Бүтээлийн нэр
Эдийн бус хохирлыг тооцох аргачлал, хуулийн зохицуулалт
Хэлбэр
Бакалаврын ажил
Салбар
Иргэний эрх зүй
Бүтээлийн товч
Монгол Улсын Үндсэн хуульд үндсэн эрх болон гэрээний эрх чөлөөнд халдсаны улмаас эрх зүйн харилцаанд оролцогч нь бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх ерөнхий зарчмыг ИХ-ийн 228.1-ийн 1 дэх өгүүлбэрт “Гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээд нөгөө талын зөрчигдсөн эрхийг гэм хор учруулахаас өмнөх байдалд сэргээх үүрэгтэй” хэмээн заажээ.  Практикт гэм хороос учирсан эдийн бус хохирлыг барагдуулах хууль эрх зүйн зохицуулалтыг дагнан судалбаас зарим зохицуулалт дутмаг, тодорхой гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг тооцоолохоос бусдаар нийтлэг аргачлал хараахан бэлтгэгдээгүйн улмаас иргэний эрх, ашиг зөрчигдөж буйг судлаачид онцолсон байна. Энэ талаарх онол, практикийг харьцуулан судалсан бакалаврын судалгааны ажил юм.
Түлхүүр үг
Гэм хор, эдийн бус гэм хор, гэм хор учруулснаас бий болсон эдийн бус хохирол, эдийн бус хохирлыг тооцох аргачлал, сэтгэцэд учирсан гэм хор, сэтгэл санаанд учирсан хохирол
Бичигдсэн огноо
2024
Хуудсын тоо
99
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2024-05-24
Товч мэдээлэл үзсэн
1089
Бүрэн эхээр нь үзсэн
63
Эшлэлийн тоо
109
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Л.Энхсайхан “Эдийн бус хохирлыг тооцох аргачлал, хуулийн зохицуулалт” (2024), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2008
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

1. Journal of European Tort Law-Thomas Kadner Graziano “The purposes of Tort law” article pp.2- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/jetl-2023-0003/html?lang=en

2. МУИС-ийн    номын    сангийн    каталог-    https://catalog.num.edu.mn/cgi-bin/koha/opac- detail.pl?biblionumber=131679

3. Мөн тэнд- https://catalog.num.edu.mn/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=129958

4. Ё.Кают, Э.Шпанглер нар “Монгол Улсын Иргэний хуулийн тайлбар” УБ (2006) 445 дах тал

5. Б.Буянхишиг “Үүргийн эрх зүй ерөнхий анги” УБ (2017) 191 дэх тал

6. Ё.Кают, Э.Шпанглер нар “Монгол Улсын Иргэний хуулийн тайлбар” УБ (2006) 446 дах тал

7. AKP хуулийн фирмийн хуульч Б.Ариунзаяагийн “Эдийн бус хохирол ба сэтгэл санааны хохирол хэлэлцүүлэг”- https://www.youtube.com/watch?v=aqlYIyYnVb8

8. Ё.Кают, Э.Шпанглер нар “Монгол Улсын Иргэний хуулийн тайлбар” УБ (2006) 456 дах тал

9. Ш.Үнэнтөгс “Сэтгэл санааны гэм хорын ойлголт буюу гүтгэлэг, нэр төр гутаах асуудлын талаарх эрх зүйн зохицуулалт”, Монголын төр эрх зүй №4 (2013) 28 дах тал

10. Б.Буянхишиг “Үүргийн эрх зүй ерөнхий анги” УБ (2017) 186 дах тал

11. “The Law of the Twelve Tables” (c. 450 B.C)- https://avalon.law.yale.edu/ancient/twelve_tables.asp

12. Allieva Perfezionanda Sabine Wünsch “Non-pecuniary damages in the age of personality rights”- https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2368191 (2009) p.4-7

13. Нээлттэй нийгэм форум “Шүүхийн шийдвэрийн судалгаа. Цуврал №4 УБ (2022)-Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, харьцуулсан дүн шинжилгээ” 68 дах тал

14. Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн “Гэм хор учруулснаас үүсэх үүргийн тогтолцоо” харьцуулсан судалгаа 4 дэх тал

15. Richard A. Posner, The Journal of Legal Studies, Vol. 10, No. 1 (Jan., 1981), pp.4-Aristotle, supra note 7, at 115, 117-аас дам ишлэв.

16. Ernest J. Weinrib “The University of Toronto Law Journal, Vol. 52, No. 4” (Autumn, 2002), pp.349

17. Нээлттэй нийгэм форум “Шүүхийн шийдвэрийн судалгаа. Цуврал №4 УБ (2022)-Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, харьцуулсан дүн шинжилгээ” уг орчуулгыг 71 дэх талын ишлэл хэсгээс авав.

18. Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн “Гэм хор учруулснаас үүсэх үүргийн тогтолцоо” харьцуулсан судалгаа 6 дах тал

19. Amir Nezar “The Yale Law Journal, Vol. 121, No. 3 (DECEMBER 2011)”, pp.688-689

20. Мөн тэнд рр.690-691

21. Мөн тэнд рр.692 Hampton, The Goal of Retribution, supra note 58, at 1673.-аас дам ишлэв.

22. Мөн тэнд рр.695

23. Мөн тэнд 116 дах тал

24. “Монголын хувийн эрх зүйн судалгааны товчоон” УБ (2019)- Д.Аюуш “Оюуны өмчийн эрх зүй” 465 дах тал

25. “Закон СССР об утверждении Основ гражданского законодательства Союза ССР и союзных республик. 8.12.1961 г.” Статья 7 - http://xn--e1aaejmenocxq.xn--p1ai/node/13894 - “Иргэн буюу албан байгууллагын нэр төр (честь), алдар хүнд (достоинство)-ийг гутаасан мэдээ тараасан этгээд түүнийхээ үнэн зөвийг нотолж чадахгүй бол уул мэдээг няцаах (опровержение)-ыг дээрх иргэн буюу албан байгууллага шүүхэд шаардах эрхтэй. Хэрэв дурдсан мэдээг хэвлэл (средства массовой информаций)-д нийтэлсэн бол зохих няцаалтыг хэвлэлээр дамжуулан гүйцэтгэнэ. Бусад тохиолдолд няцаалт хийх журмыг шүүх тогтооно.” гэж МУИС-ийн ХЗС-ийн багш Р.Пүрэвбаатар орчуулсан байдаг.

26. Сазанкова О.В, Брагин М.К “История становления института компенсации морального вреда в РФ”-https://cyberleninka.ru/article/n/istoriya-stanovleniya-instituta-kompensatsii-moralnogo-vreda-v- rf?ysclid=lts7prdx8d48880428 стр.83

27. Мөн тэнд

28. “Монгол Улсын Иргэний хуульд холбогдох баримт бичиг” УБ (2018) 1-р төсөл 11-99 тал, 2-р төсөл 147-253 дах тал, редакци хийсэн төсөл 340-442 тал

29. Мөн тэнд “Монгол Улсын Иргэний хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн тухай” илтгэл 102 дах тал

30. “Гражданский кодекс Российской Федерации (ГК РФ) 30 ноября 1994 года N 51-ФЗ Статья 152”- https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_5142/1de6cd3cbb386056a2ecd2c64ff087b13c8de585/- “Иргэн нь нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндийг нь гутаасан этгээд түүнийхээ бодит байдалд нийцэж байгааг нотолж чадахгүй бол шүүхэд хандаж уг мэдээг няцаахыг тухайн этгээдээс шаардах эрхтэй” гэж МУИС-ийн ХЗС-ийн багш Б.Пүрэвбаатар орчуулсан байдаг.

31. Lane H. Blumenfeld “Russia's New Civil Code: The Legal Foundation for Russia's Emerging Market Economy”- https://www.jstor.org/stable/40707798 pp.489

32. Мөн тэнд рр.490

33. Мөн тэнд Монгол Улсын Дээд Шүүх “Хууль зүй дотоод хэргийн яаманд Иргэний хуулийн шинэ төсөлд өгөх санал” 232-234 тал

34. “Монгол Улсын Иргэний хуульд холбогдох баримт бичиг (2001-2002)” УБ (2018) 19 дэх тал- Монгол Улсын Засгийн газраас Иргэний хуулийн төслийн талаарх танилцуулга-ОХУ, Япон, Нидерланд, АНУ-ын Калифорни мужийн ИХ-ийг харьцуулан судалсан тухай дурдсан.

35. Нээлттэй нийгэм форум “Шүүхийн шийдвэрийн судалгаа. Цуврал №4 УБ (2022)-Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан шийдвэрлэж буй шүүхийн практик, харьцуулсан дүн шинжилгээ” 68 дах тал

36. Б.Буянхишиг “Иргэний эрх зүйн тусгай анги” УБ (2011) 472-476 тал

37. Б.Буянхишиг “Үүргийн эрх зүй ерөнхий анги” УБ (2017)- “Э.Отгонзул: Эдийн бус хохирол, түүнийг арилгах, эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох нь сэдэвт бакалаврын дипломын ажил, 2011 он, 40 дэх тал”-аас дам ишлэв.

38. Law in action сэтгүүл (2023) дугаар №2- Б.Буянхишиг “МУ-ын ИХ-ийн §497.1-д орсон нэмэлт өөрчлөлт: эдийн бус хохирлыг барагдуулахтай холбоотой эрх зүй, эдийн засгийн асуудал” 27 дах тал

39. С.Жанцан “Монгол Улсын Эрүүгийн эрх зүй (Схемчилсэн тайлбар, зүйлчлэлийн асуудал)” УБ (2011) 77-р тал

40. “Эрх зүй” сэтгүүл 2021 он 2 дах дугаар “Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик” эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 195-200 дах тал

41. “Шүүх    шинжилгээний    тухай    хуулийн    үзэл    баримтлал,    танилцуулга”- https://forum.parliament.mn/projects/11237

42. Мөн тэнд

43. Шүүх шинжилгээний тухай хуулийн 81.1-т зааснаар уг хуулийг 2023.01.01-нээс дагаж мөрдөх юм.

44. “Хууль зүй дотоод хэргийн сайд, эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан тушаал” 2023.07.31 Дугаар А/268, А/275 дугаар хамтарсан тушаал- https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=16760055574281

45. Монгол Улсын дээд шүүхийн тогтоолоор баталсан “Хүний сэтгэцэд учирсан хор уршгийг арилгах, нөхөн төлүүлэх төлбөрийн жишиг аргачлал” 2023.07.03

46. ХЗДХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга асан П.Сайнзориг “Эдийн бус хохирол ба сэтгэл санааны хохирол” хэлэлцүүлэг. УБ (2022.11.23)- https://www.youtube.com/watch?v=GyaBmKbRqpk

47. Практикт шийдвэрлэгдсэн шүүхийн шийдвэрийн дүн шинжилгээг хийхдээ МУИС-ийн ХЗС-ийн багш, хууль зүйн магистр Д.Ганхүрэлийн 2021 оны “Эрх зүй” сэтгүүлийн 2 дах дугаарт хэвлүүлсэн “Сэтгэл санааны хохирол нөхөн төлүүлэх нэхэмжлэлийг шийдвэрлэж буй шүүхийн практик” эрдэм шинжилгээний өгүүлэлд буй загварыг ашиглав.

48. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/105014?daterange=2015-01-01%20-%202024-03-  25&id=1&court_cat=1&bb=1

49. Шварц, Вандт “Хуульд зааснаар үүсэх үүргийн эрх зүй” УБ (2017) сурах бичиг 9 дэх тал

50. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/102302?daterange=2024/01/01%20-
%202024/05/03%20&id=1&court_cat=2&bb=1

51. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/9425?daterange=2017-01-01%20-%202024-03-25&id=3&court_cat=1&bb=1

52. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/98915?daterange=2024-01-01%20-%202024-05-04&id=1&court_cat=2&bb=1

53. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/119296?daterange=2017-01-01%20-%202024-03-  26&id=1&court_cat=1&bb=1

54. С.Гантулга, Б.Энхболд “Эрүүгийн эрх зүй тусгай анги” сурах бичиг УБ (2018) 56 дах тал

55. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/101475?daterange=2023-01-01%20-%202024-05- 03&id=1&court_cat=2&bb=1

56. Монгол Улсын Дээд шүүх “Монгол Улсын шүүхийн шийдвэрийн эмхтгэл” Цуврал №6 УБ (2008) 48-57 дах тал

57. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан” https://shuukh.mn/single_case/86306?start_date=&end_date=&id=1&court_cat=1&bb=1

58. Н.Норовсамбуу, Ж.Содномдаржаа “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх явцад учирсан хохирлын нөхөн төлүүлэлт” шүүхийн шийдвэрийн дүн шинжилгээ- 27 дах тал

59. “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан” https://shuukh.mn/single_case/5540?start_date=&end_date=&id=3&court_cat=1&bb=1

60. Law in action сэтгүүл (2023) дугаар №2- Б.Буянхишиг “МУ-ын ИХ-ийн §497.1-д орсон нэмэлт өөрчлөлт: эдийн бус хохирлыг барагдуулахтай холбоотой эрх зүй, эдийн засгийн асуудал” 27 дах тал

61. Монгол Улсын Дээд шүүх “Монгол Улсын шүүхийн шийдвэрийн эмхтгэл” Цуврал №3 УБ (2006) 273-276 дах тал

62.  “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан” https://shuukh.mn/single_case/9283?daterange=2010-01-01%20-%202024-03-20&id=3&court_cat=1&bb=1

63.  “Монгол    Улсын    шүүхийн    шийдвэрийн    цахим    сан”- https://shuukh.mn/single_case/5351?daterange=2010-01-01%20-%202024-02-27&id=3&court_cat=1&bb=1

64. Б.Буянхишиг “ХБНГУ-ын Иргэний хууль (Кодификацийн бүрэн эх)” УБ (2017) 49 дэх тал-§253 (1) Хөрөнгийн бус шинжтэй хохирлыг гагцхүү хуульд тусгайлан заасан тохиолдолд шаардаж болно.

65. Мөн тэнд 48 дах тал-§249 (1) Гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээд нөгөө талын зөрчигдсөн эрхийг гэм хор учруулахаас өмнөх байдалд сэргээх үүрэгтэй.

66. Ulrich Magnus “The International and Comparative Law Quarterly, Jul., 1990, Vol. 39, No. 3 (Jul., 1990),    pp.    675-683”    676    дах    тал-    https://www.jstor.org/stable/760125?searchText=german+non- pecuniary+damages&searchUri=%2Faction%2FdoBasicSearch%3FQuery%3Dgerman%2Bnon- pecuniary%2Bdamages%26so%3Drel&ab_segments=0%2Fbasic_search_gsv2%2Fcontrol&refreqid=fastly- default%3Ae954816f1fbbf8c4c1476f29f9c48340&seq=9

67. Мөн тэнд 677 дах тал

68. Ulrich Magnus “The Reform of German Tort law” Universidad de Hamburgo (2003) pp.4- https://www.raco.cat/index.php/InDret/article/view/82541

69. Мөн тэнд

70. Мөн тэнд 11 дэх тал

71. Allieva Perfezionanda Sabine Wünsch “Non-pecuniary damages in the age of personality rights”- https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2368191 (2009)- H. J. Musielak, Zur gerichtlichen Praxis bei der Bemessung des Schmerzensgeldes. Ergebnisse einer Befragung von Richtern (1982) VersR, 613 ss-ээс дам ишлэв.

72. Мөн тэнд “The BGB follows the system developed by the Pandectist scholars which distinguishes between the law of obligations, the law of property, family law, the law of succession and a general part which contains the rules which are common to all other parts. H. Heinrichs, Buch 1, Einleitung, in: Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Kurzkommentar, 62nd ed. (München: C. H. Beck, 2003), para. 6; B. S. Markesinis and H. Unberath, The German Law of Torts, A Comparative Treatise, 4th edn. (Oxford and Portland, Oregon: Hart Publishing, 2002), p. 26; H. Coing and H. Honsell, Einleitung zum BGB, in: J von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetzen und Nebengesetzen, Eckpfeiler des Zivilrechts (Berlin: Sellier – de Gruyter, 2005), 8.”-аас дам ишлэв.

73. Мөн тэнд 13 дах тал

74. Мөн тэнд L. Jaeger and J. Luckey, Schmerzensgeld (Münster: ZAP, 2003), p. 43, para. 176; B. S. Markesinis and H. Unberath, The German Law of Torts, cit., 45-аас дам ишлэв

75. Мөн тэнд 43 дах талаас дам ишлэв.

76. Мөн тэнд J. Hager, Das Recht der unerlaubten Handlungen, in: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetzen und Nebengesetzen, Eckpfeiler des Zivilrechts (Berlin: Sellier – de Gruyter, 2005), 819-875, 825-аас дам ишлэв.

77. Мөн тэнд 19 дэх тал

78. Мөн тэнд 21 дэх тал

79. Мөн тэнд 23 дах тал BGH 122, 268-аас дам ишлэв.

80. Мөн тэнд

81. Мөн тэнд 25-27 дах тал

82. Мөн тэнд 28 дах тал BGH, 06 July 1955 – GSZ 1/55, (1955) NJW, 1675 et seq., (1955) VersR, 615 et seq-аас дам ишлэв.

83. Мөн тэнд

84. Мөн тэнд 29 дэх тал BGH, 06.07.1955, I.3: „Der Anspruch auf Schmerzensgeld nach § 847 BGB ist kein gewöhnlicher Schadensersatzanspruch sondern ein Anspruch eigener Art mit einer doppelten Funktion: Er soll dem Geschädigten einen angemessenen Ausgleich für diejenigen Schäden bieten, die nicht vermögensrechtlicher Art sind, und zugleich dem Gedanken Rechnung tragen, dass der Schädiger dem Geschädigten Genugtuung schuldet für das, was er ihm angetan hat.“-аас дам ишлэв.

85. Timur Bocharov “Is there “compensation culture” in contemporary Russia? The role of liability insurance, non-pecuniary damages, and legal profession in personal injury litigation” (2019) article pp.571- https://opo.iisj.net/index.php/osls/article/view/1168/1328

86. Екатерина Добрикова “Компенсация морального вреда: Тенденции российской субедной крактики” статья- https://www.garant.ru/article/864733/?ysclid=lutbu74hbl578892293

87. Чернукова А.В “Методики расчета компенсации морхльного вреда”- https://cyberleninka.ru/article/n/metodiki-rascheta-kompensatsii-moralnogo-vreda/viewer-аас аргачлалыг авав.

88. Мөн тэнд Пoнapин B.Я. Зaщитa нeимyщecтвeнныx пpaв личнocти в yгoлoвнoм пpoцecce PФ: aвтopeф. диcc. … д-pa юp. нayк. – Bopoнeж, 1994. – C. 21-ээс дам ишлэв.

89. Нөхөн олговрын хэмжээ

90. Екатерина Добрикова “Компенсация морального вреда: Тенденции российской субедной крактики” статья- https://www.garant.ru/article/864733/?ysclid=lutbu74hbl578892293-“Эpдeлeвcкий A.M. Koмпeнcaция мopaльнoгo вpeдa. – M.: Юpиcтъ”, 1966. – C. 51-54-ээс дам ишлэв.

91. Мөн тэнд Южaнинoвa A.Л. Cyдeбнo-пcиxoлoгичecкaя экcпepтизa пo дeлaм o кoмпeнcaции мopaльнoгo вpeдa. – Capaтoв, 2000. – C. 14-ээс дам ишлэв.

92. Мөн тэнд Xoлoпoвa E.H. Пpaвoвыe ocнoвы cyдeбнo-пcиxoлoгичecкoй экcпepтизы пo фaктy мopaльнoгo вpeдa в yгoлoвнoм cyдoпpoизвoдcтвe. -Kaлинингpaд, 2003. – C. 57-58-аас дам ишлэв.

93.  ОХУ-ын    Үндсэн    хууль    “Конституция    Российской    Федерации”    (1993)- https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_28399/?ysclid=luw3jdfzz1640001641

94. Наталья Ключевская “Компенсация морального вреда: курс на совершенствование” статья- https://www.garant.ru/article/1466521/

95. Пленума Верховного Суда Российской Федерации “О практике применения судами норм о компенсации    морального    вреда”    постановление- https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_431485/

96. Юлия Цветкова “Как получить компенсацию морального вреда” статья- https://journal.tinkoff.ru/guide/kompensacia-moralnogo-vreda/?ysclid=lutaolgwm8529373908

97. Шийтгэл хэлбэрээр ногдуулах нөхөн төлбөр

98. Chicago-Kent law review-Volker Behr “Punitive damages in American and German law- Tendencies towards Tendencies towards Approximation of Apparently Irrecomcilable Concepts” (2003)- https://scholarship.kentlaw.iit.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3389&context=cklawreview рр.114

99. Мөн тэнд “As to the pre-nineteenth-century development, see Rustad & Koenig, supra note 18, at 1284-1334”-өөс дам ишлэв

100. Мөн тэнд рр.115-116

101. Мөн тэнд BMW, 517 U.S. at 614; Brand, supra note 12, at 176-86. For a recent update, see Cooper Industries, Inc. v. Leatherman Tool Group, Inc., 532 U.S. 424, 433 n.6 (2001)-ээс дам ишлэв.

102. Мөн тэнд рр.120

103. П.Амаржаргал, Х.Эрдэм-Ундрах нар “Гэмт хэргийн улмаас учирсан сэтгэл санааны хохирлыг тооцох аргачлал: Харьцуулсан судалгаа” УБ (2021)- https://sudalgaa.gov.mn/pdf/gemt-khergiyn- ulmaas-uchirsan-setgel-sanaany-khokhirlyg-tootsokh-argachlal-ujn 79 дэх тал

104. Мөн тэнд 80 дах тал

105. “California    Civil    Code-Section    3333-3343.7”    (2009)- https://law.justia.com/codes/california/2009/civ/3333- 3343.7.html#:~:text=3333.2.,disfigurement%20and%20other%20nonpecuniary%20damage.

106. Susan    Bell    “USC    Dornsife    professor    wins    California    Supreme    Court    case”    article- https://dornsife.usc.edu/news/stories/olu-orange-wins-california-supreme-court-ruling/

107. З.Сүхбаатар, Б.Батбаяр, П.Оюундэлгэр “Монгол Улсын иргэний хууль тогтоомж (Түүхэн эмхэтгэл)” 1963 оны Иргэний хууль-122, 190 дэх тал

108. 1994 оны Иргэний хууль-https://legalinfo.mn/mn/detail/13243

109. 2002 оны Иргэний хууль-https://legalinfo.mn/mn/detail/299