier], 腾讯研究院, 3 May 2016.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

S2EP22. А.Түвшинтөгс: Бэлэглэлийн гэрээг хүчингүй болгох болон хүчин төгөлдөр бус тооцсон талаар маргаан шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэрт хийсэн дүн шинжилгээ

4 hours ago

Өмгөөлөгч мэргэжлийн хариуцлагын даатгалдаа цахимаар хамрагдах боломжтой боллоо

1 week ago

“Шударга ёсны төлөө гүйцгээе – Run for Justice” олон нийтийн гүйлтийн арга хэмжээ болно

1 week ago

S2EP21. М.Маралмаа & Р.Оюундэлгэр: Хяналтын журмаар гаргах гомдолд үндэслэл тогтоох зохицуулалтын хэрэглээ

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд