Бүтээлийн нэр
XIII зууны Монголын төр, эрх зүйн талаархи шүүмжлэлийг эсэргүүцэх нь
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Бусад
Бүтээлийн товч
Монголын түүх судлаачдын зарим нэг нь ХШ зууны монголчуудын төр, эрх зүйн түүх, соёлыг үгүйсгэж, монголын нийгэмд төрийн бүтэц байгаагүй, “Их засаг” бол зан заншлын цуглуулга гэж нигилист үзлийг баримталдаг. ухайлбал, Оросын эрдэмтэн Т.Д.Скрынникова “Харизма и власть в эпоху Чингис –хана” бүтээлдээ: “ ... дундад зууны Монголын нийгмийн байгуулал.... омог аймгийн удаан задралын явцад төрийн өмнөх үеэс /түрүүүеийн улсаас / төрт улс руу шилжсэн байна... Чингисийн үеийн Монгол улс нь эртний улс биш, харин түрүүүеийн улс байсан" хэмээн үзсэн. Энэхүү өгүүлэлд Оросын эрдэмтэн Т.Д.Скрынниковагийн ХШ зууны Монголын төр, эрх зүйг үгүйсгэсэн үзлийг шүүмжилж, ХШ зууны Монголчууд нь нүүдлийн соёл иргэншлийн онцлогийг илэрхийлсэн төртэй, Их Йаса-/Яаса/ хуультай байсан болохыг нотлох оролдлогыг хийлээ.
Түлхүүр үг
Монголын төр, эрх зүй, төрийн тогтолцоо, их хуралдай, их заргач, эрх зүйн талаар монголчуудын сэтгэлгээний уг сурвалж, их засаг хууль
Бичигдсэн огноо
2011-06-15
Хуудсын тоо
6
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2017-04-13
Товч мэдээлэл үзсэн
5284
Бүрэн эхээр нь үзсэн
140
Эшлэлийн тоо
20
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Х.Сэлэнгэ “XIII зууны Монголын төр, эрх зүйн талаархи шүүмжлэлийг эсэргүүцэх нь” (2011), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/194
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1] Т.Д. Скрынникова. “харизма и власть в эпоху Чингис-хана”. М. 1997. Стр- 30

[2] Т.Д. Скрынникова. “харизма и власть в эпоху Чингис-хана”. М. 1997. Стр- 38

[3] Эртний Ром нь Тибр мєрний эрэгт  байгуулагдсан.. Дорнодахины суурьшмал улс орнууд ч ялгаагүй, тухайлбал, Энэтхэг улс Инда, Ганга мєрний сав газраар, Хятад улс нь Шар мєрний эрэгт байгуулагдсан.

[4] Энд єрнє болон дорно дахинд нийгмийн байгуулалын доод нэгж нь цусан тєрлийн холбоонд їндэслэгдсэн нэгдлүүд /обшина/ байсныг дахин хэлье.

[5]  Ц. Сарантуяа.  Тєрийн ерєнхий онол. УБ. 1998. 18-22-р хуудас

[6] Ц. Сарантуяа.  Тєрийн ерєнхий онол. УБ. 1998. 57-р хуудас

[7] Лувсанданзан. Алтантовч.УБ.1990.123-р тал.

[8] Х. Сэлэнгэ. “ХШ зууны Монголын тєр, эрх зүйн үзэл санаа, түүний үнэт зїйл” .УБ. 2004. 106-118-р хуудас

[9] “Монголын нууц товчоо”-г їзнэ її.

[10] Энд тэмдэглэхэд эртний улс орнуудад хүй нэгдлийн нийгмийн хэв шинжүүд нийгэм, улс тєрийн байгуулалд хадгалагдан їлдсэн байсан бєгєєд үүний нэг илрэл нь эртний Грек, Ромын тєрийн нэг гол институт болох омгийн ахлагчдаас бүрдсэн ахмадын зєвлєл билээ. Эртний Ромын  сенат нь Ромын 300 омгийн ахлагчдаас бїрдэж байсан ба яваандаа хєрєнгєтэй язгууртнуудаас бїрэлдэх болсон. Спартын Геруси ч омгийн байгууллагаас хадгалагдан їлдсэн ахмадын зєвлєл билээ. Єрнийн эртний улсуудын язгууртнууд нь омгийн язгууртнуудаас бий болсон юм.

[11] Монголын философийн түүх.1-р дэвтэр.УБ.1997.153-р тал.

[12] Монголын философийн түүх.1-р дэвтэр.УБ.1997.155-р тал.

[13] Ч.Далай.Эзэн Чингисийн гэрээслэл ба эдїгээ миний бодол. Чингисийн туг. УБ.1990. №1. Сайшаал.”Чингис хааны товчоон.1, 2-р дэвтэр.Євєрмонгол.1987.492-р тал.

[14] Перецен.”Чингис хааны байлдааны бодлого ба арга” Өвөр Монгол хэвлэл.1983.114-р тал.

[15] Персийн түүхч Жувейны тухайн үед Монголд хоёр удаа очиж, их хаантай нїїр тулан уулзаж байсан бєгєєд 1252-1253 онд Хархорумд байхдаа бүтээлээ эхлүүлж, /Ц.Минжин. “Их засаг” түүх, эрх зүйн шинжилгээ. УБ. 2009. 13-р хуудас/ “Дэлхийг байлдан дагуулагчийн түүх” бүтээлдээ Яса-гийн талаар анхаарал татсан зүйлүүдийг бичиж үлдээсэн нь судалгааны чухал эх сурвалж гэж үзэхэд хүргэж байгаа болно.

[16] Жувейны. Дэлхийг байлдан дагуулагчийн түүх. 1- р дэвтэр. Хятад хэвлэл. 1989. 42- р тал

[17] Х. Сэлэнгэ. “ХШ зууны Монголын тєр, эрх зүйн үзэл санаа, түүний үнэт зүйл” .УБ. 2004. 71-89-р хуудас

[18] Ц. Сарантуяа. Эрх зүйн тухай сонгодог ойлголт. Шихихутаг. УБ.1999.№2.12-р хуудас

[19] Ц.Минжин. “Их засаг” түүх, эрх зїйн шинжилгээ. УБ. 2009. 15-р хуудас

[20] Ц.Минжин. “Их засаг” түүх, эрх зїйн шинжилгээ. УБ. 2009. 15-р хуудас