УЛСЫН ДЭЭД ШҮҮХИЙН ЧИГ ҮҮРГИЙН ТАЛААРХ ХАРЬЦУУЛСАН ШИНЖИЛГЭЭ

Нээлттэй Нийгэм Форум

Уг судалгааны ажлыг Нээлттэй Нийгэм Форумын санхүүгиийн дэмжлэгтэйгээр судлаач А.Бямбажаргал гүйцэтгэсэн болно.

Судалгааны тойм, тойм судалгаа

Шүүх

Монгол Улсад 1925 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр анхдугаар Үндсэн хуульд заасны дагуу батлагдсан Шүүх явдлын яамны дүрмээр орчин цагийн шүүх эрх мэдлийн тогтолцооны суурь тавигджээ. 1992 оны шинэ ардчилсан Үндсэн хууль өмнөх шүүх эрх мэдлийн тогтолцоонд эрс шинэчлэл хийснийг “Шүүх эрх мэдэл” хэмээх IV бүлэгт тусгайлан зохицуулж 47 дугаар зүйлийн 47.1 дэх хэсэгт “Монгол Улсад шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлнэ”, 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь хэсэгт “Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Улсын Их Хурлын ба Засгийн газрын гишүүн, төр, нам, олон нийтийн бусад байгууллагын албан тушаалтан, иргэн хэн боловч шүүгчээс шүүн таслах үүргээ хэрэгжүүлэхэд хөндлөнгөөс оролцож болохгүй” хэмээн хязгаарласнаас харж болно.

Гэсэн хэдий ч хууль тогтоогчид шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэгч субьектуудын уламжлалд тулгуурлах хандлагыг хамгаалж ирснээр шинэ үндсэн хуулийн суурь зарчим бүрэн хэрэгжих боломжгүй өнөөг хүрлээ. Үүний нэг тод илрэл нь Улсын дээд шүүх (УДШ)-ээс шүүн таслах үйл ажиллагаанд үл хамаарах буюу захиргааны чиг үүргийг хэрэгжүүлэх явдлыг өмнөх тогтолцоонд (1925-1990) байснаар хадгалж ирсэн явдал юм. Энэхүү судалгаагаар уламжилж ирсэн энэхүү хамаарлыг арилгаж, улмаар ардчилсан шинэ үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалын дагуу УДШ-ийн чиг үүргийг хуульчлах үндэслэлийг дэвшүүлэх болно.

Улсын дээд шүүх, шүүхийн чиг үүрэг, дээд шүүхийн захиргааны чиг үүрэг, түүхэн уламжлал, дээд шүүхийн бүгд хурал

2020

16

Монгол

Бүрэн эхээр нь үзэх

2020-10-11

1812

77

13

А.Бямбажаргал "Улсын дээд шүүхийн чиг үүргийн талаарх харьцуулсан шинжилгээ", Нээлттэй Нийгэм Форум, УБ., 2020, Бодлогын асуудал цуврал, №29

Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх