шийдвэрлэх нь ижил төстэй хэргүүдийг цаашид шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой байхыг ойлгох тухай санал гарч байсан байна. Харин бусад улсын хувьд хууль тайлбарлахад чухал, нийтлэг, суурь ач холбогдолтой гэх ойлголтыг тухайн хэргийг шийдвэрлэх замаар эргэлзээ бүхий хуулийн заалтыг тайлбарласнаар, цаашид ижил төсөөтэй маргаан гарахад жишиг болох ач холбогдолтой
байхыг олгоно хэмээн үзэж байна. Монгол Улсын шүүхийн практикаас үзвэл маргааныг шийдвэрлэх гол зангилаа болох хуулийн зохицуулалтыг нэг мөр болгон тодорхойлон, тайлбарласан байх бөгөөд энэ нь цаашид адил төсөөтэй маргааныг шийдвэрлэхэд ач холбогдол болох хууль хэрэглээг тогтоосон байна.
Харин бусад улс болох Герман, Япон, АНУ болон Их Британийн хувьд “хууль тайлбарлахад чухал ач холбогдолтой, нийтлэг, суурь ач холбогдолтой” зэрэг үндэслэлээр хүлээн авсан гомдлыг шийдвэрлэсэн шийдвэрийн ихэнх нь хуулийн зохицуулалтыг тодорхойлж, тайлбарлах гэхээс илүүтэйгээр захиргааны эрх зүйн зарчмуудыг амилуулж, хэрэглэсэн шинжтэй байна. Мөн Монгол болон бусад улсын шүүхийн практикаас үзвэл тус үндэслэлээр хүлээн авч, хянан шийдвэрлэж буй хэргийн хувьд хамгаалж буй эрх, ашиг сонирхол болон урд өмнө гарсан жишиг байгаа эсэхээр харилцан адилгүй байна.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
[1] Хууль зүйн байнгын хорооны 2021 оны 01 сарын 05-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэл, https://www.parliament.mn/nn/13622/, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.15) .
[1] Ц.Цогт, С.Цэрэндолгор, “Монгол Улсын шүүхийн үндсэн тогтолцоон дахь улсын дээд шүүхийн хяналтын журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх очиг үүрэг: хууль хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах нь”, Монголын төр, эрх зүй, 2023, №1(103), 46 дахь тал.
[1] Мөн тэнд.
[1] Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.7.5.а, 25.7.5.б дэд заалт; Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 123 дугаар зүйлийн 123.2.1, 123.2.3 дахь заалт; Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.3 дахь заалт, мөн хуулийн 40.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг; Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 172 дугаар зүйлийн 172.2.1, 172.2.2, 172.2.3 дахь заалт, 173 дугаар зүйлийн 173.4 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Нэгдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, Дөчин наймдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, Дөчин есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, Тавьдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 2 дахь заалт, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэг, Далдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн холбогдох заалтыг тус тус зөрчсөн гэх агуулга бүхий мэдээлэл гаргасан байна.
[1] Үндсэн хуулийн цэцийн 2023 оны 05 сарын 03-ны өдрийн 02 дугаар дүгнэлт, https://legaldata.mn/tsets/shiidver/view/9444a1fe8798, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.15).
[1] Хууль зүйн байнгын хорооны 2023 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэл, https://www.parliament.mn/nn/30664/ .
[1] Хууль зүйн бүтээлийн нэгдсэн сан болох legaldata.mn-ийн “Шүүхийн шийдвэрийн сан” болон Улсын дээд шүүхийн цахим хуудас болох https://www.supremecourt.mn/mn/ -ий шүүхийн шийдвэрийн тойм хэсэгт хайлт хийсэн болно. Анхан шатны шүүх рүү буцаасан, түдгэлзүүлсэн хэргүүдийг оруулаагүй болно.
[1] УДШ-ийн 2024.02.19-ны өдрийн 001/ХТ2024/0022 дугаар тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2888?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.25).
[1] УДШ-ийн 2024.02.19-ны өдрийн 001/ХТ2024/0022 дугаар тогтоолын 11.1 дэх цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 11.4 дэх цогцолбор.
[1] Тус шийдвэрт УДШ-ийн Захиргааны хэргийн танхимын тэргүүн Д.Мөнхтуяа тусгай санал бичсэн бөгөөд “...Аж ахуй эрхлэгч биш этгээдүүдийн хооронд аж ахуйн зорилгоор бус хувийн зорилгоор нэг удаагийн шинжтэй хэлцэл, гэрээний харилцаанд оролцогч талууд төлбөр тооцоог сайн дурын үндсэн дээр харилцан тохиролцсоны дагуу гүйцэтгэх боломжтой, энэ тохиолдолд иргэний эрх зүй дэх “хуулиар хориглосноос бусад зөвшөөрөгдөх”, “гэрээний чөлөөт байдал”-ын зарчим үйлчлэх учиртай .” хэмээн зөрчлийн тухай хуулиар зөрчилд тооцогдох үйлдлийн шинжийг хуулийн зорилготой уялдуулан тайлбарлаж, аж ахуй нэгжийн үйл ажиллагаанд хуулийн тус заалт хамаарахгүй гэжээ.
[1] УДШ-ийн 2020.05.06-ны өдрийн 156 дугаар тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2264?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.18).
[1] УДШ-ийн 2023.12.11-ны өдрийн 99 дүгээр тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2868?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.18).
[1] УДШ-ийн 2024.09.23-ны 001/ХТ2024/0085 дугаар тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2943?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.18).
[1] Татварын ерөнхий хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.4 “Татварын алба эрсдэлд, эсхүл татвар төлөгчийн хүсэлтэд үндэслэн татвар төлөгчийн хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргийн биелэлтийг хянан шалгана.”
[1] УДШ-ийн 2024.09.23-ны 001/ХТ2024/0085 дугаар тогтоолын 16 дахь цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 17 дох цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 18 дахь цогцолбор.
[1] УДШ-ийн 2024.10.07-ны өдрийн 001/ХТ2024/0089 дугаар тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2954?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.17)
[1] Мөн тэнд, 18 дахь цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 20 дох цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 21 дэх цогцолбор.
[1] УДШ-ийн 2024.11.11-ны 001/ХТ2024/0109 дугаар тогтоол, шүүхийн шийдвэрийг бүрэн эхээр нь үзэх холбоос: https://legaldata.mn/shiidver/zahirgaa/view/2975?whr=s, (Сүүлд үзсэн: 2025.02.17).
[1] Мөн тэнд, 13 дахь цогцолбор.
[1] Мөн тэнд, 14 дэх цогцолбор.
[1]Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 128/ШШ2024/0719 дүгээр шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 221/МА2024/0743 дугаар магадлалтай хэрэг.
[1] УДШ-ийн Захиргааны хэргийн танхимын 2025 оны 3 дугаар сарын 10-ны өдрийн шүүх хуралдааны шийдвэрийн тойм, https://www.supremecourt.mn/mn/home?page=judgments&id=17&pr=0&tp=list&pg=1, (Сүүлд үзсэн: 2025.03.17).
[1] 賀集唱ほか編『基本法コンメンター ル[第三版追補版]民事訴訟法3』[上野泰男](日本評論社、2012)79 頁。
[1] 法務省民事局参事官室編の『一問一答新民事訴訟法』(1996年)354頁。
[1] 三宅省三「最高裁判所の役割の変化」三宅省三ほか編・新民事訴訟法大系理論と実務第四巻(1997年)75頁。
[1] 28 U.S.C. § 2101(e), Supreme Court Rule 11
[1]Administration of Justice Act (1960), https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Eliz2/8-9/65/section/1#commentary-c10099
[1] Code of Administrative Court Procedure, 1991, https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_vwgo/englisch_vwgo.html
[1] 最判令和5年7月11日https://www.courts.go.jp/app/hanrei_jp/detail2?id=92191
[1] 野川 忍, 「トランスジェンダーの経産省職員に対するトイレ使用制限の適法性 」 , 《WLJ 判例コラム 特報》第294号、2頁。
[1] 吉原秀、「経産省トイレ使用制限事件判決は何を示し、何を示さなかったのか―補助線としての二重の基準論と司法府の役割論―」、OBA Monthly Journal 2023.12、60頁。
[1] Chevron U.S.A. Inc. v. Natural Resources Defense Council, Inc., 467 U.S. 837 (1984).
[1] Chevron USA Inc. v. Natural Resources Defense Council, Inc., https://www.casebriefs.com/blog/law/administrative-law/administrative-law-keyed-to-lawson/scope-of-review-of-agency-action/chevron-usa-v-natural-resources-defense-council-inc/?__cf_chl_tk=Pao1IfuHsdIKe4j9AvddpC44chCmnHXhOObv_nTLOpI-1738219618-1.0.1.1-_GYUTF6y7KbLV7U7WSf8QkYXVfntQAochrCbWwVL9kI
[1] Supra note 37.
[1] 塚本宏達、佐藤恭平、本田圭「Chevron法理を否定した連邦最高裁場所判決(Loper Bright事件・Relentless事件)」,2024年9月No.128.
[1] Loper Bright Enterprises v. Raimondo, No. 22-451, 603 U.S. ____ (2024), Relentless, Inc. v. Department of Commerce, No. 22-1219, 603 U.S. ____ (2024)。
[1] 塚本・前掲注(40).
[1] Supra note 41.
[1] R (Miller) v the Prime Minister [2019] UKSC 14.
[1] Case summary - R (Miller) v the Prime Minister [2019] UKSC 14, https://news.bylawyers.co.uk/s/blog-article/a63Tg0000000PsrIAE/case-summary-r-miller-v-the-prime-minister-2019-uksc-14
[1] Ibid.
[1] BVerwG 1 C 23.14, https://caselaw.statelessness.eu/caselaw/germany-federal-administrative-court-judgment-1-c-2314
[1] Germany - Federal Administrative Court, judgment 1 C 23.14, https://caselaw.statelessness.eu/caselaw/germany-federal-administrative-court-judgment-1-c-2314
[1] Ibid.
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

“Легал дата"-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, олон улсын арбитрч Т.Алтангэрэл Сингапурын Олон Улсын Арбитрын Төв, Хөрөнгө Оруулалтын Маргаан Шийдвэрлэх Олон Улсын Төв, БНСУ-ын Арилжааны Арбитрын Зөвлөлийн арбитрчаар томилогдон ажиллаж байна
6 days ago

2025 оны 3 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
3 weeks ago

2025 оны 02 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
1 month ago

Ep45: Хүүхдийн хадгаламж ба зээлийн барьцаа
1 month ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Мандатын тооноос дутуу тэмдэглэгээ хийвэл саналын хуудсыг хүчингүйд тооцох заалттай холбоотой 2025 оны 04 дүгээр дүгнэлтийн тойм
2025-04-29
-
Гэр бүл болоогүй ч оролцоо, хувь нэмэр, хамтын ажиллагаа нь нотлогдож байгаа үед хэсгээр өмчлөх дундын өмчийн харилцаа үүссэн байх боломжтой
2025-04-28
-
Монголбанкны Ерөнхийлөгч өөрийн санаачилгаар монголбанкны зээлийн мэдээллийн сангийн мэдээлэлд хуульд заагаагүй өөрчлөлт оруулах эрхгүй.
2025-04-24
-
Одонхүүгийн Мөнхсайхан
2025-04-29 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2025-04-29 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Шүүхийн академи
2025-04-29 Сэтгүүлдуудаж байна ! -
Judilogy
2025-04-29 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
ЖАРГАЛ ДӨЛГӨӨН
2025-04-25 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хүний эрхийн Үндэсний комисс
2025-04-24 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Ганхуягийн Агар-Эрдэнэ Данзангийн Лүндээжанцан
2025-04-24 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хүүхлээ Одонтуяа
2025-04-23 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Оюуны Инноваци ТББ
2025-04-21 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Эрдэнэбилэг Баасанбямба
2025-04-21 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !