Хэрэгт цугларсан баримтаар БНХАУ-ын хуулийн этгээд “Б” компани нь Монгол Улс (“МУ”)-ын хуулийн этгээд “М” ХХК-тай хамтран 2002.04.28-ны өдөр Монгол-Хятадын хамтарсан “М” ХХК байгуулах тухай гэрээг байгуулж, энэхүү гэрээгээр тогтсон талуудын эзэмших компанийн хувьцааны хэмжээ болон хувьцаа эзэмшигчийг 2002.08.14, 2012.10.19-ний өдрийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурал (“ХЭХ”)-аар өөрчилж, эцсийн байдлаар иргэн Т.Н 51 хувийг, Б.А 9 хувийг, “БШ” 40 хувийг эзэмшиж байгаа. “М” ХХК-ийн төлөөлөн удирдах зөвлөл (“ТУЗ”)-ийн 2003.10.19-ний хурлын шийдвэрээр Хятад талын “Б” компанийг “БШ”-аар сольсон. Талууд 2012.10.27-ны өдөр “Монгол-Хятадын хамтарсан хөрөнгө оруулалттай “М” ХХК-ийн Хятадын талын хувьцаа эзэмшигчийн тогтмол ашгийг төлөх” гэрээ (“Тогтмол ашгийг төлөх гэрээ”)-г байгуулсан ба гэрээний дагуу “М” ХХК нь 2012 онд 20,000 ам.доллар, 2013 онд 10,000 ам.доллар, нийт 30,000 ам долларыг “БШ”-д төлсөн.
Үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг үндэслэл: 
(i): “Б” болон МУ-ын хуулийн этгээд “М” ХХК нь хамтран 2002.04.28-ны өдөр Монгол-Хятадын хамтарсан “М” ХХК-ийг үүсгэн байгуулж, 2012.10.27-ны өдөр компанийн үйл ажиллагааны хүндрэлтэй нөхцөл байдлаас шалтгаалан “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчид хоорондоо харилцан тохиролцож, “Тогтмол ашгийг төлөх гэрээ”-г байгуулж, “БШ” нь “М” ХХК-аас авах ногдол ашгийг 2012 оноос 2021 оны хооронд 10 жилийн хугацаанд тогтмол байдлаар тооцож, нийт 400,000 ам.долларыг хуваарийн дагуу төлж барагдуулахаар тохиролцсон. Гэрээ байгуулагдсанаас хойш “М ХХК-аас 2012 онд 20,000 ам.доллар, 2013 онд 10,000 ам.долларыг шилжүүлж, үүнээс хойш ямар ч ногдол ашиг өгөөгүй ба гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй. 
Хувьцаа эзэмшигч Т.Н, Б.А нартай утсаар холбогдож, мөн гэрээний үүрэг биелүүлэх тухай албан бичиг илгээсэн боловч хариу өгөөгүй ба гэрээний үүргээ биелүүлэхээс зайлсхийсээр байна. Иймд “Тогтмол ашгийг төлөх гэрээ”-ний дагуу “М” ХХК болон түүний хувьцаа эзэмшигч Т.Н, Б.А нараас 370,000 ам.доллар буюу 1,052,494,600 төгрөг гаргуулах;
(ii), (iii) болон (iv): Хариуцагч “М” ХХК нь 2021.04.30-ны өдрөөс компанийн ХЭХ хуралдуулах үүргээ биелүүлээгүй. Компанийн ХЭХ-ыг КтХ-ийн 59.5-д заасан хугацаанд хуралдуулаагүй тохиолдолд ТУЗ-ийн ХЭХ хуралдуулахаас бусад хууль болон дүрмээр тогтоосон бүрэн эрх дуусгавар болох ба “М” ХХК-ийн ТУЗ болон гүйцэтгэх удирдлага Б.А-ийн бүрэн эрх дуусгавар болсон нөхцөл байдал үүссэн болно. “М” ХХК-ийн ХЭХ хуралдуулж, ТУЗ-ийг байгуулж, хуралдуулах, тус компанийн гүйцэтгэх удирдлагыг нэн даруй томилох шаардлагатай. Иймд “М” ХХК-ийн ТУЗ-ийн бүрэн эрх болон гүйцэтгэх захирал Б.А-ийн бүрэн эрх тус тус дуусгавар болсныг тогтоолгох, “М” ХХК-ийн ХЭХ хуралдуулахыг тус компанид даалгах;
(v) болон (vi): “Б”-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн 2023.02.28-ны өдрийн шийдвэрээр компанийн нэрийг “Б” болгон өөрчлөхөөр шийдвэрлэж, БНХАУ-ын Д-аас 2023.03.13-ны өдөр нэрийн өөрчлөлтийг бүртгэсэн тухай албан ёсоор мэдэгдэж, компанийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон дүрмийг баталсан. Тус компанийн нэрийн өөрчлөлттэй холбоотойгоор “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчийн нэг болох Т.Н-тэй утсаар холбогдсон хэлсэн боловч хувьцаа эзэмшигчийн нэрийн өөрчлөлтийг улсын бүртгэлд бүртгүүлэх боломжгүй гэсэн. “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчийн нэрийн өөрчлөлтийг улсын бүртгэлд бүртгүүлэх хүсэлтийг 2023.08.11-ны өдөр хүргүүлсэн боловч өнөөдрийг хүртэл хариу өгөхгүй КтХ-ийн 61.2-т заасан хувьцаа эзэмшигчийн эрхийг зөрчиж байна. Иймд “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч “Б”-ийн нэр “Б” болж өөрчлөгдсөнийг компанийн дүрэмд өөрчлөлт оруулан тусгаж, ХЭХ-ын тогтоол гаргах, дүрэмд орсон өөрчлөлтийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар (“УБЕГ”)-ын хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн газар (“ХЭУБ”)-т бүртгүүлэхийг “М” ХХК болон хувьцаа эзэмшигч Т.Н, Б.А нарт даалгах.
Хариуцагчийн хариу тайлбар: 2012.10.27-ны өдрийн “Тогтмол ашгийг төлөх гэрээ”-ийн 3-т заасны дагуу 370,000 ам.доллар буюу 1,052,494,600 төгрөгийг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлага нь үндэслэлгүй. “М” ХХК-ийн дүрмийн 6.1-д Компанийн эрх барих дээд байгууллага нь КтХ-ийн 59.1 дэх хэсэгт зааснаар “ХЭХ” байна гэж баталгаажуулсан байх тул нэхэмжлэлийн шаардлага нь урьдчилж компанийн ХЭХ-аар шийдвэрлэгдэх ёстой. “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчид нь хамгийн сүүлд 2017 онд ХЭХ-аа хийж чадаагүй шалтгаан нь Хятадын хөрөнгө оруулагч нар нь дахин МУ-д ирээгүй, утсаар болон мэйлээр харьцах боломжгүй, ямар ч сураггүй байсантай холбоотой. Хятадын талын хөрөнгө оруулалтаар орж ирсэн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж нь стандартын бус, эвдрэл гэмтэл ихтэй байсан тул Монголд ирсэн цагаас нь хойш байнгын өндөр өртгөөр засвар үйлчилгээ хийгдэж төлөвлөгдөөгүй зардлууд их гарсны дээр МУ-д үүссэн санхүүгийн хямрал, адил төрлийн үйлдвэрүүд хэд хэдээр байгуулагдсанаас бараа бүтээгдэхүүний борлуулалт муудаж, компани ашиггүй ажилласан. Татварын актаар тогтоогдсон төлбөрийг төлж барагдуулсан зэрэг санхүүгийн хүндрэлтэй асуудлууд үүсэж хувьцаа эзэмшигч нарын ногдол ашгийн асуудлыг шийдвэрлэх ямар ч боломжгүй явсаар ирсэн. Энэ асуудлыг тухай бүрд нь Хятадын талын хувьцаа эзэмшигч хөрөнгө оруулагч нарт мэдэгдэж, компанийн нөхцөл байдлыг танилцуулж байсан.
Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага: 2012.10.27-ны өдрийн “Тогтмол ашгийг төлөх гэрээ” нь агуулгаараа бүхэлдээ ИХ-ийн 56.1.1-д зааснаар “хууль зөрчсөн” хэлцэл. КтХ болон дүрмийг зөрчсөн, цаашид компани нь хуулийн этгээдийн хувьд оршин тогтнож чадах эсэх асуудлыг хөндсөн, хэт нэг талыг барьсан хэлцэл болсон ба КтХ-ийн 46.8-д заасныг зөрчсөн.
Сөрөг нэхэмжлэлийн хариу тайлбар: Уг гэрээ нь ИХ-ийн 56.1.1-д заасныг зөрчөөгүй. Учир нь хамтарсан компани байгуулагдсанаас хойш үйл ажиллагаа нь тогтвортой явуулсаар байсан хэдий ч хувьцаа эзэмшигч “БШ”-д нэг ч төгрөг өгөөгүй 2012 оныг хүрсэн. Үүнээс үүдэн Хятад талын хувьцаа эзэмшигчдээс оруулсан хөрөнгө оруулалтаа буцаан авах талаар мэдэгдэхэд Монгол талын хувьцаа эзэмшигчдээс ирэх 10 жилийн хугацаанд тогтмол мөнгийг өгөхөөр тохиролцож “М” ХХК-ийн “Тогтмол ашиг төлөх” гэрээг байгуулсан. Тухайн гэрээг “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчид болох Т.Н, Б.А нар болон “БШ” хооронд байгуулснаараа КтХ-д зааснаар шийдвэр гарсан гэж үзэх үндэслэлтэй. Мөн тус гэрээгээр компани ногдол ашиг хуваарилах бус, харин компанийн ашигтай байхаас үл хамаарч компанийн ашиг, орлогоос жил бүрийн 9 сараас өмнө гэрээний 3 дугаар зүйлд заасан тогтмол ашиг, орлогыг өгөхөөр талууд тохиролцсон.
Уг гэрээг хувьцаа эзэмшигчид байгуулсан нь ИХ-ийн 189.1, 189.5-д заасантай нийцэж байгаа бөгөөд үүнийг компанийн удирдлагын зүгээс хүлээн зөвшөөрч 2012, 2013 онуудын ашиг орлогын төлбөрийг төлсөн. “М” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн хооронд байгуулсан гэрээ нь КтХ-ийн 46 дугаар зүйлээр зохицуулсан ногдол ашиг хуваарилахтай холбоотой зохицуулалтад хамаарахгүй. Учир нь гэрээний 3 дугаар зүйлд “… үүнээс хойш Хамтарсан компанийн ногдол ашиг хуваарилалтад оролцохгүй болно” гэж нэхэмжлэгч нь өөрийн ногдол ашиг хүртэх эрхээс татгалзаж байгааг шууд тодорхой заасан.

Талууд 2016.06.15-ны өдөр “хувьцаа худалдах-худалдан авах, хувьцаа эзэмших эрх шилжүүлэх” гэрээ байгуулж, хариуцагч нь “Х” ХХК-ийн 50 хувийн буюу 10,905 ширхэг нэг бүрийн үнэ 10,000 төгрөг, нийт 109,500,000 төгрөгийн үнэ бүхий хувьцааг худалдах, нэхэмжлэгч нь хувьцааны мөнгийг 2016.06.15-ны өдөр төлөхөөр харилцан тохиролцсон. 2016.06.15-ны өдрийн 7 дугаартай хувьцаа эзэмшигчийн шийдвэрээр нэхэмжлэгчийг тус компанийн 50 хувийн хувьцаа эзэмшигчээр нэмж оруулан, компанийн шинэчилсэн дүрмийг баталж улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн. Харин нэхэмжлэгч нь гэрээнд заасан төлбөрийг төлөөгүй үйл баримт хэрэгт байгаа баримтаар тогтоогдсон.
Нэхэмжлэгч нь “хариуцагч “Х” ХХК-ийн 50 хувийн хувьцааг худалдахдаа компани бусдад төлөх ямар нэгэн өр төлбөр, маргаантай асуудал огт байхгүй гэсэн боловч шүүхийн шийдвэрээр их хэмжээний өртэй болох нь тогтоогдсон. ИХ-ийн 59.1-д заасан хууран мэхэлж хэлцэл байгуулсан. Надаар зээл авхуулж 650,000,000 төгрөгийн зээлийг авсан атлаа компанийн үйл ажиллагаанд огт оролцуулаагүй. Хариуцагч нь энэ бүгдийг мэдээд надаас хувьцааны үнийг огт шаардаж байгаагүй. Цаашид хариуцагчтай хамтран ажиллахгүй хувьцааг нь буцаан өгөх зорилготой” гэж нэхэмжлэлийн үндэслэлээ заажээ. Хариуцагч нь гэрээг хүчин төгөлдөр гэж үзэж, маргасан ба хувьцааны үнэ 109,050,000 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан боловч нэхэмжлэлээсээ татгалзсан байна.
Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016.01.07-ны өдрийн 102/ШШ2016/00409 дугаар шийдвэрээр хариуцагч “Х” ХХК-аас 423,593,900 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч “Э” ХХК-д, Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016.12.01-ний өдрийн 183/ШШ2016/01243 дугаар шийдвэрээр хариуцагч “Х” ХХК-аас 155,915,159 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч “Б” ХХК-д, мөн шүүхийн шүүгчийн 2018.02.08-ны өдрийн 183/ШШ2018/00341 дүгээр захирамжаар хариуцагч “Х” ХХК-аас 91,015,843 төгрөгийг гаргуулан Ю.Д-д олгохоор зохигчдын эвлэрлийг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2023.11.01-ний өдрийн 210/МА2023/01910 дугаар магадлалаар хариуцагч “Х” ХХК-аас 800,000,000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч “М” ХХК-д олгож тус тус шийдвэрлэсэн баримт хэрэгт авагдсан.