Нэхэмжлэгч Д.Р нь “С” ХХК-ийн 49 хувийн хувьцаа эзэмшигч, хариуцагч “Э Э Э” ХХК нь тус компанийн 51 хувийн хувьцаа эзэмшигч болно. “С” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч хариуцагч “Э Э Э” ХХК нь Монгол Улс (“МУ”)-ын хуулийн этгээд бөгөөд түүний хувьцаа эзэмшигч нь гадаад улсын хуулийн этгээд “Э Э Э И Л” компани, гүйцэтгэх захирал нь Израйл Улсын иргэн, тус хэргийн өөр нэгэн хариуцагч Я Ж П болно. Нэхэмжлэгчийн зүгээс хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг хууль бус болохыг тогтоолгож, тус хурлаас гарсан шийдвэрүүдийг хүчингүй болгуулахаар шаардлага гаргасан ба энэ хүрээнд хурлын зарыг зохих журмын дагуу хүргэсэн эсэх, хувьцаа эзэмшигч “Э Э Э” ХХК-ийг төлөөлөн хурал зарлах эрх итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид олгогдсон эсэх нь маргааны зүйл болжээ.

 2020 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөс 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-нд шилжих шөнө шүүгдэгч А нь хамтран амьдрагч Э болон бусад найзуудын хамт шинэ жил тэмдэглэхээр цугларчээ. Тус үйл явдлын явцад Э нь ширээн дээр байсан хундагатай шар айргийг А-н нүүр лүү цацсаны улмаас Э болон А нар маргалдаж эхэлжээ. Улмаар Э нь шүүгдэгч А-н гар луу цохисон тул дахиад цохих гэхээр нь А, Э-г түлхэж унагасны улмаас Э-ийн эрүүл мэндэд учирсан гавал тархины битүү гэмтэл, тархины баруун тал бөмбөлгийн дагз чамархай хэсгийн хатуу хальсан доорх цус хуралт, баруун зулайн аалзан бүрхүүл доорх цус харвалт, гавал тархинд мэс ажилбар хийж хурсан цусыг авсан хагалгааны дараах байдал, зүүн нүдний зовхи, хоёр гар, хоёр өвдөгт цус хуралт бүхий хүнд гэмтэл учирсны улмаас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 2.1.т заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. 

Хариуцагч нь сумын Засаг даргаар ажиллаж байхдаа 2021.08.02-ны өдрийн захирамжаар Э-г сумын Засаг даргын Тамгын газрын даргын албан тушаалаас халах шийдвэр гаргажээ. 
Иргэн Э нь захирамжийг эс зөвшөөрч шүүхэд хандаж, тус шүүхийн шийдвэрээр Э-д сахилгын шийтгэл ногдуулах тухай захирамж хууль бус болохыг тогтоож, түүнийг албан тушаалд эгүүлэн тогтоож, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлстэй тэнцэх хэмжээний олговорт 6,666,181 төгрөгийг ... Тамгын газрын төсвөөс гаргуулан олгохоор шийдвэрлэсэн, шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн Тамгын газраас нийт 6,666,181 төгрөгийг Э-ийн ажилгүй байсан хугацааны цалин, нийгмийн даатгалд тооцож олгосон байна.
ТАтХ-ийн 50.1, 50.2-т заасны дагуу хууль бус шийдвэрийн улмаас төрд учирсан хохирол болох 6,666,181 төгрөгийг буруутай албан тушаалтан О-гээс гаргуулахаар нэхэмжилжээ. Хариуцагч нь үүрэгт ажлаа гүйцэтгэж байхдаа өөрийн эрх хэмжээний хүрээнд шийдвэр гаргасан, 2021.11.20-ны өдөр ажлаа хүлээлгэж өгсөн тул ажлаас халсантай холбоотой өөрийн гаргасан шийдвэрийг шүүхэд бүрэн хамгаалах боломжгүй болсон, Иргэний хуулийн 498.2 дахь хэсэгт ...Хуульд өөрөөр заагаагүй бол төрийн албан хаагч албан үүргээ зөрчсөн гэм буруутай үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ийн улмаас бусдад гэм хор учруулсан бол уг гэм хорыг түүний ажиллаж байгаа хуулийн этгээд буюу төр хариуцан арилгана гэж заасан тул нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй гэж маргажээ.

Хариуцагч Э сумын Засаг дарга нь 2019, 2020 онуудад холбогдох захирамжийн дагуу нэр бүхий 6 иргэнд зуслангийн зориулалтаар тус бүр 700 м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатай эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэжээ. Нэхэмжлэгч Г байгалийн цогцолборт газрын хамгаалалтын захиргаанаас Засаг даргыг өөрийн чиг үүрэгт үл хамаарах асуудлаар захиргааны акт гаргасан гэж үзээд, газар эзэмших эрх олгосон захирамжуудыг илт хууль бус болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан байна. Хариуцагч нь Э сумын Засаг дарга нь хуулиар олгогдсон бүрэн эрхийн хүрээнд сумын тухайн жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг үндэслэн газар эзэмшүүлсэн; Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуульд зааснаар газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах шийдвэр гаргах нь төрийн захиргааны төв байгууллагын эрх хэмжээний асуудал байх тул Г байгалийн цогцолборт газрын хамгаалалтын захиргаа нь нэхэмжлэл гаргах эрхгүй этгээд гэж маргасан байна. 

Шүүгдэгч Н нь архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2021 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдрөөс 20-нд шилжих шөнө С дүүргийн ** дүгээр хороо, ** дүгээр байрны ** тоотод хамтран амьдрагч Б-г эрхлэн явуулдаг бизнесийн бараа бүтээгдэхүүн эвдэрсэн байна гэсэн зүйлээс шалтаглан маргалдаж, улмаар Б “Маргалдахаа зогсооё, унтаж амаръя” гэсэн шаардлагыг эсэргүүцэж, улмаар хохирогч Б сандлаар толгойндоо хүчтэй цохиулсны улмаас нас баржээ. Уг үйл явдлыг тэдний бага насны төрсөн хүү Э-н харсан байна. Шүүгдэгч  Н нь өмнө нь 20 гаруй удаа гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн зөрчилд шалгагдаж байсан тул онц харгис хэрцгийгээр, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүнийг алсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Зохигчдын хооронд 2012-84, 2013-35, 2013-89, 2014-52 онуудад холбогдох дугаартай барьцаат зээлийн гэрээ болон эдгээрт нэмэлт өөрчлөлт оруулах гэрээг 2016.01.25 (“Нэмэлт өөрчлөлтийн гэрээ”)-ны өдөр тус тус байгуулсан. Хариуцагч Э ХХК нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчиж, зээл, хүүгийн төлөлтийг тогтоосон хугацаанд төлөөгүй ба зээлдүүлэгч нь үүрэг гүйцэтгэх нэмэлт хугацаа тогтоож, мэдэгдэл хүргүүлсэн боловч үр дүн гараагүй. Иймд гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцалж, Зээлийн гэрээний үүрэгт төлбөр гаргуулж, барьцаа хөрөнгөөс үүргийн гүйцэтгэл хангуулахаар нэхэмжлэл гаргасан бол хариуцагч нь зарим барьцаа хөрөнгүүдийг чөлөөлүүлэх тухай сөрөг нэхэмжлэл гаргасан.

1) Шүүгдэгч Э нь 2017, 2018 онд О аймгийн Орон нутгийн өмчит газарт худалдан авалт хариуцсан мэргэжилтнээр ажиллаж байхдаа тус аймагт орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр хийгдэх зарим барилгын засварын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах ажиллагааг зохион байгуулахдаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, тендерт оролцох шалгуурыг хангаагүй, нэг ангид хамт сурч байсан Б захиралтай “З” ХХК-ийг захиалагч О аймгийн Засаг даргын тамгын газартай 4 удаагийн гэрээгээр нийт  126,603,050 төгрөгийн ажил гүйцэтгэх гэрээг; мөн тендерт оролцох шалгуурыг хангаагүй, хувийн харилцаа холбоотой Б захиралтай “А” ХХК-ийг захиалагч О аймгийн Засаг даргын тамгын газартай 5 удаагийн гэрээгээр нийт 102,384,965 төгрөгийн ажил гүйцэтгэх гэрээг тус тус шууд байгуулахад албан тушаалын байдлаа ашиглан нөлөөлж, бусдад хууль бусаар давуу байдал бий болгосон, гэмт хэрэгт;
2) Шүүгдэгч Б нь 2017-2018 онд О аймгийн Орон нутгийн өмчийн газрын мэргэжилтнээр ажиллаж байхдаа өөрийн эхнэр Д болон хувийн харилцаа холбоотой А нарын тус бүр 50 хувийн хувьцаа эзэмшдэг “Р” ХХК-ийг захиалагч О аймгийн Засаг даргын тамгын газартай 3 удаагийн гэрээгээр нийт 147,841,617 төгрөгийн ажил гүйцэтгэх гэрээг, мөн А эзэмшлийн “Г” ХХК-ийг захиалагч О аймгийн Засаг даргын тамгын газартай 2 удаагийн гэрээгээр нийт 46,266,024 төгрөгийн ажлын гэрээ тус тус байгуулахад албан тушаалын байдлаа ашиглан нөлөөлж, өөртөө болон бусдад хууль бусаар давуу байдал бий болгосон гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

Нэхэмжлэгч нар нь 2015 онд шүүхийн шийдвэрээр зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 400 сая төгрөг төлөх үүрэгтэй, мөн шүүхийн шийдвэрээр 2018 онд 1 тэрбум төгрөгийг 2018.10.24-ний өдрийн дотор төлж барагдуулах үүргийг тус тус хүлээжээ. 2015 оны шүүхийн шийдвэрийн дагуух 400 сая төгрөгийн үүргээ 2022 онд бүрэн төлж барагдуулсан, 2018.10.24-ний өдөр төлж барагдуулах ёстой байсан төлбөрөөс 2022 он гэхэд 80 гаруй сая төгрөгийн төлбөр тус тус үлдсэн байна. 

Нэхэмжлэгч нь хариуцагч нарт холбогдуулан зээлийн гэрээний үүрэгт (i) зээлийн үндсэн төлбөр, үндсэн хүүгийн төлбөр, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөрийг гаргуулах; (ii) барьцаа хөрөнгүүд болох үл хөдлөх болон хөдлөх эд хөрөнгүүдийг албадан дуудлага худалдаагаар худалдаж үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулж, барьцаа хөрөнгө нь зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангахгүй тохиолдолд зээлдэгчийн бусад хөрөнгөөр гэрээний үүргийг хангуулах шаардлага гаргасан. Хариуцагч нар нэхэмжлэлийн шаардлагаас үндсэн хүү, нэмэгдүүлсэн хүүгийн зарим хэсэг болон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гаргасан нэмэгдүүлсэн шаардлагыг бүхэлд нь эс зөвшөөрч: (i) 3зээлийн гэрээний хугацаа дуусаагүй байх үед нэхэмжлэгч тал гэрээгээ цуцалсан ба гэрээ цуцалснаар гэрээний үүрэг шаардах эрх үүсэхгүй тул нэмэгдүүлсэн шаардлага үндэслэлгүй; (ii) Гэрээнд зээлийн хүүг тооцохдоо жилийн 360 хоног байхаар тогтоосон нь Иргэний хуулийн 73.2-т заасан нэг жилийн хугацааг хуанлийн 365 хоногоор тоолох зохицуулалттай нийцэхгүй гэсэн тайлбар гаргасан.  

Шүүгдэгч Г нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 04-нөөс 05-нд шилжих шөнө Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.4 дүгээр заалтын “ж”, мөн дүрмийн 3.7 дугаар заалтын “а” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчиж, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Б-н өмчлөлийн “Тоёото Приус” маркийн ** улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцож, улмаар 00 цаг 50 минутын үед согтууруулах ундаа хэрэглэснээ шалгуулахаас зайлсхийн цагдаагийн албан хаагчаас зугтаахдаа зам дээр 1 дүгээр эгнээнд цувран зогсож байсан машины багажнаас дугуй авч байсан А-г мөргөж, амь насыг нь хохироосон тул Тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль тогтоомж, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг согтуурсан, мансуурсан үедээ зөрчиж, хүний амь нас хохироосон гэмт хэрэгт холбогджээ.

Нэхэмжлэгч нь авто замын төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч. Нэхэмжлэгч нь тус төслийн ажилтай холбогдуулан Хариуцагчтай Даатгалын ерөнхий гэрээ болон Автозамын угсралтын даатгалын дэд гэрээг байгуулж, Нэхэмжлэгчийн буруутай үйлдлийн улмаас гуравдагч этгээдийн өмнө үүсэх хариуцлагыг даатгуулсан. 
Даатгалын гэрээний хугацаанд төмөр бетон гүүрний угсралтын ажлыг гүйцэтгэж байхад их хэмжээний аадар бороо орсны улмаас даатгуулагчийн хийж гүйцэтгэсэн түр далан ачааллаа дийлэхгүй, үерийн ус хальж, далангийн ойр орчмын 11 иргэн, хуулийн этгээдийн эд хөрөнгөд нийт 378,754,737 төгрөгийн хохирол учирсан байна. 
Нэхэмжлэгч нь даатгалын тохиолдолд бий болсон гэсэн үндэслэлээр нөхөн төлбөр гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасныг Хариуцагч нь даатгуулагч даатгалын тохиолдол бий болох нөхцөл орчныг бүрдүүлсэн тул ИХ-ийн 444.4.-т “Гуравдагч этгээдийн өмнө хариуцлага хүлээхэд хүргэсэн нөхцөл байдлыг даатгуулагч санаатай бий болгосон бол даатгагч гэрээгээр хүлээсэн үүргээс чөлөөлөгдөнө” гэж заасны дагуу нөхөн төлбөр олгохоос татгалзсан. 

Нэхэмжлэгч шаардлагын үндэслэлээ “... 2020.01.22-ны өдрийн [***] дугаартай Байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээний дагуу 2018 онд холбогдох 250,000,000 төгрөг, 2019 онд холбогдох 250,000,000 төгрөг, 2020 онд холбогдох 400,000 ам.доллартой тэнцэх 1,269,748,000 төгрөгийг сумын орон нутгийн хөгжлийн санд оруулах, тус гэрээний 2.1.12, 2.1.13-т зааснаар гэрээний үнийн дүнгийн 10 хувиар торгуулийн хариуцлага хүлээнэ. 2021, 2022 оны Байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээгээ тус тус байгуулах үүрэгтэй” гэжээ. 

Хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь эс зөвшөөрч “компани нь гэрээ байгуулсны дараа гэрээнд заасны дагуу сумын Засаг даргын тамгын газарт 50,000 ам.долларыг шилжүүлсэн. 2020 оны эхэн үеэс дэлхий даяар шинэ төрлийн корона вирусийн тархалт гарснаар гэрээнд заасан бүтээн байгуулалтын ажлыг явуулахад саад бэрхшээл учирснаар ИХ-ийн 221.2-т заасан нөхцөл байдал үүссэн. Сумаас тавьж буй гэрээний үнийн дүн хэт өндөр, 2018-2020 онд байгуулсан гэрээ нь бэлэглэлийн гэрээнд хамаарах тул төслийн барилгын ажлыг орон нутагт шилжүүлснээр байгуулагдсанд тооцогдож, нотариатаар гэрчлүүлснээр шаардах эрх үүснэ. Эдгээр шаардлагыг хангаагүй. Төсөл хэрэгжээгүйд сум, орон нутаг хариуцлага хүлээнэ. Гэрээнд ямар дансанд мөнгө шилжүүлэх талаар заагаагүй. Нэхэмжлэгч бэлэн мөнгө шаардах бус, төсөв тодорхойлон ажил хийхийг л шаардах эрхтэй. Нэхэмжлэгч тодорхой төсөв бүхий төсөл зохиож ирүүлээгүй. Анз ба торгуулийг давхардуулан шаардсан нь буруу. 2021 оны “Байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээ”-ний тухайд талуудын харилцан эрх тэгш, сайн дурын үндсэн дээр Сумтай яриа хэлэлцээр хийж уг гэрээг байгуулна” гэж маргасан байна.

Шүүгдэгч Б.А нь 2021 оны 04 дүгээр сарын 01-ний орой 21 цагийн үед гэртээ хадам ах болох А-той хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас маргалдан, улмаар түүний зүүн суган тус газарт хутгалж санаатай алсан гэмт хэрэгт холбогджээ. Хохирогч А-ын зүгээс согтуугаар хүргэн Б.А, өөрийн төрсөн дүү Б нарыг хэл амаар доромжилж, Б-г өшиглөх зэргээр агсам тавьсаны улмаас шүүгдэгч болон хохирогч нар маргалдаж, зодолдсон. Тухайн үед гэрт шүүгдэгч, хохирогч, шүүгдэгчийн эхнэр буюу хохирогчийн дүү Б болон П гээд нийт 4 хүн, 2 хүүхэд байжээ. Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад гэрч Б болон П нар мэдүүлэхдээ шүүгдэгч, хохирогч нар хоорондоо маргалдаж, зодолдсон талаар мэдүүлдэг ч шүүгдэгч хохирогчийг хутгалж буйг хараагүй байна. Улмаар мөрдөгч нь шүүгдэгч Б.А-с сэжигтэн, эсхүл яллагдагчаар мэдүүлэг авахын оронд гэрчээр мэдүүлэг авч, өөрийнх нь эсрэг өгсөн гэрчийн мэдүүлгийг нотлох баримтаар ашиглаж, тус гэрчийн мэдүүлгийг прокурор яллах дүгнэлтэндээ тусгажээ.

Нэхэмжлэгч: 2020.09.22-ны өдөр хариуцагчтай Орон сууц захиалгын гэрээ байгуулж, байрны төлбөр болох 69,355,000 төгрөгийг 100 хувь барагдуулсан. Орон сууц ашиглалтад орсон 2022.06.20-ны өдөр очтол үнэ нэмэгдсэн учир нэмж 24,450,000 төгрөг төлөх шаардлага тавьсан. Гэрээний 4-р зүйлийн 4.1-т орон сууцыг 2021 оны 2-р улиралд багтаан ашиглалтад оруулна, 4.2-т барилгыг ашиглалтад хүлээн авсан тохиолдолд акт үйлдэн орон сууцыг захиалагчид хүлээлгэн өгнө гэж заасан ба заасан хугацаанд хүлээлгэн өгөөгүй тул 294 хоногийн алданги (0,01 хувь), орон сууц түрээс, хохирол нийт 10,091,000 төгрөгийг нэхэмжилнэ гэжээ.
Хариуцагч: Нэхэмжлэгчтэй байгуулсан гэрээний хугацаа хэтрэхэд ковид цар тахлын нөлөөлж, улс орон даяар хэсэгчилсэн өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан, хил, гааль хаагдаж эхэлсэн, бараа материал хомсодсон, үнэ огцом нэмэгдсэн зэргээр барилгын ажлын төсөвт өртөг илт нэмэгдсэн. Ийнхүү анх гэрээ байгуулж байх үеийн нөхцөл байдал илт өөрчлөгдөж, хохиролтой нөхцөл байдал үүссэн тул үүнд нийцүүлэн нэмэгдсэн зардлыг талуудад хуваарилж, нэхэмжлэгчид 2021.08.09-ний өдөр 1 м.кв талбайн үнийг 200,000 төгрөгөөр нэмж, нийт 1,500,000 төгрөг болгох санал хүргүүлсэн гэжээ. Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд, гэрээний 3.2-т заасны дагуу энэхүү орон сууцны захиалгын үнэ нь барилгын өртөг зардал багтсан үнэ ба барилгын өртгийн дийлэнх хувийг материалын зардал эзэлдэгтэй холбогдуулан төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь гэрээ хийж байх үеийн ханшнаас 10-аас дээш хувиар өссөн тохиолдолд орон сууцны захиалгын үнэд өөрчлөлт орж болно. Энэ тохиолдолд захиалагчид албан ёсоор бичгээр мэдэгдэнэ гэж заасны дагуу мэдэгдсэн ба тус санал хүчин төгөлдөр байгаа тул зөрүү үнийг гаргуулна гэжээ.